Τα στοιχεία για το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν των ΗΠΑ στο α΄ τρίμηνο ήταν μάλλον απογοητευτικά, αν κρίνουμε από την αρνητική αντίδραση των χρηματιστηριακών δεικτών στη Νέα Υόρκη και στις ευρωπαϊκές αγορές, αλλά και τη θετική αντίδραση του χρυσού.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Το αμερικανικό ΑΕΠ "έτρεξε" με 1,6% το α΄ τρίμηνο σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό, αλλά το σοκ ήταν μεγάλο, καθώς οι αναλυτές προέβλεπαν ότι θα αυξηθεί κατά 2,4%. Το δεύτερο στοιχεία ανησυχίας ήταν η διατήρηση των πληθωριστικών τάσεων, καθώς ο σχετικός δείκτης "τρέχει" με 3,4%. Άρα, διατήρηση του υψηλού πληθωρισμού σε συνδυασμό με εντυπωσιακή επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης, τότε υπάρχει πρόβλημα. Οι πληθωριστικές πιέσεις παραμένουν στη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη (ακρίβεια... Μπάιντεν), κάτι που δημιουργεί προβληματισμό σε σχέση με τα επόμενα βήμα της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας, ως προς το χρονοδιάγραμμα για τη μείωση των επιτοκίων. Εν ολίγοις, οι επενδυτές φοβούνται το ενδεχόμενο στασιμοπληθωρισμού στη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, τόσο φέτος, όσο και την επόμενη χρονιά. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα σημειωθεί καθυστέρηση στην αποκλιμάκωση του κόστους χρήματος, με ό,τι συνεπάγεται κάτι τέτοιο για το τεράστιο δημόσιο χρέος των 14 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το Χρηματιστήριο Αθηνών σταμάτησε και αυτό με τη σειρά του το ανοδικό σερί των προηγούμενων ημερών και υποχώρησε από το υψηλό 13 ετών, καθώς κατέγραψε πτώση κατά 0,93%, στις 1.435,19 μονάδες. Οι προοπτικές του ελληνικού success story είναι πολύ θετικές και αυτό αποδεικνύεται από τον... συνωστισμό επενδυτών για την αγορά μεριδίων από την έκδοση του 30ετούς ομολόγου. Μέσα σε λίγες ώρες προσφέρθηκαν 33 δισ. ευρώ, ενώ αν προσθέσουμε τις προσφορές για άλλες εκδόσεις κρατικού χρέους από την αρχή του έτους, καθώς και τα placements στις τραπεζικές μετοχές του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, τότε ξεπερνάμε τα 100 δισ. ευρώ. Όμως, πρέπει να έχουν υπόψιν μας ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο διεθνούς αναταραχής και πολλά πράγματα μπορεί να ανατραπούν. Είδαμε για παράδειγμα την επιβράδυνση του ελληνικού ΑΕΠ το 2023, λόγω του απογοητευτικού τετάρτου τριμήνου, όπου έπεσαν μαζεμένες οι επιπτώσεις από την έναρξη της σύρραξης στο Ισραήλ, αλλά και φυσικές καταστροφές του Daniel.
Η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποιεί ότι αν γίνει... μακελειό στον άξονα Τελ Αβίβ-Τεχεράνης, τότε δεν θα υπάρχουν προβλέψεις για τις τιμές του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του ρεύματος και φυσικά του πληθωρισμού. Ενέργεια, εμπορεύματα, τρόφιμα και υπηρεσίες θα κινηθούν ανεξέλεγκτα, εκτινάσσοντας τον πληθωρισμό, αυξάνοντας περαιτέρω τα επιτόκια και οδηγώντας την παγκόσμια οικονομία στα... βράχια. Όμως, η επιβράδυνση του αμερικανικού ΑΕΠ και η διατήρηση του πληθωρισμού σε σχετικώς υψηλά επίπεδα, αποτελούν ενδείξεις ότι οι Ισραηλινοί δεν θα ανοίξουν το Κουτί της Πανδώρας, γιατί οι πιέσεις από τη Δύση σε σχέση με τα επόμενα βήματα στο πεδίο των μαχών, θα είναι εντονότερες. Η ισορροπία για την παγκόσμια οικονομία είναι εύθραυστη και αν θέλουμε να κάνουμε μια... ανάποδη ανάγνωση των απογοητευτικών μακροοικονομικών στοιχείων στις ΗΠΑ, μάλλον ισχύει του ουδέν κακόν αμιγές καλού. Το κακό μπορεί να είναι τα οικονομικά μεγέθη, όμως το καλό εκ των πραγμάτων περνάει μέσα από τις πιέσεις της Δύσης, ώστε να μην φτάσει η κατάσταση στα άκρα στη Μέση Ανατολή.
