Το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης οδεύει προς ένα πανηγυρικό κλείσιμο για το 2023, με ιστορικό ρεκόρ, ως αποτέλεσμα της πτώσης των αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων, ενώ και στην Ευρώπη τα μηνύματα από τους χρηματιστηριακούς δείκτες και τα κρατικά ομόλογα είναι θετικά.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Οι αγορές βλέπουν ότι η αντιπληθωριστική πολιτική εξελίσσεται ομαλά, παρά τα διάφορα εμπόδια που κατά καιρούς εμφανίζονται. Το 2024, υπό κανονικές συνθήκες, θα αρχίσει η αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού, ενώ ο αντίκτυπος της επενδυτικής βαθμίδας και των θετικών εκθέσεων των διεθνών οίκων, αντανακλάται στα χαμηλότερα επιτόκια των ελληνικών κρατικών τίτλων, αλλά και στην πορεία του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών, το οποίο ανακηρύσσεται "πρωταθλητής", όπως έγραψε χαρακτηριστικά ο Economist. Από την άλλη, η μείωση των επιτοκίων θα τονώσει την οικονομική δραστηριότητα, θα αυξήσει τις επενδύσεις και θα τροφοδοτήσει τους αναπτυξιακούς ρυθμούς. Όλα αυτά θα ισχύσουν εφόσον δεν προκύψει ανατροπές. Γιατί αν γυρίσει ο κόσμος ανάποδα, τότε δεν έχει και νόημα να μπαίνουμε σε τέτοιου είδους... ευχάριστες αναλύσεις.
Όμως, κάθε τρεις και λίγο προκύπτουν θέματα. Στην αρχή ήταν ο πόλεμος Ισραήλ Χαμάς, ενώ τώρα, μπορεί να προκύψει νέα εμπλοκή με τους αντάρτες Χούθι στον Κόλπο του Άντεν της Υεμένης. Οι αντάρτες επιτίθενται σε εμπορικά πλοία, ανατρέποντας την κανονικότητα στις θαλάσσιες μεταφορές και κόβουν ουσιαστικά τη διαδρομή μέσω Ερυθράς Θάλασσας και Διώρυγας του Σουέζ. Με όλα αυτά που συμβαίνουν στην περιοχή, ο δυτικός κόσμος ετοιμάζεται να δώσει την απάντηση του με την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων για να προστατευτεί η ναυσιπλοϊα. Χιλιάδες πλοία διαφόρων ομίλων και χωρών κινδυνεύουν. Έτσι, είναι μοιραία η τροφοδότηση των ανοδικών τάσεων στα ναύλα και στις τιμές των προϊόντων που διακινούνται. Το πλαίσιο του κινδύνου έδωσε με τον πλέον παραστατικό τρόπο χθες, ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς, Βασίλης Κορκίδης. Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά "εφόσον η παρέμβαση των ΗΠΑ με την πρώτη ομάδα των χωρών της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, που ανέλαβαν δράση για τη διαφύλαξη της ελεύθερης ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα, δεν αποδώσει σύντομα, τότε οι οικονομικές ζημίες, σε παγκόσμια κλίμακα, θα ανέλθουν ημερησίως σε πολλά δισεκατομμύρια δολάρια".
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, το προ διετίας δεκαήμερο κλείσιμο της Διώρυγας δημιούργησε καθυστέρηση 2 εβδομάδων στις αφίξεις στον Πειραιά και άλλα λιμάνια της Μεσογείου, καθώς και 3-4 εβδομάδες επιπλέον χρόνο στις τελικές παραδόσεις εμπορευμάτων. Η τότε αναμονή των πλοίων, με φορτία αξίας άνω των 9 δισ. δολ., εκτιμάται ότι κόστισε, σε παγκόσμια κλίμακα, περίπου 6 δισ. δολ. για κάθε εβδομάδα καθυστέρησης. Έτσι, σημειώθηκε διπλασιασμός των ναύλων, ειδικά στα δεξαμενόπλοια, καθώς θα έπρεπε να αλλάξουν πλεύση και να κάνουν τον περίπλου της Αφρικής. Ούτε λίγο, ούτε πολύ, μιλάμε για 15.000 ναυτικά μίλια! Και να ήταν μόνο αυτό; Εκατοντάδες πλοία εγκλωβίστηκαν και όσα εκτελούσαν μεταφορές, έπρεπε να κάνουν τον γύρο της... γης! Αυτό ισοδυναμεί με αυξημένη χρήση πετρελαίου, ωθώντας τις τιμές σε υψηλότερα επίπεδα.
