Η Ρωσία ετοιμάζεται να «πετσοκόψει» την κυβερνητική δαπάνη σε όλους τους τομείς μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, καθώς παλεύει να περιορίσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού που έχει διογκωθεί από τις χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου και την ύφεση.
Βαθιές περικοπές πλησιάζουν για την υγεία, την εκπαίδευση, ακόμη και την άμυνα -για την οποία έχει επιλεγεί μια σκληρή μείωση 27% σε δαπάνες για το επόμενο έτος, σύμφωνα με προσχέδιο προϋπολογισμού που υπέβαλε η κυβέρνηση στο κοινοβούλιο αργά την Παρασκευή.
Η κλίμακα των προτεινόμενων μέτρων λιτότητας -σε μια περίοδο κατά την οποία η ύφεση της Ρωσίας έχει υποχωρήσει πολύ αλλά τα εισοδήματα συνεχίζουν να καταγράφουν πτώση- καταδεικνύει το πόσο πολύ έχουν πληγεί τα δημόσια οικονομικά της χώρας από την υποχώρηση στην τιμή του πετρελαίου, η οποία έχει αναγκάσει και τα κράτη του Κόλπου να περικόψουν τις δαπάνες.
Η κυβέρνηση προβλέπει ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν θα μειωθεί κατά 0,6% φέτος, το οποίο αντανακλά την τρίτη συνεχόμενη ετήσια συρρίκνωση, αν και βλέπει μια επιστροφή στην ανάπτυξη του χρόνου, με ρυθμό 0,6%.
Αν και οι αναλυτές υπογραμμίζουν τον αντίκτυπο σε προγράμματα που έχει επεκτείνει στο παρελθόν ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, παραδέχονται επίσης πως η Δούμα μπορεί να αντισταθεί σε περικοπές στις στρατιωτικές δαπάνες, κάποιες από τις οποίες παραμένουν «κρυμμένες» κάτω από άλλους τίτλους στον προϋπολογισμό.
«Αν υιοθετηθεί το προσχέδιο του προϋπολογισμού, μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει σε μια περίοδο κατά την οποία η στρατιωτική δαπάνη σε πραγματικούς όρους θα μειωθεί», ανέφερε ο Julian Cooper, ειδικός στις ρωσικές στρατιωτικές δαπάνες, στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ. Υπολόγισε πως, μέχρι το 2019, οι πραγματικές στρατιωτικές δαπάνες θα μπορούσαν να είναι πάνω από 15% χαμηλότερα σε σχέση με το peak του 2015.
Περαιτέρω μέτρα όπως η προγραμματισμένη πώληση μετοχών της Rosneft, της κρατικής πετρελαϊκής εταιρίας, μπορεί επίσης να βοηθήσουν στον περιορισμό του ελλείμματος, αλλά μόνο βραχυπρόθεσμα.
«Ο στόχος για το έλλειμμα είναι πολύ φιλόδοξος, τουλάχιστον», υπογράμμισε ανώτατος αξιωματούχος του υπουργικού συμβουλίου. «Οι τρόποι με τους οποίους έχει μειωθεί ο αριθμός, μπορούν να χαρακτηριστούν μόνο ως λογιστικές ''τούμπες''».
Στο πλαίσιο του σχεδίου ελάττωσης του ρωσικού δημοσιονομικού ελλείμματος από 3,7% του ΑΕΠ φέτος σε 1,2% το 2019, το προσχέδιο προϋπολογισμού προβλέπει μια περικοπή 1% στις συνολικές ομοσπονδιακές δαπάνες το 2017 και περαιτέρω μειώσεις 1,3 και 0,33% το 2018 και 2019 αντίστοιχα.
Η Μόσχα αναμένει οι ομοσπονδιακές δαπάνες για την ιατρική φροντίδα να υποχωρήσουν το 2017 σε 466 δισ. ρούβλια, το οποίο αντιστοιχεί σε πτώση 22% σε σχέση με τον φετινό αναθεωρημένο προϋπολογισμό.
Σύμφωνα με την Ανώτατη Σχολή Οικονομικών (Higher School of Economics), ένα πανεπιστήμιο με έδρα στη Μόσχα, η συνολική μείωση θα οδηγήσει τις δαπάνες για την υγεία και την παιδεία στα χαμηλότερα επίπεδά τους ως ποσοστό του ΑΕΠ, από το 2006 και μετά.
«Τέτοια υποβάθμιση φέρει τη Ρωσία κοντά στις οικονομίες του Τρίτου Κόσμου», έγραψε η ρωσική οικονομική εφημερίδα Vedomosti.
Αντίθετα, η δαπάνη της χώρας για την άμυνα παραμένει υψηλή βάσει διεθνών προτύπων, αφού αντιστοιχεί στο 23,7% των συνολικών ομοσπονδιακών δαπανών του προϋπολογισμού και στο 4,7% του φετινού ΑΕΠ.
Αλλά 800 δισ. από το σύνολο των 3.889 δισ. ρουβλίων για το 2016 αναμένεται να πάνε στην αποπληρωμή χρέους από προηγούμενη προμήθεια. Οι στρατιωτικές δαπάνες για το 2017 πρόκειται να κάνουν βουτιά σε 2.836 δισ. ρούβλια, αντιστοιχώντας στο 17,5% της συνολικής δαπάνης και στο 3,3% του ΑΕΠ.
Η πραγματική κλίμακα της στρατιωτικής δαπάνης παραμένει ασαφής, εφόσον το εύρος των δαπανών που σχετίζονται με τον στρατό είναι εκτός του εθνικού προϋπολογισμού για την άμυνα και η Μόσχα έχει καταστήσει απόρρητο το 17% του προσχεδίου προϋπολογισμού για το 2017.
Κάποιοι αναλυτές προσθέτουν πως ο Vladimir Shamanov, ο πρώην διοικητής αεραγημάτων που είναι επικεφαλής της επιτροπής άμυνας στη νέα Δούμα, μπορεί να προσπαθήσει να πιέσει ώστε να αντιστραφούν κάποιες περικοπές, σε μια περίοδο κατά την οποία οι ρωσικές δυνάμεις παραμένουν ενεργές στη Συρία και αλλού.
Πολλά ερωτήματα παραμένουν επάνω στο αν η Μόσχα θα καταφέρει ποτέ να διατηρήσει το έλλειμμα στο 3,7% του ΑΕΠ φέτος, πόσο μάλλον να το μειώσει μέχρι και όσο έχει σχεδιάσει για τα επόμενα χρόνια.
Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Igor Shuvalov επεσήμανε την περασμένη εβδομάδα πως αν η πώληση του 19,5% της Rosneft δεν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους όπως έχει προγραμματιστεί, η ίδια η Rosneft μπορεί να αναγκαστεί να αγοράσει η ίδια τις μετοχές για χάρη του προϋπολογισμού και να «περάσει» το μερίδιο σε εξωτερικό επενδυτή αργότερα.