Όμως, υπάρχει και η ανοικτή πληγή του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, η οποία ενταγμένη μέσα στη μεγάλη εικόνα της αναταραχής στη Μέση Ανατολή, μπορεί να επιβαρύνει το κλίμα. Πώς; Με το... πάτημα του λάθους κουμπιού, που μπορεί να μετατρέψει τα πάντα σε κόλαση. Στη στρατιωτική... γλώσσα, όταν δύο χώρες στηρίζονται στις δικές τους στρατιωτικές δυνάμεις και επιθυμούν να κερδίσουν στο πεδίο, τότε μιλάμε για πόλεμο. Αν δύο χώρες σε δύο διαφορετικά μέτωπα πολεμούν μεταξύ τους, αλλά σε αυτά και εμπλέκονται έμμεσα μεγάλες δυνάμεις με αποστολή επιθετικού στρατιωτικού υλικού, τότε έχει κηρυχθεί ανεπίσημα ο Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος! Όταν διαμορφώνεται μια τέτοια πραγματικότητα, τότε ο κίνδυνος για μια παγκόσμια περιπέτεια είναι σαφέστατα πολύ μεγάλος. Τις συνέπειες θα τις υποστούν όλοι. Και δεν χρειάζεται να πέσει κάποιος... πύραυλος σε κάποια γειτονιά. Αρκεί ένα παγκόσμιο οικονομικό μπαμ, που μπορεί να τινάξει τα πάντα στον αέρα από τη μία έως την άλλη άκρη της Γης...
Αν ναι ο Τραμπ στις ΗΠΑ, τότε τι στην Ευρώπη;
Το 2024 είναι χρονιά εκλογών για τον... μισό πλανήτη, αλλά τα βλέμματα των αγορών είναι στραμμένα στις ΗΠΑ, όπου υπάρχει το ενδεχόμενο επιστροφής στα πράγματα, του αμφιλεγόμενου πρώην προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ.
Το αποτέλεσμα των εκλογών είναι εξαιρετικά αβέβαιο, αλλά το μόνο... σίγουρο είναι ότι στις ΗΠΑ ή θα επανεκλεγεί ο Μπάιντεν ή θα επανέλθει ο Τραμπ. Βεβαίως, υπάρχει και το ενδιάμεσο σενάριο για την εκλογή Δημοκρατικού που θα διαδεχθεί τον Μπάιντεν, λίγο πριν την τελική ευθεία. Το σενάριο αυτό συγκεντρώνει αυτή τη στιγμή λίγες πιθανότητες, αλλά η ηλικία του σημερινού Αμερικανού Προέδρου, δίνει τροφή για αναλύσεις και... αναζητήσεις.
Χθες, ο αμερικανικός κολοσσός της Morgan Stanley δημοσιοποίησε μια ανάλυση, σχετικά με το τι θα σημάνει για την Ευρώπη η επιστροφή Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Και όντως, τα όσα παραθέτει είναι εξόχως ενδιαφέροντα. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο τραπεζικός κολοσσός, οι ευρωπαϊκές αντλούν περίπου το 25% των εσόδων τους από τις ΗΠΑ και οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά για ευρωπαϊκές εταιρείες εκτός Ευρώπης. Όταν μιλάμε για τέτοια μεγέθη, όλοι αντιλαμβανόμαστε σε πόσο μεγάλο βαθμό είναι εκτεθειμένοι οι ευρωπαϊκοί επιχειρηματικοί κολοσσοί που έχουν πάρε-δώσε με τις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ θεωρεί ότι είοναι άδικο οι χώρες να επιβάλλουν υψηλότερους δασμούς στις εισαγωγές των ΗΠΑ από ό,τι οι ΗΠΑ στις δικές τους. Αυτό σημαίνει ότι εφόσον επανέλθει στην εξουσία από τις 20/01/2025, ένα από τα πρώτα πράγματα που θα κάνει, θα είναι η ανατροπή της σημερινής κατάστασης. Για παράδειγμα, πολύ ευχαρίστως ο Τραμπ θα έβαζε δασμούς στις εισαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων, παράλληλα με την επιβολή πιο αυστηρής δασμολογικής πολιτικής στα κινεζικά προϊόντα. Βέβαια, άλλο πράγμα να εκφράζει κάποιος πολιτικός συγκεκριμένες θέσεις και άλλο πράγμα η εφαρμογή τους σε ένα περιβάλλον με μεγάλες αβεβαιότητες και κινδύνους. Συνήθως, σε τέτοιες περιπτώσεις, ακόμη και οι πιο ακραίοι κάνουν πίσω. Γιατί έξω από τον χορό όλοι λένε τραγούδια, αλλά όταν έρχεται η ώρα τα πράγματα είναι διαφορετικά...
