Επί δεκαετίες, οι πολιτικοί επιστήμονες επιχειρούν να «πειθαρχήσουν» σε μια τυπολογία τις προτιμήσεις και συμπεριφορές των ψηφοφόρων, υιοθετώντας ορισμούς, όπως συναισθηματική ταύτιση με το κόμμα, ορθολογική ψήφος, ψυχολογική ψήφος και πάει λέγοντας. Πλέον, φαίνεται να εισβάλει στην πολιτική και η… «οπτική ψήφος».
Τρείς ερευνητές οι Niclas Berggren, ο Henrik Jordahl και Panu Poutvaara με δύο δημοσιεύσεις τους «The looks of a winner: Beauty and electoral success» και «The Right Look: Conservative Politicians Look Better and Their Voters Reward it», υποστήριξαν ότι όχι μόνο η ομορφιά αυξάνει τις πιθανότητες ενός υποψηφίου/ας να εκλεγεί, αλλά οι εμφανίσιμοι/μες πολιτικοί εντοπίζονται στα συντηρητικά κόμματα σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Αυστραλία.
Πες μας ποιος/α σου αρέσει να προβλέψουμε το αποτέλεσμα
Ειδικότερα, οι τρεις επιστήμονες έκαναν το εξής: έδειξαν φωτογραφίες 1.900 Φινλανδών υποψηφίων σε άτομα που δεν κατοικούν στην Φινλανδία. Έτσι, αποφεύχθηκε ο κίνδυνος οι αξιολογήσεις των ερωτηθέντων για την ομορφιά ενός υποψηφίου να επηρεάζονται από τις πολιτικές απόψεις του υποψήφιου, διότι απλούστατα είναι άσχετοι από φινλανδική πολιτική.
Στη συνέχεια, ρωτήσαν να βαθμολογήσουν κατά πόσον ήταν όμορφοι οι υποψήφιοι (πχ πολύ όμορφος/η, μέτριος/η, πολύ απωθητικός/η, κτλ.) και αμέσως μετά συνέδεσαν τις απαντήσεις αυτές με τα εκλογικά αποτελέσματα.
Οι εμφανίσιμοι υποψήφιοι έχουν πράγματι εκλογικό αβαντάζ και αυτό ισχύει τόσο για γυναίκες όσο και για άνδρες. Αυτή η σχέση ισχύει επίσης στην εκπαίδευση ή στα επάγγελματα. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου, μάλιστα, προβλέπουν επιτυχία στην πολιτική, τις επιχειρήσεις και τον στρατό, σύμφωνα με τον Panu Poutvaara.
Η διαπίστωση ότι οι αξιολογήσεις βάσει φωτογραφιών βοηθούν στην πρόβλεψη των εκλογικών αποτελεσμάτων έχει επιβεβαιωθεί σε Αυστραλία, Βραζιλία, Μεξικό, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ιαπωνία, Ελβετία, Βρετανία και ΗΠΑ, λένε οι ερευνητές.
Οι συντηρητικοί είναι πιο όμορφοι
Ένα από τα βασικά συμπεράσματα είναι ότι οι συντηρητικοί πολιτικοί είναι περισσότεροι εμφανίσιμοι και οι ψηφοφόροι το επιβραβεύουν. Πως όμως καταλήγουν οι ερευνητές ότι οι όμορφοι συναντώνται περισσότερο στα δεξιά του πολιτικού φάσματος;
Παίρνουν ως δεδομένο -βάσει προηγούμενων μελετών- ότι εμφανίσιμοι άνθρωποι κερδίζουν περισσότερα χρήματα και ως εκ τούτου έχουν λιγότερα να κερδίσουν και περισσότερα να χάσουν από την αναδιανομή του πλούτου, η οποία δεν είναι πολύ «προσφιλής» στην αντζέντα συντηρητικών κομμάτων. Άτομα με υψηλότερο εισόδημα κατά τη διάρκεια της ζωής τους είναι λιγότερο πιθανό να υποστηρίξουν την αναδιανομή.
Συνεπώς οι Niclas Berggren, ο Henrik Jordahl και Panu Poutvaara συμπεραίνουν ότι οι όμορφοι είναι πιο πιθανό να υποστηρίξουν πολιτικά κόμματα που ασπάζονται τον οικονομικό συντηρητισμό, εξηγώντας πως ενώ οι όμορφοι άνθρωποι αντιμετωπίζονται καλύτερα, είναι πιο πιθανό να αντιληφθούν τον κόσμο ως «δίκαιο μέρος» και έτσι να υιοθετήσουν συντηρητικές αξίες, απορρίπτοντας αιτήματα για αλλαγή.
