Η βρετανική λίρα έκανε βουτιά από 1,26 έναντι του δολαρίου σε λίγο πάνω από το 1,18 δολάριο μέσα σε δύο λεπτά -μια ιδιαίτερα ασυνήθιστη κίνηση σε ομαλές συνθήκες της αγοράς. Αυτό που είναι εξίσου ασυνήθιστο, ωστόσο, είναι η δυσκολία να εξηγηθεί το πώς και το γιατί συνέβη αυτό.
Τι ώρα συνέβη;
Ανάλογα με το πού βρίσκεστε, ήταν μόλις μετά τις επτά το βράδυ στη Νέα Υόρκη, επτά το πρωί στο Χονγκ Κονγκ και στη Σιγκαπούρη, οκτώ το πρωί στο Τόκιο, ή 10 το πρωί στο Σίδνεϊ. Οι ζώνες ώρας έχουν σημασία γιατί επηρεάζουν τη ρευστότητα στις αγορές ξένου συναλλάγματος, ιδιαίτερα στην Ασία που δεν έχει ενιαίο κέντρο συναλλαγών. Αλλά αυτό που πραγματικά έχει σημασία είναι τα ακριβή λεπτά κατά τα οποία πραγματοποιήθηκε η συναλλαγή.
Και ποια είναι τα ακριβή λεπτά;
Στη ζώνη ώρας Χονγκ Κονγκ/Σιγκαπούρης ήταν 7:07 με 7:09 το πρωί. Κατά τη διάρκεια των 60 δευτερολέπτων από τις 7:07, η στερλίνα κινήθηκε από το 1,26 δολάριο μέχρι το 1,25 και στο χαμηλό του 1,203 δολαρίου. Μεταξύ 1,26 και 1,25 δολαρίου, οι traders υποστηρίζουν ότι η κίνηση ήταν ομαλή. Αλλά όταν υποχώρησε κάτω από το 1,24, «τότε ήταν που έγινε χαμός», σύμφωνα με έναν τραπεζίτη.
Το χαμηλότερο ήταν στο 1,1819 δολάριο στις 7:09 το πρωί, σύμφωνα με στοιχεία του Reuters. Χρειάστηκαν άλλα 30 λεπτά για να επιστρέψει η στερλίνα στο 1,24 –κατά τη διάρκεια των οποίων η δραστηριότητα ήταν σχετικά σταθερή, καθώς οι traders ανέκτησαν την αυτοκυριαρχία τους μετά την τρομακτική βουτιά.
Ποιες είναι οι πιθανές εξηγήσεις για τους λόγους για τους οποίους συνέβη;
1. Ήταν λάθος κάποιων traders στον υπολογιστή, ή έφταιγαν οι ίδιοι οι υπολογιστές
Αρχικά η ευθύνη αποδόθηκε στην πιθανότητα του λεγόμενου «fat-finger trade», όπου κάποιος πατάει λάθος αριθμό εντολής στον υπολογιστή. Αυτό δεν είναι κάτι ασυνήθιστο. Άλλη μια θεωρία είναι ότι υπήρξε κάποιο πρόβλημα στον αλγόριθμό που χρησιμοποιείται για τις αυτοματοποιημένες συναλλαγές -του ίδιου τύπου με το flash crash του 2010 στις ΗΠΑ, ή με την άνοδο στα αμερικανικά ομόλογα το 2014.
Αν ήταν ανθρώπινο λάθος, τότε οι κανόνες της αγοράς προβλέπουν ότι τα αντισυμβαλλόμενα μέρη θα συμφωνήσουν να το διαγράψουν και θα αφαιρεθεί από τα αρχεία μέσα σε μερικές ώρες. Το γεγονός ότι αυτό δεν έχει συμβεί ακόμη καθιστά την περίπτωση fat-finger trade λιγότερο πιθανή, αλλά η κατάσταση είναι σε εξέλιξη κι αυτό μπορεί να αλλάξει.
2. Ήταν χρονικά προγραμματισμένο ώστε να επωφεληθεί από τη χαμηλή ρευστότητα
Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι αυτό που συνέβη έγινε επίτηδες, αλλά αν κάποιος επιθυμούσε να κινήσει απότομα την αγορά, τότε ακριβώς η στιγμή που οι Νεοϋορκέζοι έχουν τελειώσει τη δουλειά και οι υπόλοιποι σε Χονγκ Κονγκ και Σιγκαπούρη δεν την έχουν ξεκινήσει ακόμη, είναι η τέλεια για κάτι τέτοιο. Το Σίδνεϊ και το Τόκιο λειτουργούσαν, αλλά η Σιγκαπούρη είναι το μεγαλύτερο συναλλακτικό κέντρο για τα νομίσματα στην περιοχή.
