Με τις νέες αλλαγές που επήλθαν στις διατάξεις για τα εισοδήματα του 2020, αρκετοί είναι οι φορολογούμενοι που θα γλιτώσουν το «πέναλτι» 22% επί των ποσών που δεν κάλυψαν με ηλεκτρονικές πληρωμές δαπανών, ενώ οι υπόλοιποι θα επιβαρυνθούν με σημαντικά μειωμένο «πέναλτι».
Συνολικά υπολογίζεται ότι περίπου 1.300.000 φορολογούμενοι δεν κατάφεραν να καλύψουν το 30% των συνολικών πραγματικών εισοδημάτων του 2020 με ηλεκτρονικές πληρωμές δαπανών.
Τι άλλαξε
Σύμφωνα, ειδικότερα, με τις διατάξεις αυτές, όπως διαμορφώθηκαν και ισχύουν πλέον για τα εισοδήματα του 2020, μετά τις αλλαγές που επέφερε η κυβέρνηση με το άρθρο 37 του Νόμου 4797/2021, αλλά και με βάση τα όσα διευκρινίζονται με την υπ’ αριθμόν 2104/18-5-2021 εγκύκλιο του διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γ. Πιτσιλή:
1 Κάθε φορολογούμενος με ετήσιο ατομικό πραγματικό εισόδημα έτους 2020 προερχόμενο από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, αγροτικές εκμεταλλεύσεις και ενοίκια ακινήτων θα πρέπει να έχει πραγματοποιήσει το 2020 δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με το 30% του εισοδήματος αυτού. Για να αναγνωριστούν, οι δαπάνες θα πρέπει να έχουν εξοφληθεί με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (προπληρωμένες κάρτες, πληρωμές μέσω e-banking κ.λπ.). Στο εισόδημα που θα ληφθεί υπ’ όψιν για τον υπολογισμό του 30% δεν θα συνυπολογιστούν τα ακόλουθα ποσά:
* η αναλογούσα ειδική εισφορά αλληλεγγύης,
* τυχόν δαπάνες του φορολογουμένου για διατροφή,
* οι εφάπαξ αποζημιώσεις που εισπράχθηκαν λόγω διακοπής σύμβασης εργασίας ή άλλης σύμβασης,
* το καταβαλλόμενο ασφάλισμα στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων,
* το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων,
* το επίδομα αναζήτησης εργασίας στο πλαίσιο δράσεων συμβουλευτικής,
* η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης,
* η είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης ή οικονομικής ενίσχυσης, λόγω διάλυσης αλιευτικού σκάφους,
* όλες οι έκτακτες αποζημιώσεις, αμοιβές, επιχορηγήσεις και οικονομικές ενισχύσεις που καταβλήθηκαν στο πλαίσιο εφαρμογής των μέτρων αντιμετώπισης του κορονοϊού ή στο πλαίσιο εφαρμογής μέτρων ενίσχυσης πληγέντων από φυσικές καταστροφές, εφόσον αποτελούν εισόδημα (αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, αποζημιώσεις για μειωμένα ενοίκια, έκτακτα επιδόματα, επιστρεπτέες προκαταβολές, αποζημιώσεις για κάλυψη ζημιών σε κατοικίες και οικοσκευές κ.λπ.).
Τεκμαρτά εισοδήματα προσδιοριζόμενα με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων δεν θα ληφθούν υπ’ όψιν.
2 To ποσό των δαπανών που θα ληφθεί υπόψη δεν μπορεί να υπερβεί σε ετήσια βάση τις 20.000 ευρώ.
3 Στις δαπάνες που λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη του 30% του εισοδήματος περιλαμβάνονται τα περισσότερα από τα καθημερινά, μηνιαία και ετήσια έξοδα κάθε νοικοκυριού, όπως οι δαπάνες για αγορές τροφίμων, ποτών, ρούχων, παπουτσιών, χαρτικών ειδών, ειδών υγιεινής και καθαριότητας, για αγορές ηλεκτρικών, ηλεκτρονικών συσκευών, επίπλων, τα έξοδα για πληρωμές λογαριασμών ΔΕΚΟ και κοινοχρήστων, για δίδακτρα, ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις, νοσήλια και ασφάλιστρα. Εξαιρούνται οι πληρωμές για ενοίκια, δάνεια, φόρους και τέλη υπέρ του Δημοσίου, καθώς και οι δαπάνες για αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, δικύκλων (πλην ποδηλάτων), σκαφών, αεροπλάνων, αεροσκαφών, αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων (μετοχών, ομολόγων κ.λπ.).
4 Σε κάθε περίπτωση φορολογουμένου ο οποίος δεν έχει καταφέρει να καλύψει το απαιτούμενο συνολικό ποσό δαπανών, το «ακάλυπτο» ποσό θα φορολογείται όχι με 22% στο σύνολό του, όπως προβλεπόταν αρχικά, αλλά με τον εξής τρόπο:
* Eφόσον ο φορολογούμενος έχει καλύψει ποσοστό του ετήσιου εισοδήματός του μεγαλύτερο του 20%, το ποσό που υπολείπεται μέχρι το 30% θα φορολογείται με συντελεστή 11% αντί 22% που προέβλεπαν αρχικά οι διατάξεις.
