Την περαμένη Τρίτη η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε την δεύτερη εκτίμηση για τους ετήσιους εθνικούς λογαριασμούς του 2016 και προέβη σε αναθεώρηση των χρονολογικών σειρών για τα έτη 2014 και 2015.
Βάσει των νέων στοιχείων, επισημαίνει η Eurobank στο εβδομαδιαίο της δελτίο, η γενική εικόνα αναφορικά με την μακροοικονομική επίδοση της Ελλάδος τα τρία τελευταία χρόνια, δηλαδή των ετών της στασιμότητας, δε διαφοροποιείται σε σημαντικό βαθμό, αναφέρει το newmoney.
Παραδείγματος χάριν με βάση τα παλαιά στοιχεία η σωρευτική μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ το 2016 σε σύγκριση με το 2013 ήταν 0,1%. Το αντίστοιχο μέγεθος με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία αυξήθηκε οριακά στο 0,2%.
Η τράπεζα παρατηρεί τα εξής:
1ον Ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης για το έτος 2014, χρονιά κατά την οποία η ελληνική οικονομία παρουσίασε για πρώτη φορά σημάδια σταθεροποίησης ύστερα από την εξαετή ύφεση 2007-2013, αναθεωρήθηκε επί τα βελτίω. Πιο αναλυτικά διαμορφώθηκε στο 0,7% από 0,4% προηγουμένως. Η εν λόγω αναθεώρηση αποτελεί τον αποκλειστικό λόγο για τον οποίο η σωρευτική μεταβολή του ΑΕΠ το 2016 σε σύγκριση με το 2013 εμφανίζεται οριακά υψηλότερη σε σχέση με τα παλαιότερα στοιχεία (0,2% vs 0,1%).
Από ποιες συνιστώσες του ΑΕΠ προήλθαν οι παραπάνω μεταβολές; Οι ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής της ιδιωτικής κατανάλωσης και του ακαθάριστου σχηματισμού κεφαλαίου (επενδύσεις παγίων + μεταβολή αποθεμάτων) αναθεωρήθηκαν προς τα πάνω. Ο μεν πρώτος από το 0,4% στο 0,6% ο δε δεύτερος από το 4,2% στο 6,7%.
Η τελευταία μεταβολή προήλθε από τη συνιστώσα των αποθεμάτων καθώς ο ρυθμός μεταβολής του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου αναθεωρήθηκε επί τα χείρω (-4,7% vs -4,6%). Τέλος, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ενισχύθηκαν κατά 7,7% το 2014 (7,8% βάσει των παλαιοτέρων στοιχείων) και το αντίστοιχο μέγεθος για τις εισαγωγές ήταν 7,7% (7,6% βάσει των παλαιοτέρων στοιχείων). Οι δύο τελευταίες αναθεωρήσεις είχαν αρνητική συνεισφορά (ωστόσο πολύ οριακή) στην ετήσια μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ με βάση τα νέα στοιχεία.
2ον Ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης για το έτος 2015 αναθεωρήθηκε επί τα χείρω στο -0,3% από -0,2%. Είναι αναντίρρητα αποδεκτό ότι κατά τη διάρκεια του προαναφερθέντος έτους η ελληνική οικονομία δέχτηκε ισχυρές διαταραχές (π.χ. παρατεταμένη διαπραγμάτευση, τραπεζική αργία, έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων) ωστόσο παρέμεινε αρκετά ανθεκτική σε σύγκριση με τις αρχικές προβλέψεις για μεγάλη ύφεση.
Η προς τα κάτω, έστω και οριακά, αναθεώρηση της ετήσιας μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ για το έτος 2015 προήλθε από τις συνιστώσες της ιδιωτικής κατανάλωσης (-0,5 vs -0,2%), του ακαθάριστου σχηματισμού κεφαλαίου (-9,0% vs -8,9% και ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου -0,3% vs -0,2%), των εξαγωγών (3,1% vs 3,4%) και των εισαγωγών (0,4% vs 0,3%). Η μόνη συνιστώσα δαπάνης της οποίας η ετήσια μεταβολή αναθεωρήθηκε προς τα πάνω ήταν αυτή της δημόσιας κατανάλωσης (1,2% vs 0,0%).