3. Είχε να κάνει με λήξεις options
Η Παρασκευή είναι η μέρα κατά την οποία τείνουν να λήγουν τα options ξένου συναλλάγματος και αυτό μπορεί να προκαλέσει ακραίες κινήσεις, αν οι εκδότες αυτών των options -οι τράπεζες- χρειαστεί ξαφνικά να εξασφαλιστούν έναντι μιας μεγάλης πτώσης σε ένα νόμισμα. Βάσει στοιχείων της DTCC, παρόχου εκκαθαρίσεων και διακανομισμών, η μεγαλύτερη ομάδα options στερλίνας-δολαρίου που έληγαν σήμερα ήταν στο επίπεδο του 1,25 δολαρίου, με ανεξόφλητη ονομαστική αξία 1,23 δισ. δολάρια. Με άλλα λόγια, η ξαφνική πτώση στη στερλίνα κάτω του 1,25 δολαρίου πυροδότησε μια «τρεχάλα» των εκδοτών options να πουλήσουν τη στερλίνα και να προστατεύσουν τους εαυτούς τους από τις ζημίες.
4. Οφειλόταν σε εντολές stop loss, κάτω από το 1,26 δολάριο
Αυτή είναι μια αιώνια εξήγηση από τις αγορές, για να καλύψουν σχεδόν όλες τις απότομες κινήσεις χωρίς σαφή αιτία. Οι επενδυτές δίνουν εντολές στις τράπεζές τους να μειώσουν ή να εξαλείψουν όλες τις θέσεις τους σε προσυμφωνημένα επίπεδα -για να μετριάσουν τον κίνδυνο μιας απότομης κίνησης όταν, για παράδειγμα, κοιμούνται. Το πρόβλημα είναι ότι μια μεγάλη συγκέντρωση εντολών στα ίδια επίπεδα επιδεινώνει μια κίνηση της τιμής, όταν όλες οι εντολές πυροδοτούνται ταυτόχρονα.
5. Έφταιγε ο Φρανσουά Ολάντ
Ο Γάλλος πρόεδρος κρατά σκληρή στάση στο θέμα του Brexit, σύμφωνα με ρεπορτάζ που δημοσίευσαν οι Financial Times ακριβώς στις 7:07 ώρα Χονγκ Κονγκ. Πολλοί αλγόριθμοι trading λαμβάνουν υπόψην δημοφιλή ρεπορτάζ ειδησεογραφικών πρακτορείων, επομένως είναι πιθανό ένας αλγόριθμος που ήταν εναρμονισμένος με τους κινδύνους του Brexit και τη στερλίνα, να «έπιασε» το άρθρο και μετά να κινήθηκε βάσει της «άποψής» του για τις πληροφορίες.
Ωστόσο, οι traders με τους οποίους επικοινώνησαν οι Financial Times τοποθετούν την ακριβή αρχή της κίνησης της στερλίνας στις 7:07:03'', ενώ το ρεπορτάζ των FT για τον Ολάντ δημοσιεύθηκε στις 7:07:13''.
Γιατί δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς συνέβη;
Η αγορά ξένου συναλλάγματος δεν είναι μια ενιαία αγορά, αλλά μια συλλογή συναλλακτικών συστημάτων σε διαφορετικές χώρες και ζώνες ώρας. Δεν υπάρχει μια κοινή, κεντρική δεξαμενή πληροφοριών. Οι πάροχοι δεδομένων και συναλλαγών, όπως οι Reuters και Bloomberg, παραθέτουν διαφορετικά χαμηλά και διαφορετικές τιμές σε διαφορετικές ώρες. Οι περιπτώσεις «fat-finger trade» τείνουν να βγαίνουν στο φως κάποια στιγμή, ιδιαίτερα αν συμβούν σε τράπεζα, αλλά δεν έχει υποχρέωση ένα hedge fund που χρησιμοποιεί αλγόριθμους, για παράδειγμα, να αναλάβει την ευθύνη.
Τι γίνεται από δω και πέρα;
Περισσότερη αδυναμία της στερλίνας έρχεται, υποστηρίζουν οι traders. Η στερλίνα βρίσκεται υπό πίεση όλη την εβδομάδα, από όταν η Τερέζα Μέι μίλησε στο συνέδριο του κόμματός της. Ακόμη και πριν την απότομη πτώση της λίρας, η Goldman Sachs προέβλεπε μια υποχώρηση 5% στην αξία της μέσα στους επόμενους τρεις μήνες, η οποία θα οδηγούσε το νόμισμα στο 1,20 δολάριο. Η στερλίνα ανέκαμψε γρήγορα από τα χαμηλότερα της απότομης κίνησής της, αλλά ανέκαμψε μόνο μέχρι το 1,24 δολάριο και όχι μέχρι το 1,26 όπου βρισκόταν πριν τη βουτιά. Αυτό υπονοεί ότι οι επενδυτές μπορεί να μη θεωρούν ότι το 1,18 είναι το σωστό επίπεδο αυτή τη στιγμή, αλλά πιστεύουν ότι η στερλίνα προς το παρόν θα συνεχίσει να κινείται πτωτικά.