Για παράδειγμα, φορολογούμενος με πραγματικό εισόδημα από μισθωτή εργασία, συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα ίσο με 15.000 ευρώ απαιτείται να δηλώσει πραγματοποιηθείσες για το 2020 δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ποσού τουλάχιστον 4.500 ευρώ (15.000 ευρώ Χ 30% = 4.500 ευρώ). Εάν αυτός δηλώσει δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής οι οποίες ανέρχονται στο 25% του πραγματικού του εισοδήματος, δηλαδή 3.750 ευρώ (15.000 x 25% = 3.750 ευρώ), τότε το ακάλυπτο ποσό των 750 ευρώ (4.500 ευρώ – 3.750 ευρώ) θα φορολογηθεί με 11% αντί με 22%. Το ποσό του επιπλέον φόρου θα ανέλθει σε 82,50 ευρώ (750 ευρώ x 11%).
* Eφόσον ο φορολογούμενος έχει καλύψει ποσοστό μικρότερο του 20% του εισοδήματός του, τότε για το τμήμα του «ακάλυπτου» ποσού που φθάνει μέχρι το 20% του εισοδήματος θα φορολογείται με 22%, ενώ για το τμήμα από το 20,01% έως το 30% του εισοδήματος, δηλαδή ουσιαστικά για το 10% του εισοδήματος, θα φορολογείται με 11%.
Για παράδειγμα, φορολογούμενος με πραγματικό εισόδημα ίσο με 19.000 ευρώ και δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής έτους 2020 ίσες με 1.850 ευρώ. Ο φορολογούμενος αυτός έπρεπε κανονικά να είχε πραγματοποιήσει δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής συνολικού ύψους 5.700 ευρώ (19.000 ευρώ x 30% = 5.700 ευρώ). Ως εκ τούτου, θα επιβαρυνθεί με επιπλέον φόρο που θα υπολογιστεί κλιμακωτά, ως εξής:
– με 22% επί της διαφοράς μεταξύ του ποσού των 1.850 ευρώ το οποίο κάλυψε και του ποσού των 3.800 ευρώ που αντιστοιχεί στο 20% του εισοδήματος των 19.000 ευρώ: 22% x (3.800 ευρώ – 1.850 ευρώ) = 22% x 1.950 ευρώ = 429 ευρώ,
– με 11% επί της διαφοράς μεταξύ του 20% και του 30% του εισοδήματος των 19.000 ευρώ: 11% x (5.700 ευρώ – 3.800 ευρώ) = 11% x 1.900 ευρώ = 209 ευρώ.
Συνεπώς, το συνολικό ποσό του επιπλέον φόρου θα ανέλθει σε 638 ευρώ (429 ευρώ + 209 ευρώ).
Πλήρης απαλλαγή για 17 κατηγορίες φορολογουμένων
5 Από την υποχρέωση να έχουν καλύψει το 30% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος με δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής εξαιρούνται πλήρως για το φορολογικό έτος 2020:
* Οι φορολογούμενοι που είχαν κλείσει τα 60 έτη ηλικίας έως τις 31-12-2019, δηλαδή όλοι όσοι την 1η-1-2020 ήταν ηλικίας άνω των 60 ετών.
* Οσοι ασκούν ατομικές εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις, ατομικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και ελευθέρια επαγγέλματα και το 2020 είτε αναγκάστηκαν από το κράτος να αναστείλουν τη λειτουργία των καταστημάτων, στο πλαίσιο των μέτρων για την πανδημία, είτε θεωρούνται απλά «πληττόμενοι» οικονομικά από τα περιοριστικά μέτρα.
* Οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες των παραπάνω περιπτώσεων, εφόσον οι συμβάσεις εργασίας τους τέθηκαν σε αναστολή για οποιοδήποτε χρονικό κατά τη διάρκεια του 2020.
* Οι εργαζόμενοι που εντάχθηκαν το 2020 στο πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος.
* Οι ναυτικοί των οποίων η σύμβαση ναυτολόγησης ανεστάλη για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα μέσα στο 2020.
* Οι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων που υποχρεώθηκαν από το κράτος να εισπράξουν ενοίκια μειωμένα και υπέβαλαν δηλώσεις COVID οι οποίες έγιναν αποδεκτές από το Taxisnet για έναν ή περισσότερους από τους μήνες της περιόδου Μαρτίου – Δεκεμβρίου 2020.
* Ατομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.
* Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
* Φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του ΕΟΧ που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.
* Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.
* Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
* Oι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
* Φορολογούμενοι σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων.
* Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης.
* Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας.
* Οσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.
* Οι φυλακισμένοι.
Ποιοι κυνηγούν το 20%
6 Από την υποχρέωση να έχουν καλύψει το 30% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος του 2020 με δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής απαλλάσσονται μερικώς όσοι βαρύνονται με δαπάνες για πληρωμές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, για τοκοχρεολυτικές δόσεις δανείων και για ενοίκια, οι οποίες υπερβαίνουν αθροιστικά το 60% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος του 2020. Οι φορολογούμενοι αυτοί δεν εξαιρούνται πλήρως, καθώς οφείλουν να καλύψουν ποσοστό 20% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος του 2020 με δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Προϋπόθεση μάλιστα για να ισχύσει αυτό το μειωμένο -από 30% σε 20%- ποσοστό είναι οι δαπάνες για φόρους, δάνεια και ενοίκια να έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
Για τους φορολογουμένους αυτούς, το «πέναλτι» σε περίπτωση μη κάλυψης του 20% του εισοδήματος θα υπολογίζεται και πάλι με 22% επί του ακάλυπτου ποσού. Κι αυτό διότι η τροπολογία δεν συμπεριέλαβε κι αυτούς στη μείωση του ποσοστού υπολογισμού «πέναλτι».