"Ό,τι ανεβαίνει κατεβαίνει αλλά και ό,τι ανεβαίνει μπορεί να πάει και ψηλότερα", λέει ένα ρητό των αγορών, το οποίο μπορεί να ταιριάζει στην παρούσα συγκυρία, αλλά μπορεί και να διαψευστεί.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης γνωρίζει δόξες, ενώ και η δική μας... πτωχή, πλην τίμια κεφαλαιαγορά, εξακολουθεί να προεξοφλεί ένα διαρκώς πιο ενισχυμένο success story. Πολλοί απορούν με τη διαρκή άνοδο των κεφαλαιαγορών, η οποία εν μέρει οφείλεται στις προσδοκίες για ικανοποιητική κερδοφορία των εισηγμένων, αλλά και σε ένα ράλι προσδοκιών για συνεχείς και σταθερές μειώσεις των επιτοκίων. Στοιχείο προβληματισμού για τους επενδυτές αποτελεί το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα από τον ιστορικό μέσο όρο. Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, οι δείκτες κινούνται προς νέα υψηλά επίπεδα, ενώ ο χρυσός και το κρυπτονόμισμα bitcoin, κατέγραψαν νέο ιστορικό υψηλό. Η τιμή της χρυσής λίρας πωλείται σήμερα πάνω από τα 450 ευρώ και αγοράζεται από την Τράπεζα της Ελλάδος στα 542 ευρώ!
Πολλοί αναλυτές κορυφαίων τραπεζών και επενδυτικών οίκων (π.χ. JP Morgan, Morgan Stanley κλπ.) εστιάζουν στις τιμές των μετοχών, σημειώνοντας ότι αποτελούν "φούσκα", αντίστοιχη με αυτήν της... ένδοξης περιόδου 1996-2000. Ήταν τότε που η επενδυτική φρενίτιδα δεν αποτελούσε χαρακτηριστικό μόνο της Ελλάδας (ο Γενικός Δείκτης έφτασε σχεδόν στις 6.400 μονάδες), αλλά και των ξένων αγορών. Η εκτίναξη της Wall Street οφειλόταν στην... τρέλα που είχε κυριεύσει τους επενδυτές με τις εταιρείες της υψηλής τεχνολογίας, του δείκτη Nasdaq, ενώ τώρα, "παίζει" πολύ το story της τεχνητής νοημοσύνης.
Η κατάσταση στις αγορές παραπέμπει σε εποχές με διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σχέση με αυτά που επικρατούσαν τη δεκαετία του 2000 ή του ΄90. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ, αλλά και σε κάποιο σημαντικό βαθμό στην Ευρωζώνη, η άνοδος των τιμών των μετοχών σχετίζεται με μερικές δεκάδες δυνατές εταιρείες, που δικαιολογούν τις αποτιμήσεις τους με βάση τα μεγέθη του ισολογισμού τους. Όταν οι μετοχές μεγάλων εταιρειών έχουν αυξημένες σταθμίσεις στους δείκτες κεφαλαιοποίησης, τότε ανεβαίνουν και δημιουργούν ένα γενικευμένο κλίμα ευφορίας.
Από τη στήλη έχουμε αναφέρει αρκετές φορές την τελευταία περίοδο, ότι κάποιοι "τραβάνε" προς τα πάνω τις μετοχές, για να πουλήσουν σε υψηλότερα επίπεδα, καθώς φοβούνται ανατροπές στις Ευρωεκλογές και πολύ περισσότερο στις Προεδρικές Εκλογές στις ΗΠΑ. Όμως, μέχρι να φτάσουμε στον Ιούνιο και το Νοέμβριο αντίστοιχα, υπάρχουν άλλοι προβληματισμοί, οι οποίοι απασχολούν τους επενδυτές. Αυτό που δεν μπορούν να... χωνέψουν πολλοί, είναι η ταυτόχρονη άνοδος των τιμών των μετοχών και του χρυσού. Οι μετοχές βρίσκονται ψηλά και συνεχίζουν να παρουσιάζουν θετικό προφίλ, ωστόσο, όταν ενισχύεται ο χρυσός, φτάνοντας σε ιστορικό υψηλό, τότε αυτό παραπέμπει σε οικονομική αβεβαιότητα, ανασφάλεια, κρίση και ανατροπές σε γεωπολιτικό επίπεδο. Και ευφορία και προβληματισμός μαζί, δεν... κολλάνε!