Σύμφωνα με τη Morgan Stanley το μήνυμα που στέλνει η Ευρώπη μέσω των χρηματιστηρίων είναι ότι έως τις εκλογές του Νοεμβρίου, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για άνοδο των τιμών. Από κει και πέρα, αν εκλεγεί ο Τραμπ, αναμένεται να υπάρξει επαναπροσδιορισμός της στρατηγικής και της τακτικής από όλους. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο Τραμπ είναι ένα πρόσωπο που μάλλον θα κάνει ζημιά στην Ευρώπη και μάλιστα σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία, λόγω του πολεμικού μετώπου στην Ουκρανία.
Η Morgan Stanley επισημαίνει ότι τα πράγματα είναι πολύ πιο περίπλοκα απ΄ ότι φανταζόμαστε. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρει ότι τα περισσότερα έσοδα από τις πωλήσεις ευρωπαϊκών προϊόντων στις ΗΠΑ, είναι έσοδα με τη μορφή υπηρεσιών ή τοπικών αγαθών, δηλαδή αγαθών που παράγονται τοπικά στις ΗΠΑ και πωλούνται στις ΗΠΑ, αλλά από ευρωπαϊκές εταιρείες. Μόνο το 6% περίπου της συνολικής σταθμισμένης έκθεσης εσόδων της Ευρώπης αφορά αγαθά που εξάγονται στις ΗΠΑ. Όπως επισημαίνει η Morgan Stanley ο κίνδυνος από μια αλλαγή στην τιμολογιακή πολιτική από τις ΗΠΑ του... Τραμπ θα είναι πολύ μεγαλύτερο απ΄ όσο φαντάζονται σήμερα οι αγορές. Αναφέρει δε ότι οι πιο εκτεθειμένοι κλάδοι στους δασμούς είναι η υγεία (ιατρική τεχνολογία, βιοεπιστήμες, φαρμακευτική, βιοτεχνολογία), η αεροδιαστημική, τα μέταλλα και τα αυτοκίνητα, αλλά και πολλοί άλλοι ακόμη. Από την άλλη πλευρά, η Κίνα και οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ υπό τον Τραμπ, είναι επίσης ένας παράγοντας ανησυχίας για την Ευρώπη, η οποία έχει περίπου το 8% των εσόδων εκτεθειμένα. Αυτό αποτελεί ένα ακόμη πρόβλημα για την Ευρώπη.
Από την ανάλυση της Morgan Stanley, προκύπτουν δύο σημαντικά συμπεράσματα, με βάση το ενδεχόμενο πολιτικής αλλαγής στις ΗΠΑ. Το ένα αναφέρει ότι η έκθεση της Ευρώπης σε πιθανές αλλαγές από τον Τραμπ είναι αρκετά χαμηλή. Το δεύτερο αποδεικνύει ότι οι μετοχές που είναι εκτεθειμένες με βάση όσα προαναφέρθηκαν, θα παρουσιάσουν αυξημένη μεταβλητότητα, όσο θα πλησιάζουμε προς το Νοέμβριο. Βέβαια, η πολιτική είναι μια δύσκολη άσκηση και πολλές φορές οι ανατροπές προκύπτουν εκεί που όλα είναι περισσότερο σίγουρα, ενώ όπου θεωρούμε τα πράγματα ότι θα αλλάξουν, μπορεί να παραμείνουν στάσιμα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι μια πιθανή εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ θα έχει συνέπειες για την Ευρώπη. Ελπίζουμε ότι αυτές θα είναι παροδικές και όχι μόνιμες. Αν συμβεί το αντίθετο, τότε θα έχει μεγάλο πρόβλημα ολόκληρη η Ευρώπη. Φυσικά και η Ελλάδα...
Πού και πώς θα πάει το... έργο ο Μητσοτάκης έως τις Ευρωεκλογές και γιατί πάει για την πρωθυπουργία τουλάχιστον έως το 2031 και... βλέπουμε
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η χθεσινή συνέντευξη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στον ΣΚΑΪ, η οποία έβγαλε ειδήσεις και έστειλε βαρυσήμαντα μηνύματα.
Έως τις Ευρωεκλογές, η Νέα Δημοκρατία και ο ίδιος προσωπικά θα σηκώσει το... γάντι, σε σχέση με το αφήγημα της αντιπολίτευσης περί δημοψηφίσματος. Ο πήχυς των Ευρωεκλογών για τη ΝΔ, τοποθετήθηκε από τον πρωθυπουργό στο 33%, δηλαδή στο ποσοστό που είχε επιτύχει στις προηγούμενες εκλογές. Προφανώς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πάρει ένα ρίσκο, το οποίο θεωρεί ότι είναι εκ του ασφαλούς, με βάση τις εκτιμήσεις του επικοινωνιακού επιτελείου του. Αυτό σημαίνει ότι αμέσως μετά το Πάσχα, η Νέα Δημοκρατία θα παίξει σε... άλλο ταμπλό, επιδιώκοντας να πάρει πίσω κόσμο από τα κόμματα που βρίσκονται δεξιά της, αλλά και να καθηλώσει τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ. Σημειώνεται ότι στις Ευρωεκλογές του 2019, η Νέα Δημοκρατία είχε λάβει 33,12%, ο ΣΥΡΙΖΑ 23,75% και το ΠΑΣΟΚ 7,72%. Τώρα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη μεγάλη ήττα πέρυσι, ο Τσίπρας δεν υπάρχει και ο διάδοχος του έχει χάσει τα αυγά και τα πασχάλια...
Ο Κασσελάκης ζητεί εκλογές, ο Ανδρουλάκης διεκδικεί ρόλο ως αξιωματική αντιπολίτευση μέσω του αποτελέσματος των Ευρωεκλογών, ωστόσο και στις δύο περιπτώσεις, το... παιχνίδι είναι κερδισμένο για τον Μητσοτάκη. Η Νέα Δημοκρατία δεν έχει κάποιον αντίπαλο, αλλά έχει απέναντι της μια διασπασμένη μείζονα αντιπολίτευση. Στρατηγικός στόχος είναι η μείωση των ποσοστών ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ αρκετά κάτω από το 30%. Έτσι, αντί για 31,47% που είχαν συγκεντρώσει στις προηγούμενες Ευρωεκλογές, η ΝΔ θέτει ως ανώτατο όριο το... 29,9%, δηλαδή χαμηότερα από το ποσοστό της ΝΔ. Εν ολίγοις, με τον ΣΥΡΙΖΑ στο 15% και το ΠΑΣΟΚ γύρω στο 12%, εφόσον η Νέα Δημοκρατία κινηθεί στην περιοχή του 32%-33%, τότε, κανένα από αυτά τα δύο κόμματα, δεν θα μπορεί να κάνει λόγο για... καταδίκη της κυβερνητικής πολιτικής. Το ίδιο εκτιμούμε ότι θα συμβεί και αν η ΝΔ λάβει 28%, καθώς μετά την αναμενόμενη... ψιλογκρίνια, το πράγμα θα ισορροπήσει. Με βάση τα παραπάνω ποσοστά, ο Μητσοτάκης θα είναι κυρίαρχος, ο Κασσελάκης θα έχει πετύχει να είναι δεύτερος και ο Ανδρουλάκης θα είναι τρίτος με το ΠΑΣΟΚ μέσα στην γκρίνια!
