Χθες, η κυβέρνηση δημοσιοποίησε το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Διαρθρωτικό Σχέδιο της περιόδου 2025-2028, το οποίο αποτελεί τον οδικό χάρτη για τη χώρα έως το τέλος του 2028, ξεπερνώντας δηλαδή τη συμβατική θητεία της τρέχουσας διακυβέρνησης.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Η επίτευξη των στόχων της τριετίας 2025-2027 θα αποτελέσει γερό πάτημα, ώστε να επιτευχθούν οι αντίστοιχοι στόχοι που θα τεθούν μεταγενέστερα και θα αφορούν την περίοδο έως το 2031. Θα έχουμε μπροστά μέχρι τότε δύο κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις. Η επανεκλογή της Νέας Δημοκρατίας στη διακυβέρνηση της χώρας το 2027 έστω και σε συνεργασία με κάποιο κόμμα και μια επιπλέον θητεία μετά τις εκλογές του 2031 θα σηματοδοτήσουν (υπό κανονικές συνθήκες και υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα έχει... γκρεμιστεί ο κόσμος) την επιστροφή της χώρας στην πλήρη κανονικότητα το 2035.
Το ελληνικό success story της τελευταίας πενταετίας έλαβε χώρα σε συνθήκες πολιτικής σταθερότητας. Το ίδιο φαίνεται ότι θα συμβεί και έως το 2027. Από κει και πέρα, μπορεί να προκύψουν... θέματα ως προς την κυβερνητική σταθερότητα, αλλά, στις εκλογές του 2027, δύσκολα θα υπάρξει άλλος νικητής, πλην του Μητσοτάκη, έστω και αν μια νέα νίκη της Νέας Δημοκρατίας δεν οδηγήσει σε συγκρότηση αυτοδύναμη κυβέρνησης. Αυτή που θα αναλάβει τις τύχες της χώρας το 2031, πρέπει να εμπνεύσει τις αγορές σε σχέση με ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής πειθαρχίας, το οποίο θα είναι προσαρμοσμένο σε εντελώς νέες συνθήκες. Το 2032 ξεκινούν οι αποπληρωμές του μεγάλου χρέους των 230 δισ. ευρώ που λάβαμε από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Αν υπάρξουν πολιτικά "πειράματα" και... μαγκιές τύπου ΣΥΡΙΖΑ ή εμμονές σε ιδεολογικές αρλούμπες τύπου ΠΑΣΟΚ, τότε η χώρα θα μπει σε νέο μνημόνιο, το οποίο δεν θα έχει φυσικά τα χαρακτηριστικά αυτών που περάσαμε, αλλά θα βάζουν και πάλι τη χώρα στον... γύψο.
Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα που εγκρίθηκε στο χθεσινό υπουργικό συμβούλιο και εξειδικεύτηκε από τον υπουργό και τον υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη και Θάνο Πετραλιά αντίστοιχα, τα έχει όλα. Στέλνει το μήνυμα προς τις αγορές ότι η δημοσιονομική πειθαρχία είναι αδιαπραγμάτευτη και ότι το 2028 η Ελλάδα θα ανήκει στο "κλαμπ" των χωρών του... Τσάμπιονς Λιγκ με αξιόχρεη βαθμίδα επιπέδου ΑΑ.
Το πρόγραμμα προβλέπει σημαντική αύξηση του ΑΕΠ και μάλιστα πολλαπλάσια από το μέσο όρο της Ευρώπης, σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα, μείωση της ανεργίας στα προ κρίσης επίπεδα και αποκλιμάκωση του χρέους. Ενδεικτικό του θετικού κλίματος με το οποίο αντιμετωπίζεται πλέον η χώρα, είναι το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πρόσθετες δαπάνες 4 δισ. ευρώ έως το 2028 και "μαξιλάρι" 500 εκατ. ευρώ το 2026 και το 2027, ενώ από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής μπορεί να υπάρξει πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος περίπου 2,5 δισ. ευρώ για νέες ελαφρύνσεις. Αν τα παραπάνω επιβεβαιωθούν και η κυβέρνηση έχει τιθασεύσει με εμφανή αποτελέσματα την ακρίβεια, τότε, δεν μπορεί να απειληθεί η κυριαρχία της ΝΔ το 2027, η οποία αποτελεί προ-απαιτούμενο για την πολιτική σταθερότητα αλλά και εγγύηση για την ομαλή και αποτελεσματική δημοσιονομική διαχείριση.
"Κλειδί" για την πορεία της χώρας αποτελούν η ανάπτυξη, το πρωτογενές πλεόνασμα και το δημόσιο χρέος. Ειδικότερα, στο τέλος του 2028 πρέπει να έχουμε ονομαστικό ΑΕΠ 272 δισ. ευρώ, σύμφωνα με πολύ συντηρητικές προβλέψεις, κάτι που προϋποθέτει ποσοστιαία αύξηση 2,2% φέτος, 2,3% το 2025, 2% το 2026 και 1,5% το 2027. Σε συνδυασμό με την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων 2,4% του ΑΕΠ από το 2025 και μετά, το δημόσιο χρέος πρέπει να βρεθεί στο τέλος του 2028 στο 133,4% από 153,7% φέτος. Η επίτευξη των στόχων αυτών θα επιτρέψει την υποχώρηση του λίγο κάτω από το 120% του ΑΕΠ το 2032, δηλαδή στα επίπεδα που βρισκόταν 25 χρόνια πριν!!!
Από την άλλη πλευρά, εκτός από τους "ψυχρούς" δημοσιονομικούς στόχους, υπάρχει και η κοινωνική διάσταση, στην οποία περιλαμβάνονται ζητήματα όπως οι μισθοί και η ανεργία. Έτσι, το 2027, ο κατώτατος μισθός αναμένεται να βρεθεί στα 950 ευρώ και ο μέσος στα 1.500 ευρώ, ενώ η ανεργία από 9,7% φέτος εκτιμάται ότι με συντηρητικούς υπολογισμούς θα υποχωρήσει στο 8,5% το 2028. Σε κάθε περίπτωση, για να... βγουν οι προαναφερόμενοι αριθμοί, πρέπει να συντρέχει η ικανή και απαραίτητη προϋπόθεση ότι θα συνεχιστεί η διακυβέρνηση της χώρας από τη Νέα Δημοκρατία, ενώ σε περίπτωση πολιτικής αλλαγής, δεν τίθεται προς συζήτηση οποιαδήποτε άσκηση λαϊκισμού, τυχοδιωκτισμού, αλόγιστων παροχών και ανεύθυνων αποφάσεων οικονομικής πολιτικής. Και ο νοών νοείτω...
Η Goldman Sachs "έστειλε"... γράμμα σε ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ!
Παρακολουθούμε εδώ και μήνες τις γελοίες τοποθετήσεις στελεχών του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ για την... καταστροφική διακυβέρνηση Μητσοτάκη που οδηγεί τη χώρα σε αδιέξοδο και άλλες τέτοιες... μαλαγανιές!
Όλα αυτά λέγονται, σε μια στιγμή που η χώρα έχει πρόσωπο στο διεθνές περιβάλλον με την επιστροφή της στην επενδυτική βαθμίδα, τη θωράκιση των συνόρων, την απόκτηση υπερ-αξιόμαχου για την προάσπιση της εθνικής ασφάλειας, ενώ βάλλεται όπως πολλές άλλες χώρες από την ακρίβεια, τη μετανάστευση και τα προβλήματα στην υγεία και την εγκληματικότητα. Αυτά που συμβαίνουν σε προηγμένες χώρες, οι οποίες έχουν μπλέξει σε πολιτικές περιπέτειες, συμβαίνουν και στην Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα είναι ορατή η βελτίωση της θέσης μας, ενώ οι άλλοι, οι... προηγμένοι, φαίνεται ότι διολισθαίνουν σε χαμηλότερα επίπεδα. Αν δεν έχεις πρόσωπο, δεν έχεις σοβαρή οικονομία και δεν μπορεί να σε παίρνουν στα σοβαρά στα διεθνή φόρα και στις αγορές. Επιπλέον, ούτε μπορείς να προσελκύσεις επενδύσεις για να έχουν δουλειές οι πολίτες. Η τακτική που ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ ως εν δυνάμει αξιωματική αντιπολίτευση δεν αποφέρει πολιτικά οφέλη, καθώς το κόμμα συνεχίζει να στερείται αξιοπιστίας. Και μάλλον, πάρα πολύ δύσκολα θα αποκτήσει, ακόμη και αν κερδίσουν την αρχηγία πρόσωπα όπως η Διαμαντοπούλου και ο Γερουλάνος. Γιατί πολύ απλά, η νοοτροπία ΠΑΣΟΚ είναι δύσκολο να προσαρμοστεί εν συνόλω με τις ανάγκες και τις επιλογές της χώρας.