Μεταξύ των πλοίων που βρίσκονται σε αναμονή από την πλευρά της Μεσογείου, είναι πολλά τάνκερς που μεταφέρουν ημερησίως 9 εκατ. βαρέλια πετρελαίου, από και προς την Ασία, με φορτία κυρίως από Καζακστάν, Ρωσία, Λιβύη και Αζερμπαϊτζάν. Επιπλέον, η Διώρυγα εξυπηρετεί τη διακίνηση του 4% του παγκόσμιου όγκου υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), σε ετήσια βάση. Οι μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες μεταφορών θα επιβαρυνθούν και θα επιβαρύνουν, με επιπλέον κόστος για κάθε ημέρα καθυστέρησης, τους παραλήπτες των φορτίων. Σημειώνεται ότι η Διώρυγα του Σουέζ, μήκους 120 μιλίων, αποτελεί τη συντομότερο διαδρομή της ναυσιπλοΐας που συνδέει την Ευρώπη και την Ασία, με μηνιαία διέλευση καθαρού φορτίου άνω των 100 εκατ. τόνων. Οι ποσότητες αυτές αντιστοιχούν στο 12% του παγκόσμιου όγκου και το 30% των εμπορευματοκιβωτίων, που ανέρχονται σε 1,4 εκατ. μηνιαίως.
Με φόντο το ενεργειακό και τις πληθωριστικές πιέσεις, το παγκόσμιο εμπόριο, αιφνιδίως, βρίσκεται ενώπιον ενός ιδιότυπου “εκβιασμού” από τους Χούθι, που έχουν συμπαραταχθεί με τη Χαμάς και εξαπολύουν πυραυλικές επιθέσεις κατά πλοίων, εμπλέκοντας τη διεθνή ναυτιλία και το εμπόριο. Ήδη, φορείς της ποντοπόρου ναυτιλίας όπως, οι Bimco, Intercargo, ICS και ECSA έχουν ζητήσει την λήψη μέτρων με τον σχηματισμό πολυεθνικής δύναμης από έναν στόλο πολεμικών πλοίων για την αστυνόμευση της περιοχής και την αποκλιμάκωση της έντασης. Επιπλέον, εταιρείες όπως οι BP, Maersk, MSC, CMA, Hapag Lloyd, μετά και την αύξηση των ασφαλίστρων κατά κινδύνων πολέμου, αμέσως ανακοίνωσαν αναστολή διελεύσεων από την Ερυθρά και αναδρομολόγηση με περίπλου της Αφρικής, που σημαίνει 10 ημέρες επιπρόσθετο ταξίδι για 700.000 εμπορευματοκιβώτια, με εμπορεύματα αξίας 35 δισ. δολ. Αυτό σημαίνει ότι προκαλείται σημαντική ζημιά στα λιμάνια της ανατολικής Μεσογείου και ειδικότερα στον Πειραιά, που αποτελεί τον μεγαλύτερο λιμένα.
Από το ελληνικό υπουργείο Ναυτιλίας αναμένονται οδηγίες προς τα ελληνόκτητα πλοία που κινούνται στη θαλάσσια περιοχή, ενώ η Διεύθυνση Ποντοπόρου Ναυτιλίας του Λιμενικού Σώματος έχει ήδη εκδώσει συστάσεις προς τα πληρώματα για επαγρύπνηση και νυχτερινό διάπλου. Δεδομένου ότι το 90% του παγκοσμίου εμπορίου διακινείται δια θαλάσσης, η επίδραση στη διαμόρφωση των τιμών διαμετακόμισης, αλλά και στα κόστη των καυσίμων, είναι αναπόφευκτη. Μάλιστα, ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ Βασίλης Κορκίδης επισημαίνει ότι αν δεν υπάρξει ταχεία αποκλιμάκωση της έντασης και δεν "απονευρωθούν" οι αντάρτες της Υεμένης, τότε το παγκόσμιο εμπόριο θα βρεθεί ενώπιον της "τέλειας καταιγίδας", καθώς ειδικά αυτήν την περίοδο, το παγκόσμιο εμπόριο και η εφοδιαστική αλυσίδα έχουν ανάγκη την ηρεμία και χρειάζονται οπωσδήποτε την απρόσκοπτη διέλευση από τη Διώρυγα του Σουέζ. Αν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η κατάσταση από το ΝΑΤΟ, θα υπάρχει πρόβλημα. Από την άλλη, μπορεί να προκύψει ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα, αν η σύρραξη στη Λωρίδα της Γάζας επεκταθεί σε περιφερειακό επίπεδο, καθώς οι αντάρτες Χούθι είναι υποστηρικτές της Χαμάς και μπροστινοί των μουλάδων του Ιράν. Αν ανοίξει εκεί μέτωπο, τότε τα πράγματα θα πάρουν άλλη τροπή και η ζημιά για την παγκόσμια οικονομία θα μεγαλώσει.
Νέα... νίκη της Ελλάδας αποτελεί η θετική έκθεση της Κομισιόν
Μετά τις προχθεσινές εξόχως θετικές αποφάσεις του συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ελλάδα, αλλά και την... επίσημη ανακήρυξη της χώρας μας ως παγκόσμιας... πρωταθλήτριας από τον Economist, η χθεσινή μέρα είχε μία ακόμη θετική εξέλιξη για τη χώρα μας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη μεταπρογραμματική έκθεση της για την Ελλάδα διαπιστώνει ότι το δημόσιο χρέος της χώρας είναι βιώσιμο, κάτι που σημαίνει ότι ήδη η οικονομία μας πληροί έναν από τους βασικούς όρους του νέου Συμφώνου Σταθερότητας, στο οποίο συμφώνησαν οι υπουργοί Οικονομικών στο ECOFIN. H Eυρωπαϊκή Επιτροπή διαπιστώνει ότι η δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική κατάσταση εξακολουθεί να είναι ανθεκτική, ενώ η Ελλάδα μπορεί και εξυπηρετεί το χρέος της, παρά τις διάφορες προκλήσεις. Η Κομισιόν εκτιμά ότι οι βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι για την Ελλάδα είναι περιορισμένοι, ωστόσο μεσοπρόθεσμα, λόγω του υψηλού λόγου χρέους προς ΑΕΠ, μπορεί να εκδηλωθούν... ανεπιθύμητες καταστάσεις.
Η ελληνική οικονομία λόγω του δημοσιονομικού συμμαζέματος θα έχει περιορισμένες χρηματοδοτικές ανάγκες έως το 2025, κάτι που θα επιτρέπει τη δημιουργία σημαντικών πρωτογενών πλεονασμάτων. Επιπλέον, η πρόωρη αποπληρωμή δανείων προς τις χώρες που συμμετείχαν στο πρώτο πακέτο στήριξης του 2010, δείχνει ότι η Ελλάδα αντέχει. Σημειώνεται ότι στην παρούσα φάση, η Ελλάδα αποπληρώνει τις υποχρεώσεις της προς τον πρώην προσωρινό μηχανισμό στήριξης (EFSF), ο οποίος συγκροτήθηκε ως δανειστής αμέσου ανάγκης το 2010, δίνοντας στη συνέχεια τη θέση του στον μόνιμο μηχανισμό στήριξης, του οποίου τα δάνεια θα αρχίσουμε να αποπληρώνουμε από το 2034 και μετά.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση της Ε.Ε., η Ελλάδα διαθέτει ισχυρό ταμειακό απόθεμα ασφαλείας, το οποίο κινείται πέριξ των 35 δισ. ευρώ, ενώ έχει πρόσβαση στις αγορές με επιτυχημένες δημοπρασίες ομολόγων. "Κερασάκι στην τούρτα" αποτελεί η επιστροφή της ελληνικής οικονομίας στην επενδυτική βαθμίδα. Η Κομισιόν προβλέπει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,4% φέτος, 2,3% το 2024 και 2,2% το 2025, ενώ εκτός της ιδιωτικής κατανάλωσης, ισχυρό στήριγμα για την οικονομία θα αποτελέσουν οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, οι οποίες θα υποστηριχθούν από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Στην έκθεση επισημαίνεται ότι οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές έχουν μικρό αντίκτυπο στην αύξηση του φετινού Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος, καθώς οι πληγείσες περιοχές αντιπροσωπεύουν σχετικά περιορισμένο μερίδιο της συνολικής προστιθέμενης αξίας. Ως προς τον πληθωρισμό, η Κομισιόν αναμένει περαιτέρω μείωση με βραδύτερο ρυθμό, λόγω της "εξαφάνισης" της περυσινής αρνητικής επίδρασης των ενεργειακών τιμών και της σταθερής αύξησης των μισθών, μέσα σε αυστηρότερες συνθήκες στην αγορά εργασίας. Ταυτόχρονα, αναμένεται αύξηση της απασχόλησης και μείωση της ανεργίας με πιο ήπιους ρυθμούς, ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα μειωθεί σημαντικά τη φετινή χρονιά και θα συνεχίσει να μειώνεται τα επόμενα χρόνια. Το πρωτογενές πλεόνασμα θα διαμορφωθεί φέτος στο 1,1% του ΑΕΠ και αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω τη διετία 2024-2025, λόγω της συγκράτησης των δαπανών και της αναμενόμενης αύξησης των εσόδων, ως αποτέλεσμα και των μέτρων κατά της φοροδιαφυγής που προωθεί η κυβέρνηση.
