Στις 18 Νοεμβρίου, η Φινλανδία εγκαινίασε έναν νέο ιστότοπο μέσω του οποίου προσπαθεί να συμβουλεύσει τους πολίτες πώς να αντέξουν 72 ώρες σε περίπτωση κρίσης ή πολέμου.
Την ίδια ημέρα, η Σουηδία άρχισε να αποστέλλει ενημερωμένα φυλλάδια στα 5,2 εκατομμύρια νοικοκυριά της, προτρέποντας να δοθεί «μεγαλύτερη έμφαση στην προετοιμασία για πόλεμο».
Οι δύο πρωτοβουλίες ήταν οι πιο πρόσφατες απαντήσεις των νεότερων μελών του ΝΑΤΟ σε έναν πιο επικίνδυνο κόσμο. Μια μέρα αργότερα, η Ουκρανία εκτόξευσε για πρώτη φορά αμερικανικούς πυραύλους στη Ρωσία, ανοίγοντας μία νέα φάση στον πόλεμο.
Τώρα οι κυβερνήσεις, οι κεντρικές τράπεζες και οι εταιρείες της περιοχής πρωτοστατούν στη δημιουργία αποθεμάτων σιτηρών και ιατρικών προμηθειών έκτακτης ανάγκης, καθιστώντας το χρηματοπιστωτικό σύστημα πιο ανθεκτικό και ζητώντας από τα νοικοκυριά να αποθηκεύουν κονσέρβες τροφίμων και δισκία ιωδίου.
«Εξαιτίας όλων αυτών, η Φινλανδία μιλά πολύ για αυτή την ετοιμότητα των 72 ωρών στην τηλεόραση, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις εφημερίδες – έχω ακούσει ακόμη και ότι στα σχολεία διδάσκουν τα παιδιά γι’ αυτό», δήλωσε η Λότα-Σόφια Σάακο, συγγραφέας 31 ετών που ζει στο Valkeakoski, μια πόλη στη νότια Φινλανδία. «Αυτό έχει σίγουρα αλλάξει τη νοοτροπία μου», προσέθεσε.
Η προετοιμασία σημαίνει επίσης πολλά πράγματα. Η Σάακο, η οποία ζει με τον παππού της, δήλωσε ότι έχουν δύο δοχεία νερού των πέντε λίτρων και έχουν αρχίσει να ψωνίζουν διαφορετικά, ώστε να υπάρχουν αρκετές κονσέρβες.
Στη συνέχεια, υπάρχει και η ευρύτερη εικόνα. Η μεγαλύτερη εταιρεία λιανικής πώλησης της Λιθουανίας, η Maxima, έχει δημιουργήσει σχέδιο για τα σούπερ μάρκετ της έτσι ώστε να παραμείνουν ανοιχτά σε περίπτωση που χαθούν οι επικοινωνίες, ενώ οι αποθήκες της έχουν έναν κατάλογο με τα βασικά αγαθά που πρέπει να αποθηκεύσουν.
Στη Δανία, η κυβέρνηση δημιούργησε φέτος ένα υπουργείο αντιμετώπισης κρίσεων και άρχισε επίσης να συμβουλεύει τους πολίτες να αποθηκεύουν τρόφιμα και νερό για 72 ώρες.
Συνεργάστηκε με τους εμπόρους λιανικής πώλησης, τις τράπεζες και τις εταιρείες πληρωμών για να επεκτείνει το χρονικό διάστημα που οι άνθρωποι μπορούν να πραγματοποιούν συναλλαγές με κάρτες εκτός σύνδεσης σε επτά ημέρες από τρεις.
Οι έμποροι λιανικής πώλησης και οι τράπεζες συμφώνησαν να μοιράζονται εξίσου το κόστος οποιασδήποτε δόλιας δραστηριότητας και άλλες χώρες έχουν δείξει ενδιαφέρον να το χρησιμοποιήσουν ως μοντέλο, σύμφωνα με το Bloomberg.
«Πρόκειται για προετοιμασία για τα χειρότερα σενάρια και δεν αισθανόμασταν άνετα να πούμε ότι μια διαταραχή δεν θα μπορούσε σίγουρα να διαρκέσει περισσότερο από τρεις ημέρες», δήλωσε ο υποδιοικητής της κεντρικής τράπεζας της Δανίας σε πρόσφατη συνέντευξή του.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι λένε ότι η ήπειρος έχει εισέλθει σε μια νέα πραγματικότητα. Περισσότερες από τρεις δεκαετίες μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την απειλή πυρηνικών επιθέσεων, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιστρέφει στις ρίζες της ως ένας οργανισμός που δημιουργήθηκε μέσα από τις συγκρούσεις για να προωθήσει την ειρήνη και την ασφάλεια.
Η Ε.Ε. επιδιώκει να επιταχύνει τις συνομιλίες με το Ηνωμένο Βασίλειο για ένα νέο σύμφωνο άμυνας και ασφάλειας, με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ να σημαίνει πιθανότατα μειωμένη αμερικανική υποστήριξη για την Ουκρανία και την προοπτική μιας ειρηνευτικής συμφωνίας που θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη Ρωσία.
«Αντιμετωπίζουμε γεωπολιτικές εντάσεις που δεν βλέπουν σημάδια χαλάρωσης και πρέπει να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο», δήλωσε η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, στις 14 Νοεμβρίου. «Όλα αυτά καθιστούν πιο σημαντικό από ποτέ να είναι η ένωσή μας προετοιμασμένη για αυτό το νέο, πιο αβέβαιο μέλλον».
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζήτησε από τον πρώην πρόεδρο της Φινλανδίας, Σαούλι Νιινίστο, να μελετήσει την ετοιμότητα της ηπείρου. Το κλειδί ήταν οι πολίτες να έχουν την αίσθηση της ευθύνης για την ασφάλειά τους, όπως δήλωσε ο ίδιος μετά τη δημοσίευση της έκθεσής του στις 30 Οκτωβρίου.
Η Φινλανδία, η οποία γειτνιάζει στη Ρωσία, είναι παραδοσιακά ηγέτης σε ό,τι αφορά αυτές τις προετοιμασίες. Ο Νιινίστο περιέγραψε το φινλανδικό μοντέλο ως μια «στάση» που βασίζεται σε εμπειρία.
Ο παππούς της Σάακο ήταν τεσσάρων ετών το 1939 όταν οι Σοβιετικοί εισέβαλαν στη Φινλανδία. Έφυγε από την περιοχή της Καρέλια, τμήματα της οποίας παραχωρήθηκαν στη Ρωσία, και δεν επέστρεψε ποτέ.
Ο ίδιος έχει δύο καταψύκτες γεμάτους με τρόφιμα, ντουλάπια κουζίνας με αποξηραμένα προϊόντα και αποθηκεύει ζάχαρη στον επάνω όροφο. Αυτά μαζί με φακούς, μπαταρίες, φάρμακα και μια ψησταριά αερίου, μεταξύ άλλων. Η μονωτική ταινία μπορεί να καλύψει τυχόν ρωγμές για να σφραγίσει το σπίτι.
Στόχος των 72 ωρών είναι να κερδηθεί χρόνος για να ανταποκριθούν οι αρχές. «Για μένα ήταν πάντα ιστορία, ενώ τώρα ξαφνικά έγινε πραγματικότητα», δήλωσε η Σάακο, καθισμένη δίπλα στον παππού της. «Είναι η ιστορία του παππού μου που συμβαίνει ξανά και ξανά».
Από τότε που η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία πριν από μια δεκαετία, οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία έχουν πραγματοποιήσει τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες ως ποσοστό της οικονομίας τους. Η Φινλανδία και η Σουηδία, οι οποίες παρέμεναν επί μακρόν εκτός στρατιωτικών συμμαχιών, εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ αφού ο Πούτιν άρχισε την πλήρους κλίμακας εισβολή του στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Η Λιθουανία έχει επίσης επιδιώξει ενεργά να αποθηκεύσει ιατρικές προμήθειες έκτακτης ανάγκης. Πέρυσι πήρε το πράσινο φως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μια αποθήκη στο πλαίσιο ενός σχεδίου για 22 εξ αυτών σε 16 κράτη μέλη της ΕΕ.
Μαζί με την άμυνα, τον ενεργειακό εφοδιασμό και τα φαρμακευτικά προϊόντα, μεγάλη έμφαση δόθηκε στα τρόφιμα. Ενώ χώρες όπως η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία διατηρούσαν και συντηρούσαν τα αποθέματά τους μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, άλλες τα ακύρωσαν.
Τώρα τα δημιουργούν εκ νέου. Η Νορβηγία δήλωσε τον Ιούνιο ότι συγκεντρώνει σιτηρά, καθώς η χώρα προετοιμάζεται για το «αδιανόητο», ενώ η Σουηδία σχεδιάζει να ενισχύσει και πάλι τα αποθέματά της, μαζί με σπόρους και λιπάσματα. Αξιωματούχοι και ερευνητές έχουν έρθει στη Φινλανδία για να παρέχουν τεχνογνωσία, δήλωσε η Μίικα Ιλομάκι, επικεφαλής ειδικός σε θέματα ετοιμότητας στην Εθνική Υπηρεσία Εφοδιασμού Έκτακτης Ανάγκης της χώρας.
Η Φινλανδία, της οποίας το ένα τρίτο βρίσκεται εντός του Αρκτικού Κύκλου, έχει σύντομη καλλιεργητική περίοδο και ιστορικό λιμών. Μια κρίση σιτηρών το 1917 πυροδότησε τις πρώτες προσπάθειες για την εξασφάλιση επαρκών προμηθειών και 11 χρόνια αργότερα ιδρύθηκε κρατική αποθήκη σιτηρών.
Σήμερα, είναι μία από τις πιο ασφαλείς σε τρόφιμα χώρες στον κόσμο. Τα αποθέματα σιτηρών είναι αποθηκευμένα σε 19 σιλό σε όλη τη χώρα που αποθηκεύουν επίσης άλλες προμήθειες. Μπορούν να φιλοξενήσουν περίπου τη μισή συγκομιδή ενός έτους. Τα τσιμεντένια κτίρια, ύψους 60 μέτρων, χτίστηκαν σε διάστημα 50 ετών μετά τον Σοβιετοφινλανδικό πόλεμο του 1939.
«Οι ρίζες της ετοιμότητας είναι βαθιές και αυτό έχει δημιουργήσει μια κουλτούρα ανθεκτικότητας», δήλωσε ο Γιάρκο Αραγιόκι, διευθύνων σύμβουλος της Suomen Viljava Oy, κρατικής εταιρείας αποθήκευσης σιτηρών. «Είναι αναπόσπαστο μέρος μιας λειτουργικής κοινωνίας και όχι κάτι το ιδιαίτερο».
Για την Σάακι, η όλη αυτή προσπάθεια είναι βαθιά ριζωμένη στη φινλανδική ψυχοσύνθεση. Ο νέος κυβερνητικός ιστότοπος συγκέντρωσε για πρώτη φορά τις πληροφορίες σε ένα μόνο μέρος και οι αρχές έχουν κυκλοφορήσει βίντεο που υπενθυμίζουν στους ανθρώπους ότι το να είναι έτοιμοι δεν σημαίνει ότι θα συμβεί το χειρότερο.
«Μου αρέσει αυτή η νοοτροπία, ότι παρόλο που είμαστε προετοιμασμένοι, δεν χρειάζεται να φοβόμαστε», είπε. «Ίσως να συμβαίνει και το αντίθετο: Επειδή είμαστε προετοιμασμένοι, δεν χρειάζεται να φοβόμαστε τόσο πολύ», δήλωσε χαρακτηριστικά.