Το να πει κανείς ότι στην Ουκρανία ‘μυρίζει’ μπαρούτι, θα ήταν ημιτελής περιγραφή της κατάστασης. Γιατί ενώ μεν θα απέδιδε τα όσα ακραία ανησυχητικά, συσσωρεύονται και απειλούν να δημιουργήσουν συνθήκες συντελειακής αναμέτρησης, στην πράξη ο πόλεμος μαίνεται εδώ και επτά και πλέον χρόνια.
Από τότε δηλαδή που ο Ουκρανός Πρόεδρος Γιανουκόβιτς, ανατράπηκε με την εξέγερση στην πλατεία Μαιντάν και η Ρωσία, εισέβαλε και προσάρτησε την Κριμαία. Και δεν ήταν μόνο αυτό.
Η περιοχή του Ντονμπάς στην Ανατολική Ουκρανία, που περιλαμβάνει τις επαρχίες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ, τέθηκε υπό τον έλεγχο των αυτονομιστών, που αυτοπροσδιορίζονται ως εθνοτικοί Ρώσοι και είναι κοινό μυστικό, ότι στηρίζονται και ενισχύονται σε μέσα, υλικό και επιμελητεία από τη Ρωσία.
Οι συγκρούσεις στην περιοχή δεν έχουν σταματήσει και αριθμούν χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες και στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα. Οι Ουκρανικές αρχές κάνουν λόγο για 14.000 νεκρούς και 34.000 τραυματίες, στις τάξεις τους. Την ίδια στιγμή διαρκεί το δράμα των εκτοπισμένων, που εκτιμώνται στις 730.000.
Η Ουκρανία, δεν είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία της, που έχει γίνει το θέατρο άγριας αντιπαράθεσης και αναρίθμητων εκατομβών, σε σχέση με το Ρωσικό κράτος και τις αρχές του. Από την εποχή ακόμα του Ρωσικού Εμφυλίου, στα πρώτα χρόνια της Οκτωβριανής επανάστασης, θεωρήθηκε ορμητήριο των Λευκών και γνώρισε τη μήνι των Μπολσεβίκων.
Η οιωνεί λειτουργία της ως σιτοβολώνα της Τσαρικής Αυτοκρατορίας, τη στοχοποίησε και ως άντρο των κουλάκων, που η Κόκκινη τρομοκρατία είχε συλλήβδην στοχοποιήσει ως ‘αντιδραστικούς’ και ‘αντεπαναστάτες’.
Ακόμα πιο βολικά για τη Σταλινική ισοπεδωτική προσέγγιση, κάθε αγρότης, βαφτίστηκε κουλάκος και έβαζε υποψηφιότητα για εισιτήριο χωρίς επιστροφή στα Σιβηριανά γκουλάγκ. Ειδικά αν έκανε το λάθος να εναντιωθεί στην κολεκτιβοποίηση της γης του, ή ακόμα πιο κυνικά εάν θεωρείτο προκαταβολικά ότι θα εναντιώνονταν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Στάλιν φέρεται να είπε στον Τσώρτσιλ το 1942, ότι αδρανοποίησε 10.000.000 κουλάκους. Θα ήταν μάταιο και άνευ αντικειμένου να επιχειρήσει να προσδιορίσει κανείς το περιεχόμενο της αδρανοποίησης.
Με αυτού του είδους τις πρακτικές και τις συλλογικές προγραφές, η Ουκρανία οδηγήθηκε στον μεγάλο λιμό του 1932-1933, που έχει μείνει στην Ιστορία της ως Γόλιμορ.
Ήταν τότε που τα Σταλινικά πειράματα για εκβιομηχάνιση, αλλαγή των καλλιεργειών και απηνή καταδίωξη των αγροτών, προκάλεσαν την κάθετη πτώση της παραγωγής και της συγκομιδής της στην Ουκρανία και συνακόλουθα τη σιτοδεία και τον θάνατο εκατομμυρίων Ουκρανών.
Ο αριθμός των απωλειών ανέρχεται σε εκατομμύρια, που κατά ορισμένες πηγές φτάνουν και τα δέκα, ενώ σύμφωνα με ψύχραιμους υπολογισμούς αποτιμώνται σε 3,5.
Ο όλεθρος των εκατομμυρίων απωλειών, συνοδεύτηκε και από φαινόμενα εξαχρείωσης, όπως αυτό του κανιβαλισμού. Και όλα αυτά δημιούργησαν μια παρακαταθήκη μίσους ενάντια στις Σοβιετικές αρχές, που με τη σειρά της διευκόλυνε την ένταξη χιλιάδων Ουκρανών στα Ες Ες στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής και στη διάπραξη αγριοτήτων σε βάρος των Ρώσων και όλων των μειονοτήτων, θρησκευτικών και εθνικών, περιλαμβανομένων των Εβραίων και των Πολωνών.
Το ψυχικό χάσμα, που οι εκατέρωθεν αγριότητες δημιούργησαν, δεν μπορούσε να ‘συγκολληθεί’ από τη σιδερένια επιβολή της Σοβιετίας, ούτε φυσικά και από τη σίγαση και τον βιασμό της Ιστορικής μνήμης. Η επιλογή εξάλλου της εθνοτικής ταυτότητας, ούτε επιβάλλεται, ούτε προσδιορίζεται διά αντιπροσώπων.
Οι ισχυρισμοί κατά τούτο ότι Ρώσοι και Ουκρανοί είναι το ίδιο έθνος, δεν μπορούν να έχουν ρεαλιστικό έρεισμα. Αντίστοιχα δεν μπορούν να αποτελέσουν το εφαλτήριο, ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να νοηθεί ως κράτος.
Είναι το πρελούδιο και το πλαίσιο για την ‘εκλογίκευση’ της παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου. Ομοίως τελεσίγραφα και ‘κόκκινες γραμμές’ για τα όρια ασφαλείας της Ρωσίας και ετεροπροσδιορισμού τους, με βάση την ένταξη τρίτων χωρών, όπως η Ουκρανία και η Γεωργία στο ΝΑΤΟ, αποτελούν ευθεία αμφισβήτηση, περιγραφή και υπονόμευση του Διεθνούς Δικαίου.
Οι συνέπειες, από μια ενδεχόμενη εισβολή θα είναι ολέθριες. Θα δυναμιτίσουν όλο το οικοδόμημα συλλογικής ασφάλειας μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Και θα δημιουργήσουν στρατιές απελπισμένων και προσφύγων, σε μια διαρκή ανθρωπιστική τραγωδία, που θα ‘επιβάλει’ τη μαζική ένοπλη αντιπαράθεση. Οι φλόγες στην Ουκρανία, προοιωνίζονται ολοκαύτωμα για την Ευρώπη και τον κόσμο.
*Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι δικηγόρος, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αναπληρωτής Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων