Η Τουρκία την περασμένη εβδομάδα απαγόρευσε τη χρήση του bitcoin για αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, λίγες μόλις ώρες πριν όλα τα κρυπτονομίσματα σημειώσουν κάθετη πτώση επειδή κυκλοφόρησαν πληροφορίες ότι το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ετοιμάζει ποινικές διώξεις για εταιρείες του χρηματοπιστωτικού χώρου που κάνουν ξέπλυμα χρήματος μέσω κρυπτονομισμάτων.
Οι εξελίξεις αυτές έφεραν στο προσκήνιο αφενός το αδιέξοδο της τουρκικής οικονομίας, αλλά και το γεγονός ότι τα κρυπτονομίσματα έχουν αποκτήσει σημαντικό μέγεθος και εμβέλεια, χωρίς να υπόκεινται σε κάποιου είδους έλεγχο ή εποπτεία.
Οι αναφορές για επίθεση από τις ΗΠΑ στο ξέπλυμα χρήματος με κρυπτονομίσματα, προκάλεσαν ένα κύμα πωλήσεων και απότομη υποχώρηση της τιμής, κάτι που ορισμένοι αναλυτές που παρακολουθούν τις εξελίξεις αποδίδουν στο γεγονός ότι οι συναλλαγές με κρυπτονομίσματα είναι σε μεγάλο βαθμό μοχλευμένες.
Με άλλα λόγια γίνονται με «αέρα» και πολλοί επενδυτές έσπευσαν να κλείσουν τις θέσεις τους. To bitcoin έκανε βουτιά πάνω από 13% από τα υψηλά που σημείωσε προ ημερών στις 63.000 δολάρια και υποχώρησε κοντά στα 55.000 δολάρια.
Άλλη εκτίμηση είναι ότι η αμερικανική κυβέρνηση σκοπεύει να προχωρήσει σε ρύθμιση της αγοράς κρυπτονομισμάτων, κάτι που θα θέσει εκτός ένα τμήμα της αγοράς, αλλά θα αποτελέσει και επίσημη αναγνώριση της νέας πραγματικότητας.
Οι Τούρκοι, πάντως, το τελευταίο διάστημα έδειξαν μεγάλη «αγάπη» για τα κρυπτονομίσματα και κυρίως το bitcoin, καθώς το χρησιμοποιούσαν ως ένα από τα καταφύγια από την κατρακύλα της τουρκικής λίρας η οποία έχει χάσει σχεδόν τη μισή της αξία από το τέλος του 2018.
Η αιφνιδιαστική απόλυση τον περασμένο Φεβρουάριο του Τούρκου κεντρικού τραπεζίτη Νασί Αγκμπάλ ύστερα από μόλις 4 μήνες παραμονής στη θέση του, παρότι είχε αρχίσει να σταθεροποιεί την κατάσταση με αυξήσεις επιτοκίων, αποτέλεσε κόκκινο πανί για τους ξένους επενδυτές, οι οποίοι απέσυραν σημαντικά κεφάλαια, προκαλώντας νέα υποχώρηση της λίρας.
Την περασμένη εβδομάδα, ο νέος κεντρικός τραπεζίτης Σαχάπ Καβσίογλου, έλαβε την πρώτη του σημαντική απόφαση, που ήταν να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια, στο 19% για repos μιας εβδομάδας, παρότι ο πληθωρισμός συνεχίζει να αυξάνεται.
Το γεγονός είναι ότι χάρη σε αυτήν την αντισυμβατική πολιτική και τα δανεικά η τουρκική οικονομία ήταν μια από τις ελάχιστες στον κόσμο που κατάφερε να κλείσει το 2020 με ανάπτυξη (+1,8% του ΑΕΠ) και οι τελευταίες προβλέψεις έκαναν λόγο για αύξηση του ΑΕΠ κατά 4,8% το 2021.
Το αντίτιμο, όμως, των πολιτικών αυτών είναι η άνοδος του πληθωρισμού και η υποτίμηση της λίρας, που προκαλεί φυγή κεφαλαίων στο συνάλλαγμα, το χρυσό και, πρόσφατα, στο bitcoin.
Ο πληθωρισμός στην Τουρκία έφτασε το 16% στα τέλη Μαρτίου, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, αλλά οι εκτιμήσεις πολλών αναλυτών και οικονομολόγων από το εξωτερικό είναι ότι στην πραγματικότητα ο τιμάριθμος κινείται γύρω στο 25%, ειδικά για βασικά αγαθά, προκαλώντας μεγάλη δυσαρέσκεια στους πολίτες, γεγονός που αντανακλάται και στο γεγονός ότι οι αρχές προχώρησαν και σε διανομή βασικών αγαθών όπως ψωμί και πατάτες.
Το γεγονός ότι η κεντρική τράπεζα δεν προχώρησε σε νέα αύξηση επιτοκίων, εκλαμβάνεται ως βέβαιη ένδειξη ότι οι πληθωριστικές πιέσεις και η υποτίμηση της λίρας θα συνεχιστεί.
Για το λόγο αυτό η απαγόρευση αγορών με bitcoin θεωρείται ο προάγγελος γενικευμένων capital controls για να σταματήσει η αιμορραγία κεφαλαίων.
Με βάση τις ανακοινώσεις, η κατοχή bitcoin δεν απαγορεύεται, αλλά δεν επιτρέπεται η χρήση του για αγορές προϊόντων και υπηρεσιών.
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι τουρκικές αρχές επιδιώκουν να ελέγξουν τα συστήματα πληρωμών, καθώς στο παρελθόν είχαν απαγορεύσει τη χρήση του συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών Pay Pal.