Η επιβεβαίωση της κυριαρχίας Μητσοτάκη στις Ευρωεκλογές, θα αποτελέσει το εφαλτήριο για τη στρατηγική που θα ακολουθήσει ο πρωθυπουργός έως τις εθνικές εκλογές του 2027, ώστε να κερδίσει άλλη μια θητεία. Θέμα ανάληψης χαρτοφυλακίου στην Ευρώπη δεν τίθεται για τον Μητσοτάκη και είναι χαζό και μόνο να το συζητούν κάποιοι. Ο κατηγορηματικός τρόπος με τον οποίο απέκλεισε ο πρωθυπουργός ένα τέτοιο ενδεχόμενο έχει απλή εξήγηση. Οι ξένοι εμπιστεύονται πλήρως τον Μητσοτάκη και δεν ρισκάρουν σε καμία περίπτωση πολιτική αλλαγή τουλάχιστον έως το 2031, καθώς η ελληνική οικονομία πρέπει να θωρακιστεί ακόμη περισσότερο και να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τη μεγάλη πρόκληση από το 2032 και μετά, η οποία σχετίζεται με την έναρξη αποπληρωμής του μεγαλύτερου μέρους του χρέους μας, το οποίο βρίσκεται στα... αρχεία του Μόνιμου Μηχανισμού Στήριξης.
Επιπλέον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Νέα Δημοκρατία αποτελούν αυτή τη στιγμή πυλώνα για τους Ευρωπαίους και τις ΗΠΑ σε μια ταραγμένη περιοχή, η οποία, θεωρείται κρίσιμη γεωπολιτικά και ενεργειακά. Η απομάκρυνση της Τουρκίας από τη Δύση, ενισχύει τη θέση της Ελλάδας και συνεπώς, ο διεθνής παράγοντας δεν θα ήθελε... περιπέτειες με διάφορους μαθητευόμενους μάγους ή αμφιλεγόμενους πολιτικάντηδες, οι οποίοι θα μπορούσαν να αλλοιώσουν τα χαρακτηριστικά της εικόνας που έχει σήμερα η χώρα μας, εντός Ευρώπης και ΝΑΤΟ. Όχι ότι δεν υπάρχουν πρόσωπα που θα μπορούσαν να διαδεχθούν τον Μητσοτάκη μέσα στη ΝΔ. Όμως, σε κάθε περίπτωση, ο Μητσοτάκης είναι η προσωπικότητα εκείνη που είναι απαραίτητη για να ηγείται της χώρας. Τόσο απλά.
Από την άλλη, η επανεκλογή Μητσοτάκη για τρίτη θητεία φαντάζει σήμερα ως δυσκολότερη, καθώς πολλοί θεωρούν ότι το 41% του 2023, δεν θα επαναληφθεί. Σε μια τέτοια περίπτωση, με βάση το σημερινό εκλογικό σύστημα, θα πρέπει να αναζητηθεί κυβερνητικός εταίρος. Βασικό σενάριο με τις περισσότερες, αλλά πολύ μικρές πιθανότητες, είναι αυτό που βάζει στο... κόλπο το ΠΑΣΟΚ. Όμως, ο Μητσοτάκης είναι από αυτούς που δεν κάνει εκπτώσεις και δεν μπορεί να συνεργαστεί με όσους πιστεύει ότι οδηγούν τη χώρα σε στασιμότητα, ορθώνοντας εμπόδια λόγω ιδεολογίας. Οπότε, παίζοντας για ακόμη μία φορά τη διακύβευση της σταθερής κυβέρνησης και της πολιτικής σταθερότητας, θα ζητήσει καθαρή εντολή για αυτοδύναμη κυβέρνηση. Στο μεταξύ, πρέπει να αλλάξει το εκλογικό σύστημα και να το κάνει ακόμη πιο... φιλικό σε σχέση με το σενάριο της αυτοδύναμης διακυβέρνησης. Αν αλλάξει τον εκλογικό νόμο και αυξήσει το ελάχιστο μπόνους εδρών για το πρώτο κόμμα (π.χ. στις 30 από 20 που είναι σήμερα), αλλά και το όριο εισόδου στη Βουλή (από 3% σε 5% όπως είναι στη Γερμανία), τότε, μπορεί να δει πολύ πιο πέρα και από το 2031! Αλλά, όλα θα τα δούμε τη στιγμή που πρέπει και όταν ωριμάσει ο χρόνος...