Από την άλλη πλευρά, η κριτική που ασκεί ο υπό κατάρρευση ΣΥΡΙΖΑ είναι μόνο για... χαβαλέ και οι τύποι που βρίσκονται σε αυτό το μόρφωμα, απλά θα μπορούσαν να αποτελέσουν "υλικό" για να γυριστεί Επιθεώρηση υπό τον τίτλο "Ξεκαρδιστείτε μαζί μας"! Με έναν υπερφίαλο και ανεγκέφαλο "έκπτωτο" πρόεδρο, με μερικούς... βαρεμένους που βλέπουν "επαναστάσεις" στα όνειρα τους (με άνεση και εκ του ασφαλούς, βεβαίως βεβαίως...), συντασσόμενοι με ό,τι είναι αντίθετο στα συμφέροντα της χώρας, δεν μπορείς να τους πάρεις στα σοβαρά. Άνθρωποι που κάποτε τεμπέλιαζαν στα υπουργικά γραφεία και τώρα... σφάζονται για τις καρέκλες σε ένα κόμμα που γίνεται απόκομμα, δεν μπορείς ούτε εμπιστοσύνη να έχεις, ούτε να τους δώσεις αξία πέραν της απαξίωσης που οι ίδιοι έχουν καταφέρει...
Για όλους τους παραπάνω όμως, υπάρχουν αυτοί που κρίνουν και αξιολογούν τα πεπραγμένα με έναν ορθολογικό τρόπο, ο οποίος παραπέμπει σε σκεπτόμενους, πρακτικούς και δωρικούς τύπους ή σχηματισμούς και όχι σε ανεγκέφαλους, ανίκανους και άχρηστους... κομισάριους. Μία ακόμη τοποθέτηση του αμερικανικού κολοσσού των... κολοσσών, της Goldman Sachs, έρχεται ως απάντηση-"μαχαιριά" στο εγχώριο τυχοδιωκτικό και λαϊκίστικο πολιτικό προσωπικό σχεδόν του συνόλου της αντιπολίτευσης.
Υπό τον τίτλο "Ελλάδα: Καλύτερα δεν γίνεται", ο αμερικανικός οίκος περιγράφει τα άλματα της χώρας μας κατά τα τελευταία χρόνια με βάση τα στάνταρντς που χρησιμοποιούνται διεθνώς για να περιγράψουν κράτη και χώρες και όχι... τσαντίρια και... γιουσουρούμ! Δεν είμαστε Ελβετία, αλλά σίγουρα δεν είμαστε και αυτό που περιγράφουν το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ και τα υπόλοιπα πολιτικά "ναυάγια". Ζούμε σε μια χώρα που θα μπορούσε να έχει εικόνα... σκανδιναβικής χώρας, με τη μόνη διαφορά, ότι καμία από αυτές δεν έχει αγοράσει έστω μία... σφαίρα τα τελευταία 50 χρόνια, την ίδια στιγμή που εμείς έχουμε δαπανήσει πάνω από 200 δισ. ευρώ για να εξοπλιστούμε, ώστε να είμαστε έτοιμοι σε περίπτωση που ο... ενοχλητικός γείτονας μας, σκεφτεί να μας κάνει κακό. Αυτό το βαρύ φορτίο, το αγνοούν οι περισσότεροι πολίτες αλλά και όσοι πολιτικοί έχουν πάθει... Αλτσχάιμερ, συνεχίζοντας να πολιτεύονται με όρους ανευθυνότητας, που μόνο καλό δεν κάνει στη χώρα.