Συμπερασματικά, παρακολουθούμε το... αφύσικο φαινόμενο να καλπάζουν οι μετοχές και η τιμή του χρυσού, αλλά περιμένουμε και έναρξη του πτωτικού κύκλου των επιτοκίων. Υπάρχουν θετικές προοπτικές για την ανάπτυξη, επειδή θα υποχωρήσουν τα επιτόκια, αλλά δεν ξέρουμε τι... καιρό θα κάνει τη μέρα των Ευρωεκλογών και φυσικά τι θα σημάνει μια ενδεχόμενη νίκη του Τραμπ στις εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου στις ΗΠΑ. Σταυρόλεξο για πολύ δυνατούς λύτες...
Τα μη κρατικά πανεπιστήμια και η τακτική των κομμάτων
Ο νόμος για την ίδρυση παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα με μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα ψηφίστηκε και από τη συζήτηση της Παρασκευής στη Βουλή, προκύπτει ότι ο Μητσοτάκης ήταν ο νικητής της... παρτίδας.
Η παρουσία του πρωθυπουργού ήταν τέτοια που τολμούμε να πούμε ότι του έδωσε σημαντικούς πόντους, ενώ αντιθέτως εξέθεσε σχεδόν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Οι δύο... Κυριάκοι, Μητσοτάκης και Πιερρακάκης, συνεπικουρούμενοι από υπουργούς όπως ο Μάκης Βορίδης, έφεραν σε πολύ δύσκολη θέση τους ομιλητές των κομμάτων και στο τέλος αυτό που έμεινε ως ατάκα ήταν οι... sugar daddies του Κουτσούμπα, στον οποίο ο Μητσοτάκης "χώθηκε" πολύ άσχημα και επί της ουσίας τον προειδοποίησε ότι στο εξής η ανοχή προς το ΚΚΕ δεν πρόκειται να συνεχιστεί. Φανταζόμαστε ότι κάποια στιγμή, εκτός από την αντιμετώπιση που πρέπει να έχουν όσοι νομίζουν ότι νόμος είναι αυτό που... γουστάρουν, θα έρθει και ο έλεγχος στα οικονομικά του κόμματος!
Από κει και πέρα, στη διήμερη συζήτηση στη Βουλή για το νομοσχέδιο, ο πρωθυπουργός, στρίμωξε στα... σκοινιά το ΠΑΣΟΚ, το οποίο βαδίζει από... κωλοτούμπα σε κωλοτούμπα! Βέβαια, αυτό δεν γίνεται τυχαία. Ο Ανδρουλάκης δεν θέλει να δέσει τα... κορδόνια του Κυριάκου, οπότε επιλέγει διαφορετική τακτική. Γιατί ο Ανδρουλάκης "παίζει" σε αυτό το... ταμπλό; Μα πολύ απλά, γιατί πιστεύει ότι από δεξιά του δεν μπορεί να πάρει κόσμο, οπότε η διολίσθηση σε θέσεις που προσιδιάζουν στον ΣΥΡΙΖΑ είναι δεδομένη και αναπόφευκτη.
Το ΠΑΣΟΚ θέτει ως στόχο τη δεύτερη θέση στις προσεχείς Ευρωεκλογές και μάλιστα με αρκετή διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, μετά το συνέδριο, φαίνεται ότι έχει "στεγανοποιήσει" τις διαρροές του και στις δημοσκοπήσεις φαίνεται να είναι τσίμα-τσίμα με το ΠΑΣΟΚ. Ο Ανδρουλάκης πρέπει οπωσδήποτε να κερδίσει τον Κασσελάκη γιατί μόνο έτσι θα μπορέσει να σταθεί όρθιος στο κόμμα του, αν θέλει να ενισχύσει το "ρεύμα", με το βλέμμα στραμμένο στο 2027. Ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται πως ό,τι ήταν να χάσει το έχει χάσει, εκτός και αν ο Κασσελάκης μας.... κρύβει πολλές αρνητικές εκπλήξεις. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ βγαίνει πιο ενισχυμένος μέσα από το συνέδριο του κόμματος, αλλά για κάποιους σκεπτόμενους ψηφοφόρους του, δεν... κολλάει το γεγονός ότι ο Στέφανος σπούδασε με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, αλλά δεν θέλει στην Ελλάδα την ίδρυση μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων.
Το χειρότερο απ΄ όλα είναι ότι την ώρα που μιλούσε ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, ο Κασσελάκης και ο Τσίπρας τοποθετούνταν μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, λέγοντας τα δικά τους! Μιλάμε για κόμμα-παρωδία, όπου δεν μπορεί να συνεννοηθεί ο... Μήτσος με τον Κίτσο, αλλά κατά τα λοιπά, προσπαθούν να πείσουν όσους ακόμη διαθέτουν μυαλό και κριτική σκέψη, ότι πρέπει να τους (ξανα)ψηφίσουν. Άλλωστε είναι θέμα γοήτρου για τον Κασσελάκη να σταθεροποιήσει τον ΣΥΡΙΖΑ μετά το συνέδριο, με την προοπτική ότι κάτι μπορεί να "τσιμπήσει", από άλλους χώρους.