Αντίθετα, αριστερά κόμματα, επιδιώκουν αλλαγές καθώς δεν είναι ικανοποιημένα από την καθεστηκυία κατάσταση. Πάντως, ο καημένος Μοράλες που προσπάθησε να στηριχτεί στην αριστερή Μις Βολιβία 2007, Jessica Jordan, δεν του βγήκε καθώς ο κόσμος δεν την προτίμησε.
Η Γενική Πρόξενος της Βολιβίας στη Νέα Υόρκη Jessica Jordan, πρώην Miss Universe.
Τη ζημιά την κάνουν οι ανενημέρωτοι
Από τα βασικότερα ευρήματα είναι ότι η εξωτερική εμφάνιση των υποψηφίων παίζει τον μεγαλύτερο ρόλο στους… ανενημέρωτους ψηφοφόρους. Όσοι υπάρχουν πολλοί τέτοιοι, το πριμ ομορφιάς είναι μεγαλύτερο για τους εμφανίσιμους υποψηφίους, διότι οι ανενημέρωτοι συντηρητικοί ψηφοφόροι εκτιμούν την ομορφιά τόσο από μόνη της όσο και ως ένδειξη συντηρητισμού.
Εάν ενημερώνονταν οι ψηφοφόροι τότε σύμφωνα με την έρευνα, θα μειωνόταν ο ρόλος της εξωτερικής εμφάνισης, ελπίζοντας οι ερευνητές ότι αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα πιο άμεσα καλύτερες πολιτικές.
Ορισμένοι ψηφοφόροι θα μπορούσαν επίσης να αντλήσουν ικανοποίηση από την υποστήριξη όμορφων υποψηφίων ή να τους παρακολουθήσουν αργότερα στην τηλεόραση. Εάν τα ΜΜΕ τείνουν να προσκαλούν εμφανίσιμους πολιτικούς, αυτοί έχουν ένα πλεονέκτημα στο να περάσουν το μήνυμά τους, γοητεύοντας ακόμα και ψηφοφόρους που δεν νοιάζονται τόσο για την ομορφιά.
Σε παλιότερη αμερικανική έρευνα μάλιστα διαπιστώθηκε ότι η θετική σχέση μεταξύ ψήφων και ελκυστικής εμφάνισης είναι πιο έντονη μεταξύ των ψηφοφόρων με περιορισμένες γνώσεις περί πολιτικής που παρακολουθούν πολύ τηλεόραση.
Επίσης οι ψηφοφόροι χρησιμοποιούν συχνά την ομορφιά ως «υπαινιγμό» για την ιδεολογία των υποψηφίων, ενώ οι μη παραδοσιακοί δεξιοί υποψήφιοι επωφελούνται περισσότερο από την ομορφιά τους όταν οι πολίτες δεν είναι ενημερωμένοι.
Στην πολιτική, η εξωτερική εμφάνιση δεν πρέπει να μετράει
Οι ερευνητές εφιστούν την προσοχή στις συνέπειες ενός τέτοιο «οπτικού» κριτηρίου. Εάν το εκλογικό αποτέλεσμα κρίνεται στη μικρή διαφορά, σύμφωνα με την έρευνα, η ομορφιά μπορεί να έχει σημαντικές οικονομικές συνέπειες ευνοώντας τις προτιμώμενες πολιτικές της δεξιάς όσον αφορά τη φορολογία, το συνταξιοδοτικό και τη παροχή δημόσιων αγαθών έναντι των συχνά πολύ διαφορετικών αριστερών πολιτικών.
Γι΄αυτό και «η έρευνα για διάφορες συμπεριφορικές προκαταλήψεις μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να τις ξεπεράσουν» λένει οι τρεις επιστήμονες, ελπίζοντας οι ίδιοι «ότι οι ψηφοφόροι θα αφιερώσουν μια στιγμή στο συλλογισμό σχετικά με την ευαισθησία τους στην εμφάνιση (καθώς και στην εύκολη ρητορική) και αν αυτό μπορεί να τους οδηγήσει να παραβλέψουν πιο σημαντικά κριτήρια όταν κάνουν τις επιλογές τους».
«Όταν τα εναλλακτικά γεγονότα (ψεύδη που παρουσιάζονται με τρόπο που να φαίνεται ότι αντιστοιχούν στη πραγματικότητα) και η στάχτη στα μάτια απειλούν να υπονομεύσουν ακόμη και καθιερωμένες δημοκρατίες, η άποψη για την προώθηση τεκμηριωμένης συζήτησης που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα υπερβαίνει κατά πολύ τις επιπτώσεις της στον ρόλο της ομορφιάς στην πολιτική» καταλήγουν οι ερευνητές.