3ον Η ετήσια μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ το 2016 διαμορφώθηκε στο -0,2% από 0,0% με βάση τα παλαιότερα στοιχεία. Η συγκεκριμένη αλλαγή προήλθε κυρίως από την επί τα χείρω αναθεώρηση του ρυθμού μεταβολής της ιδιωτικής κατανάλωσης από 1,4% στο 0,0%. Στην αντίθετη κατεύθυνση κινήθηκαν οι επενδύσεις με θετική αναθεώρηση στο 7,4% από -0,7% προηγουμένως. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το 2016 οι επενδύσεις σε πάγια κατέγραψαν για πρώτη φορά από την αρχή της ελληνικής κρίσης θετικό ρυθμό μεγέθυνσης (1,6%). Είναι αυτονόητο ότι το συγκεκριμένο μέγεθος είναι πολύ μικρό για να υποστηρίξει ένα μονοπάτι βιώσιμων και υψηλών ρυθμών οικονομικής μεγέθυνσης.
Τέλος, στις υπόλοιπες συνιστώσες της ζήτησης, η ετήσια μεταβολή της δημόσιας κατανάλωσης (-1,5% vs -2,1%), των εξαγωγών (-1,8% vs -2,0%) και των εισαγωγών (0,3% vs -0,4%) αναθεωρήθηκαν προς τα πάνω.
4ον Δύναται να υποστηριχτεί ότι βάσει των προαναφερθέντων αναθεωρήσεων η γενική εικόνα για την μακροοικονομική επίδοση της Ελλάδος την τριετία 2013-2016 δεν διαφοροποιείται σε σημαντικό βαθμό. Όπως έχουμε τονίσει σε παλαιότερα τεύχη του δελτίου 7ημέρες ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (7ΗΟ) η παγίδα στασιμότητας ισοδυναμεί με κόστος για την οικονομία υπό τη μορφή δυνητικής απώλειας προϊόντος = εισοδήματος.
Μπορεί να ποσοτικοποιηθεί το συγκεκριμένο κόστος; Η απάντηση δεν είναι μια και μοναδική καθώς διαφοροποιείται ανάλογα με το μέτρο σύγκρισης (yardstick). Για παράδειγμα: (α) θα μπορούσε να επιλεγεί ως μέτρο σύγκρισης η πορεία που θα ακολουθούσε η οικονομία αν επιβεβαιωνόντουσαν οι προβλέψεις των επίσημων οργανισμών (π.χ. ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΟΟΣΑ κ.α), (β) μια άλλη επιλογή θα μπορούσε να είναι ο μακροχρόνιος ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας και (γ) μια πρόσθετη επιλογή θα μπορούσε να είναι ο μέσος ρυθμός μεγέθυνσης μιας ένωσης κρατών στην οποία και ανήκει η υπό εξέταση οικονομία (π.χ. Ευρωζώνη ή Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 κρατών μελών (ΕΕ-28)).
Η τράπεζα παρατηρεί ότι το 2016 η ελληνική οικονομία υπολειπόταν σε όρους πραγματικού ΑΕΠ κατά περίπου 9,4 δισ. € σε σύγκριση με την πορεία που θα μπορούσε να ακολουθήσει αν αναπτυσσόταν με το ρυθμό μεγέθυνσης της Ευρωζώνης. Θεωρούμε ότι το συγκεκριμένο μέγεθος προσεγγίζει ένα «ελάχιστο κόστος στασιμότητας» υπό την έννοια ότι η ελληνική οικονομία λόγω της πολυετούς ύφεσης (2007-2013) θα μπορούσε να πετύχει υψηλότερους ρυθμούς μεγέθυνσης από τους αντίστοιχους της Ευρωζώνης (η ίδια λογική ισχύει και σήμερα για τα επόμενα έτη).
5ον Βάσει των στοιχείων που γνωρίζουμε για την απόδοση της οικονομίας τα 2 πρώτα τρίμηνα του 2017 (και για δείκτες υψηλής συχνότητας το 3ο τρίμηνο 2017) θεωρούμε ότι το τρέχον έτος δύναται να αποτελέσει την αρχή της εξόδου της ελληνικής οικονομίας από την παγίδα στασιμότητας των τελευταίων ετών. Ζητούμενο είναι η προαναφερθείσα πορεία ανάκαμψης να μην αποδειχτεί βραχύβια (όπως συνέβη στο παρελθόν) και πάνω από όλα να ισχυροποιηθεί (υψηλοί ρυθμοί μεγέθυνσης).