Η Goldman Sachs "στέλνει" ένα ακόμη... γράμμα στο εγχώριο αντιπολιτευτικό... γιουσουρούμ, αλλά και στις αγορές, περιγράφοντας την Ελλάδα που βελτιώνεται και πηγαίνει από το καλό στο καλύτερο, μέσα από ένα μεταμνημονιακό success story, που τόσο το έχουμε ανάγκη, μετά από τόσο σοβαρές και πολλαπλές κρίσεις που περάσαμε τα τελευταία 4 χρόνια. Όπως γράφει επί λέξει η GS "μετά από δύο χρόνια ισχυρής ανάπτυξης, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να παρουσιάζει ισχυρές επιδόσεις. Η σύνθεση της οικονομικής της ανάπτυξης βρίσκεται σε πιο ελπιδοφόρα βάση από την υπόλοιπη ζώνη του ευρώ, καθώς η ιδιωτική κατανάλωση συνεχίζει να αυξάνεται ταχύτερα από τη δημόσια κατανάλωση, ενώ η αύξηση των επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένου του τομέα στέγασης, έχει ανακάμψει με τον υψηλότερο ρυθμό από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση". Επισημαίνει ότι το ελληνικό ΑΕΠ βρίσκεται 17% χαμηλότερα από το ιστορικά υψηλότερο επίπεδο του 2007, κάτι που είναι απόλυτα λογικό μετά τα δραστικά μέτρα που ήρθαν ως αποτέλεσμα των μνημονίων, τα οποία συνόδευσαν τη δανειακή σύμβαση, την οποία υπογράψαμε για να σωθούμε, καθώς μας ήρθαν τα απόνερα της παγκόσμιας κρίσης που σηματοδότησε η κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008.
Ο αμερικανικός τραπεζικός κολοσσός αναφέρει ότι η ελληνική αγορά εργασίας έχει φτάσει στο υψηλότερο ποσοστό απασχόλησης που έχει καταγραφεί ποτέ, με ονομαστική αύξηση μισθών 7% το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, ενώ τα περιθώρια ανάπτυξης και ανάκαμψης για την οικονομία και τους πολίτες παραμένουν αυξημένα. Το εύρος της βελτίωσης της αγοράς εργασίας αντανακλά την ευρεία φύση της ελληνικής ανάκαμψης, που εκτείνεται από τις υπηρεσίες στη μεταποίηση, όπως επισημαίνει η GS. Ο μεταποιητικός τομέας αντιπροσωπεύει στην Ελλάδα περίπου το 16% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας και το 13,5% του ΑΕΠ. Αλλά, αντίθετα από τις άλλες οικονομίες της περιοχής, η μεγάλη ανάκαμψη της μεταποιητικής δραστηριότητας της Ελλάδας συνοδεύτηκε από άνοδο της παραγωγικότητας της εργασίας, επωφελούμενη από την αύξηση των επενδύσεων άνω του μέσου όρου.
Σε άλλο σημείο, αναφέρει ότι παρά την απουσία ειδικής κλαδικής δημοσιονομικής στήριξης όπως στην Ιταλία, ο κατασκευαστικός τομέας (2,5% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας) έχει ενταχθεί στη γενική ανάκαμψη. Ενώ η πρόσφατη βελτίωση στον τομέα ήταν ισχυρή, τα επίπεδα δραστηριότητας παραμένουν συγκρατημένα λόγω ιστορικών συγκρίσεων. Ένα επίπεδο ετήσιων επενδύσεων που ευθυγραμμίζεται με την υπόλοιπη ζώνη του ευρώ παραμένει ακόμα μακριά, και ενώ οι τιμές των αστικών ακινήτων έχουν ανακάμψει, παραμένουν 20% κάτω από το 2005 σε πραγματικούς όρους.
Επιπλέον, όπως παρατηρεί η GS, στο πλαίσιο της παραπάνω ισχυρής μακροοικονομικής προοπτικής και χάρη στη συνεχιζόμενη ευρωπαϊκή υποστήριξη, η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται να ακολουθήσει μια συντηρητική δημοσιονομική στάση. Το Υπουργείο Οικονομικών έχει δεσμευτεί σε ένα μεγαλύτερο πρωτογενές ισοζύγιο από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ και επωφελείται από το χαμηλότερο πραγματικό επιτόκιο δανεισμού στην περιοχή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι περίπου το 70% του ελληνικού δημόσιου χρέους αφορά ευρωπαϊκά προγράμματα στήριξης πολύ μεγάλης διάρκειας, περιορίζοντας το μερίδιο του δημόσιου χρέους στην αγορά και την επίδραση των ασταθών επιτοκίων στο κόστος του δημόσιου χρέους.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Goldman Sachs αυτές οι συνθήκες υποστηρίζουν μια σημαντική μείωση του ελληνικού χρέους προς το ΑΕΠ. Ειδικότερα, προβλέπει ότι ο δείκτης του ελληνικού χρέους προς το ΑΕΠ θα παραμείνει σε πτωτική πορεία και αναμένει ότι το μέγεθος θα μειωθεί κατά περίπου 25 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ελαφρώς υψηλότερα από ότι προέβλεπε πριν. Βλέπει δε μεσοπρόθεσμη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ και ο δείκτης του ελληνικού χρέους αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται και να υποχωρεί κάτω από αυτό της Ιταλίας μέχρι το 2027. Ακόμη και σε ένα σενάριο ακραίων καταστάσεων, όπου είτε η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ είτε το πρωτογενές ισοζύγιο μειώνονται κατά 1% μεσοπρόθεσμα, ο δείκτης χρέους της Ελλάδας θα υποχωρήσει κάτω από το επίπεδο του 2023 με πιθανότητα μεγαλύτερη από 90%, εκτιμά η αμερικάνικη τράπεζα.
Η Goldman Sachs συνεχίζει να βλέπει ισχυρές προοπτικές στις επενδύσεις, λόγω των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ το πρόγραμμα θα στρέφεται όλο και περισσότερο προς τη στήριξη επενδυτικών δαπανών. Και πάμε στο "κερασάκι" της GS. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά "δεδομένου του μακροοικονομικού τοπίου και των θετικών προοπτικών από τους οίκους αξιολόγησης, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε καλή θέση για πιθανή νέα αναβάθμιση της αξιολόγησης στις προσεχείς αξιολογήσεις" Σημειώνεται ότι η επόμενη αξιολόγηση είναι στις 18 Οκτωβρίου από τη Standard & Poor's, ενώ ακολουθούν στις 22 Νοεμβρίου η Fitch και στις 6 Δεκεμβρίου η Scope Ratings.
Όλα τα παραπάνω ίσως είναι αδύνατον να γίνουν αντιληπτά από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία δείχνουν να μην αντιλαμβάνονται στοιχειώδεις οικονομικούς κανόνες ή ξέρουν και κάνουν τα... στραβά μάτια, καθώς θέλουν να κεφαλαιοποιήσουν την απογοήτευση του κόσμου, λόγω της ακρίβειας. Εμείς δεν λέμε ότι τα κόμματα πρέπει να λειτουργούν ως... Goldman Sachs, αλλά αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν είναι και τόσο ικανά για να σκέφτονται όπως σκέφτονται αυτοί που καταλαβαίνουν τι συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο!
Το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ και οι λοιποί "συγγενείς", αν μη τι άλλο, πρέπει να πάρουν το γράμμα και να το... διαβάσουν. Αν δεν καταλάβουν το... περιεχόμενο του, τότε δεν μπορούμε να τους λάβουμε σοβαρά υπόψιν. Ας ψάξουν να βρουν τι φταίει και ας συνειδητοποιήσουν ότι αν κάποια στιγμή τους επιλέξει ο ελληνικός λαός, θα πρέπει να μιλήσουν με όρους αγορών και όχι με όρους ιδεολογικής... μπαρουφολογίας, μικροπολιτικής... αρλουμπολογίας και κομματικής... ανισορροπίας! Δύσκολοι καιροί για όσους δεν καταλαβαίνουν τη διεθνή πραγματικότητα, τους όρους και τους κανόνες του παιχνιδιού...