Την ίδια στιγμή, ο Μητσοτάκης μέσα και από τον εμβληματικό νόμο για τα μη κρατικά μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, μπορεί να πάρει κόσμο από την Κεντροαριστερά, ενώ αντιθέτως, ο Ανδρουλάκης, με την τακτική που ακολουθεί δεν έχει καμία τύχη. Ίσως, τον θυμηθούν κάποιοι... σύντροφοι που σήμερα είναι στον ΣΥΡΙΖΑ και ενδεχομένως να... μυριστούν ότι το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να αποτελέσει την αξιόπιστη εναλλακτική, κατ΄ αρχάς ως αντιπολίτευση και στη συνέχεια ως πιθανή κυβέρνηση. Το πρώτο είναι εφικτό, το δεύτερο μάλλον πάρα πολύ δύσκολο. Έτσι όπως είναι η κατάσταση στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, αν υπήρχε περίπτωση να προκύψει συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτή θα ήταν επιζήμια για τον ίδιο τον Νίκο Ανδρουλάκη. Το ΠΑΣΟΚ θα έχανε κόσμο προς τα δεξιά του, δηλαδή προς τη Νέα Δημοκρατία, ενώ θα συνθλιβόταν από τον Κασσελάκη, ο οποίος παρουσιάζει καλύτερη διείσδυση από τον Ανδρουλάκη.
Ο Ανδρουλάκης με την καταψήφιση του νομοσχεδίου για την ίδρυση των μη κρατικών και μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, έδειξε ότι δεν κινείται στον δρόμο της λογικής, αλλά της σκοπιμότητας. Δεν ψήφισε ένα νομοσχέδιο, για το οποίο ή αρχική εκτίμηση ήταν ότι θα το ψήφιζε. Το γεγονός ότι ο Ανδρουλάκης ψάχνει... πελατεία προς τα αριστερά του, αποδεικνύει ότι είναι εγκλωβισμένος. Εγκαταλείπει ακόμη και πάγιες θέσεις του ΠΑΣΟΚ, πηγαίνοντας προς τα αριστερά, μήπως και μπορέσει να αποσπάσει... πελάτες, που προέρχονται από τον χώρο. Ωστόσο, κάτι τέτοιο φαντάζει ως εξαιρετικά προβληματικό. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα για τον Ανδρουλάκη, ο οποίος ξέρει ότι αν δεν είναι δεύτερος στις Ευρωεκλογές, τότε, το πάνω χέρι θα το έχει ο Κασσελάκης. Μπορεί η διαφορά ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ από τη Νέα Δημοκρατία να είναι πάρα πολύ μεγάλη, ωστόσο, αυτός που θα είναι δεύτερος και ενδεχομένως να έχει μια αξιοσημείωτη διαφορά από τον τρίτο, θα φαίνεται στα μάτια του εκλογικού σώματος, ως ο πιο πιθανός να... απειλήσει τη Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη στις εκλογές του... 2031! Γιατί, για τις εκλογές του 2027, πρέπει να συμβούν σημεία και τέρατα για να δούμε τον δεύτερο να γίνεται πρώτος. Ωστόσο, υπάρχει ένα πρόβλημα: αν ο άλλος θέλει να ψηφίσει Αριστερά, δεν θα ψηφίσει εύκολα το ΠΑΣΟΚ, αλλά τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη Νέα Αριστερά, που αποτελούν πιο γνήσιους εκφραστές του αριστερού αφηγήματος, παρά το... αμαρτωλό ΠΑΣΟΚ.
Ο Κασσελάκης και ο Ανδρουλάκης είναι με την πλάτη στον τοίχο, καθώς πρέπει να "φαγωθούν" μεταξύ τους για το ποιος θα κερδίσει τη δεύτερη θέση. Είτε ο ένας, είτε ο άλλος, είτε και οι δύο μαζί, μπορεί να έχουν πρόβλημα, την επομένη των Ευρωεκλογών. Η Νέα Δημοκρατία θα έχει αναμφίβολα απώλειες και θα είναι αρκετά μεγάλες, ωστόσο, ο Μητσοτάκης παίζει χωρίς αντίπαλο. Οι εκλογές του 2027 είναι μακριά, αλλά οι Ευρωεκλογές θα αποτελέσουν βαρόμετρο για όλα τα κόμματα. Η συνέχεια αναμένεται συναρπαστική...