Ως προς τα... δυσάρεστα, η έκθεση της Κομισιόν επισημαίνει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου, οι οποίες είναι μειωμένες ως προς τις συντάξεις, αλλά υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τα νοσοκομεία και τα ταμεία που είναι εκτός προϋπολογισμού. Παράλληλα, η Κομισιόν επισημαίνει ότι η διαδικασία αντιμετώπισης των "κόκκινων" δανείων αποδίδει σταθερά, παρά τις καθυστερήσεις. Ζητεί δε από την κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει περισσότερα εργαλεία από το νέο κώδικα αφερεγγυότητας, όπως η πλατφόρμα της δεύτερης ευκαιρίας. Τέλος, βάζει... γκάζια στην κυβέρνηση για τη σύσταση του οργανισμού πώλησης και επαναμίσθωσης, ο οποίος δεν θα είναι έτοιμος πριν τον Σεπτέμβριο του 2024. Γενικώς, όλοι μας θαυμάζουν και αυτό αποτελεί καλό οιωνό για την προσέλκυση επενδύσεων το δίσεκτο 2024...
Μεταρρυθμίσεις, αποφασιστικότητα και πυγμή ζητούν οι πολίτες
Τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων δεν έχουν πλέον ενδιαφέρον, παρά μόνο στην περίπτωση εναλλαγής του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ στη δεύτερη θέση.
Στον ΣΥΡΙΖΑ έχουν χάσει την... μπάλα και μαζί με το ΚΚΕ, την Πλεύση Ελευθερίας και τη Νέα Αριστερά, προετοιμάζονται για να καταψηφίσουν τη ρύθμιση για τη λειτουργία μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Δεν μπορούν να κάνουν άλλωστε και κάτι διαφορετικό, καθώς είναι ο τελευταίος θύλακας συντήρησης των ποσοστών αυτών των κομμάτων. Ιδίως για τη Νέα Αριστερά δεν ξέρουμε καν αν θα εκλέξει Ευρωβουλευτή ή αν θα μπορεί να μπει στη Βουλή το 2027. Το αριστερό μπλοκ δεν παρακολουθεί την πραγματικότητα, αλλά δεν θέλει κιόλας να παραιτηθεί από τη δική τους εικονική πραγματικότητα. Ιδίως ο Κασσελάκης, θα έπρεπε να είναι πιο... ανοιχτόμυαλος σε ζητήματα ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων, αλλά με αυτούς που έχει μπλέξει θα πρέπει να απαρνηθεί το παρελθόν τους στις ΗΠΑ, αν δεν θέλει να έχει ακόμη χειρότερη τύχη από αυτήν που δείχνουν σήμερα οι δημοσκοπήσεις. Στο ΠΑΣΟΚ απλά έχουν την ικανοποίηση της δεύτερης θέσης, ενώ η μικρή φθορά της κυβέρνησης, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Pulse για λογαριασμό του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ, δεν εισπράττεται ούτε από τον ΣΥΡΙΖΑ, ούτε από τη Χαριλάου Τρικούπη. Αλλά και η δημοσκόπηση της Metron Analysis για λογαριασμό του MEGA δείχνει τα ίδια ακριβώς.