Τα σενάρια της επόμενης μέρας για τους αρχηγούς σε ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ με φόντο τη συγκρότηση αντι-μητσοτακικού μπλοκ
Λίγα εικοσιτετράωρα απέμειναν για τον α΄ γύρο των εσωκομματικών εκλογών στο ΠΑΣΟΚ και είναι πρόωρο να εξαχθούν συμπεράσματα για τους διεκδικητές του β΄ γύρου και τον τελικό νικητή.
Ο Ανδρουλάκης φαίνεται ότι έχει προβάδισμα για να είναι στον δεύτερο γύρο με αντίπαλο τον Δούκα και δευτερευόντως τη Διαμαντοπούλου και τον Γερουλάνο, σύμφωνα με τη χθεσινή δημοσκόπηση της Opinion Poll. Αν εκλεγεί αρχηγός ο Ανδρουλάκης, τον οποίο προτιμούν στο ΠΑΣΟΚ οι λιγότεροι, αλλά οι περισσότεροι θέλουν άλλον, τότε ο Μητσοτάκης θα βαδίσει στην... πεπατημένη, επιχειρώντας να αποσπάσει κεντροαριστερό κοινό το οποίο είχε το 2023, αλλά τώρα βρίσκεται στην... αποχή. Αν εκλεγεί αρχηχός του ΣΥΡΙΖΑ ο Κασσελάκης, τότε η προσέγγιση με τον Ανδρουλάκη θα είναι προβληματική, ενώ δεν θα είναι εύκολη και η προσέγγιση με τη Νέα Αριστερά. Αν εκλεγεί αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ ο Φάμελλος, τότε θα υπάρξουν κάποιες κινήσεις προσέγγισης με τον Ανδρουλάκη, ώστε να συγκροτηθεί ένα αντι-μητσοτακικό μπλοκ στις εκλογές του 2027, ωστόσο, οι κεντροαριστεροί που θα φύγουν ίσως είναι περισσότεροι από τους αριστερούς που θα επιστρέψουν στο κόμμα του "πράσινου ήλιου".
Ενδεχόμενη εκλογή Δούκα στο ΠΑΣΟΚ με αρχηγό στον ΣΥΡΙΖΑ ή τον Κασσελάκη ή τον Φάμελλο θα διευκολύνει σε κάποιο βαθμό τις διεργασίες για να έρθουν οι δύο χώροι κοντά, αλλά μια τέτοια συνεργασία, μπορεί να... διώξει αρκετό κόσμο του κεντροαριστερού χώρου που στις εκλογές θα προτιμήσουν Γερουλάνο και Διαμαντοπούλου. Άρα, ο Δούκας με τον Φάμελλο θα αθροίσουν δυνάμεις κάνοντας και ανοίγματα προς τη Νέα Αριστερά, αλλά θα χάσουν και κόσμο, ενώ το ενδεχόμενο συνεργασίας Δούκα-Κασσελάκη πάσχει σε πολλά επίπεδα και θα αποδυναμώσει μια τέτοια συνεργασία, καθώς θα κλείσει τον δρόμο της προσέγγισης με τη Νέα Αριστερά.
Το σενάριο εκλογής της Άννας Διαμαντοπούλου στην αρχηγία του ΠΑΣΟΚ βασίζεται στην παραδοχή ότι πολλοί καντροαριστεροί που ψήφισαν τον Μητσοτάκη θα επιστρέψουν στο ΠΑΣΟΚ και ως εκ τούτου η Νέα Δημοκρατία πρέπει να μετατοπιστεί ολίγον πιο δεξιά για να αποσπάσει ψηφοφόρους από Ελληνική Λύση, Νίκη και Φωνή Λογικής. Όμως, η εκλογή Διαμαντοπούλου έχει ένα θέμα σε σχέση με την απουσία της από τη Βουλή, αλλά και το ενδεχόμενο να σηματοδοτήσει μετατοπίσεις των Αριστερών του ΠΑΣΟΚ προς άλλες... πολιτείες. Ενδεχόμενη εκλογή Γερουλάνου θα μπορούσε να συσπειρώσεις κάποιους κεντροαριστερούς, αλλά όχι και αντίστοιχο αριθμό αριστερών που σήμερα βρίσκονται στον ΣΥΡΙΖΑ και βλέπουν ότι το καράβι... μπάζει. Επιπλέον, ένα πρόσωπο σαν τον Γερουλάνο δεν θα ήταν και τόσο... ελκυστικό για να γίνουν συζητήσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ αν εκλεγεί αρχηγός ο Κασσελάκης, ενώ οι προϋποθέσεις ίσως είναι λίγο καλύτερες αν εκλεγεί ο Φάμελλος.
Από την άλλη πλευρά, στον ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να σημειωθεί ότι ενδεχόμενη εκλογή του "έκπτωτου", θα οδηγήσει τους "Φαμελλικούς" σε άλλα μονοπάτια. Θα φτιάξουν δικό τους κόμμα παίρνοντας και τα τελευταία στελέχη της εποχής Τσίπρα; Θα μετατοπιστούν προς τη Νέα Αριστερά; Θα βάλουν λυτούς και δεμένους για να επιδιώξουν επιστροφή στο ΠΑΣΟΚ μέσω Δούκα; Αν είναι αρχηγός ο Ανδρουλάκης, θα μπορούν να έχουν χώρο στο ΠΑΣΟΚ; Άρα, αν επικρατήσει ο Κασσελάκης και φύγουν οι άλλοι προς το ΠΑΣΟΚ, τότε είναι αδύνατον ο Κασσελάκης να συνταχθεί με το ΠΑΣΟΚ, είτε έχει στο τιμόνι τον Ανδρουλάκη, είτε τον Δούκα. Για Γερουλάνο και Διαμαντοπούλου, οι πιθανότητες είναι ακόμη λιγότερες έως και μηδαμινές, σε σχέση με το ένα σενάριο που θέλει αρχηγό τον Κασσελάκη ή το άλλο, που θέλει τον Φάμελλο.
Με αρχηγό τον Κασσελάκη ο ΣΥΡΙΖΑ θα πάει σε νέα διάσπαση και αν αυτοί που θα φύγουν συνεργαστούν με το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Αριστερά, τότε ο "έκπτωτος" δεν θα μπορεί να συζητήσει με το ΠΑΣΟΚ, είτε με Ανδρουλάκη, είτε με Δούκα. Το κακό για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι βρίσκεται σε συνεχή πτωτική πορεία, έχοντας υποχωρήσει στην πέμπτη θέση. Τελικώς, η επόμενη μέρα, ανεξαρτήτως αρχηγού στο ΠΑΣΟΚ αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ θα έχει περισσότερους... πονοκεφάλους για τους αρχηγούς των δύο κομμάτων. Αν ο Μητσοτάκης ενισχύσει την εικόνα της Νέας Δημοκρατίας ανακτώντας σταθερά κάποιες από τις χαμένες δυνάμεις, τότε το πρόβλημα για ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ θα είναι μεγαλύτερο.
Ο πρωθυπουργός έχει μπροστά του τρία χρόνια έως τις εκλογές για να επιδείξει πιο αποτελεσματικό έργο, ενώ συγκεντρώνει και πολλές από τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να ξαναμαζέψει κόσμο, ο οποίος... σκόρπισε προς τα δεξιά και προς την αποχή και πολύ λιγότερο προς το ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ θα έχει το άγχος να ξαναμαζέψει κόσμο από... δεξιά και αριστερά, αλλά όσο δεν θα αποτελεί πειστική εναλλακτική πρόταση εξουσίας "θα βράζει στο ζουμί του" και θα βυθίζεται στην εσωστρέφεια, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ, είτε θα διασπαστεί εκ νέου, είτε θα αποτελέσει το πρώτο κόμμα στη μεταπολίτευση που ενώ στις εκλογές κέρδισε τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, στο τέλος της παρούσας κοινοβουλευτικής θητείας θα υποχωρήσει σε ποσοστά λίγο παραπάνω από το ιστορικό χαμηλό του. Τελικώς, ίσως είναι πιο περίπλοκη και απείρως πιο δύσκολη η συγκρότηση αντι-μητσοτακικού μπλοκ από αυτούς που νομίζουν ότι μπορούν να αποτελέσουν το αντίπαλο δέος του Κυριάκου, κάνοντας όνειρα ακόμη και για... αυτοδυναμία το 2027!