Και οι δύο δημοσκοπήσεις περιλαμβάνει ενδιαφέροντα ευρήματα και μηνύματα. Επί της ουσίας, οι πολίτες λένε στον Μητσοτάκη "προχώρα και μην κωλώνεις" στο θέμα της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων και στην αντιμετώπιση της οπαδικής βίας. Η ακρίβεια παραμένει στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, αλλά η κοινωνία, όσο δύσκολα και αν είναι τα πράγματα στην καθημερινότητα του, δεν μπορεί να... αγνοήσει τους ύμνους του Economist, τις θετικές ειδήσεις του συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου έγιναν δεκτές όλες οι ελληνικές θέσεις, αλλά και τον... έρωτα που δείχνουν οι ξένοι επενδυτές για την Ελλάδα. Ταυτόχρονα, βλέπουν ότι ο Μητσοτάκης προσπαθεί να στηρίξει τους πάντες, ενώ η χώρα έχει περάσει από μεγάλες δοκιμασίες τα τελευταία 4 χρόνια, από τις οποίες όχι μόνο βγήκε όρθια, αλλά και ενισχυμένη σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο.
Το 2024, εκτός από τα... αυτονόητα για τα δημόσια οικονομικά και τους μακροοικονομικούς στόχους, πρέπει να είναι ένα έτος μεταρρυθμίσεων. Στην οικονομία πρέπει να "τρέξουν" τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, η μείωση των επιτοκίων θα επιταχύνει την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων, ενώ οι προσδοκίες για τις εξαγωγές και τις τουριστικές εισπράξεις, εξακολουθούν να είναι υψηλές. Η κυβέρνηση έχει μπροστά της τις Ευρωεκλογές, όπου δεν πρέπει να... τσαλακωθεί. Τουτέστιν, ακόμη και αν χάσει 10 εκατοστιαίες μονάδες σε σχέση με τις εθνικές εκλογές, θα είναι πολύ δύσκολο να φανεί ότι απειλείται από τα άλλα δύο κόμματα που διαγκωνίζονται για τη δεύτερη θέση. Οι μεταρρυθμίσεις με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα προωθηθούν εντός του 2024. Οι μισές μέχρι τις Ευρωεκλογές και οι πιο... σκληρές μετά από αυτές και ανάλογα με το αποτέλεσμα που θα υπάρξει και τις προσαρμογές στις οποίες θα αναγκαστεί να προχωρήσει ο πρωθυπουργός στο κυβερνητικό σχήμα.
Η κυβέρνηση θα κριθεί από την αποφασιστικότητα της στην αντιμετώπιση της ακρίβειας, των ελέγχων και των προστίμων, αλλά και από την ένταση των ελέγχων για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας. Πάμε να γίνουμε ένα κανονικό ευρωπαϊκό κράτος και είναι σίγουρο ότι ο Μητσοτάκης, δεν ξέρει να κάνει... μισές δουλειές. Σε επίπεδο κοινωνίας, ο κόσμος περιμένει να δει την ουσιαστική εφαρμογή των νέων διατάξεων του ποινικού κώδικα και το κατά πόσο αυτός μπορεί να... παραδειγματίσει τους παραβάτες και να αποτρέψει τους επίδοξους παραβάτες. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν μπορούν να παρακολουθήσουν το νέο επίπεδο στο οποίο έχει ανέβει η Ελλάδα, ούτε τις κινήσεις και τα αποτελέσματα της πολιτικής Μητσοτάκη. Για να το καταλάβετε, ο Μητσοτάκης παίζει σε αγώνα Τσάμπιονς Λιγκ και οι υπόλοιποι κάθονται στο... καφενείο και απλά σχολιάζουν.
Ο Μητσοτάκης έχει ως αντίπαλο τα προβλήματα της χώρας και τίποτα άλλο. Οι φιλήσυχοι πολίτες θέλουν ησυχία, βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης τους και προοπτική. Αυτά μόνο ο Μητσοτάκης και η Νέα Δημοκρατία μπορούν να τα προσφέρουν ή να τα εγγυηθούν. Όλοι οι υπόλοιποι είναι λίγοι έως ανύπαρκτοι και αυτό το βλέπουν οι πολίτες. Τουλάχιστον αυτοί που έχουν ανοικτό μυαλό και ψηφίζουν, εκλέγοντας στο τέλος της ημέρας κυβερνήσεις... ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ και ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ!