Στις 19/7/2022 συναντήθηκαν στην Τεχεράνη ο κυριότερος εχθρός του ΝΑΤΟ ο Πούτιν, ένας εχθρός των ΗΠΑ ο Αλί Χαμεϊνί και ο πρόεδρος χώρας μέλους του ΝΑΤΟ ο Ερντογάν.
Ο απλά σκεπτόμενος πολίτης θα αναρωτηθεί: «Καλά οι δύο πρώτοι έχουν κοινό τους εχθρό άρα είναι φίλοι, ο τρίτος τι γύρευε εκεί;»
Η επίσημη απάντηση είναι ότι οι τρεις, Ρωσία , Ιράν και Τουρκία, συναντώνται στα πλαίσια της «Ειρηνευτικής Διαδικασίας της Αστάνας» που επιδιώκει να λύσει τον εμφύλιο στη Συρία και την αποκατάσταση της πολιτικής τάξης και ενότητας στη χώρα αυτή. Διαδικασία που ξεκίνησε από τις τρεις αυτές χώρες το 2017, σαν συμπληρωματική της ανάλογης του ΟΗΕ στην Γενεύη.
Η τριμερής στην Τεχεράνη αποτελεί συνέχεια αυτής που προηγήθηκε στις 15-16 Ιουνίου 2022 στο Καζακστάν. Απούσες σε αυτά οι ΗΠΑ, μετά και την ουσιαστικά σχεδόν πλήρη απόσυρση των Αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία, αλλά και του ενδιαφέροντος των, θα μπορούσε να πει κανείς.
Μα πώς θα συμβάλει στην επίλυση του προβλήματος η Τουρκία; που απείλησε προ εβδομάδων ότι θα προχωρήσει στην τέταρτη στρατιωτική επιχείρηση σε αυτή τη χώρα; Με το πρόσχημα να εξασφαλίσει τα νώτα της από ένα εν δυνάμει υπό ίδρυση Κουρδικό κράτος στη Συρία;
Η Τουρκία επικαλείται συμφωνία με την Ρωσία και τις ΗΠΑ του 2019 που της έδινε την δυνατότητα να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας στη Συρία σε βάθος 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα της, η οποία όμως δεν υλοποιήθηκε πλήρως.
Τώρα στόχος της επιχείρησης θα ήταν, οι περιοχές Tel Rifaat και Manbij ώστε να χρησιμεύσουν μαζί με την περιοχή στο Idlib (που δεν ελέγχει ακόμα ο τακτικός Συριακός στρατός του Άσαντ) στην εγκατάσταση Σύρων προσφύγων (3,5 εκατομμύρια εκ των οποίων βρίσκονται τώρα σε Τουρκικό έδαφος)..
Περισσότερο όμως η επιχείρηση θα είχε για τον Ερντογάν τον σκοπό της ανύψωσης του προφίλ του για εσωτερική κατανάλωση ενόψει των εκλογών του 2023, και της τραγικής οικονομικής κατάστασης της Τουρκίας του 70% πληθωρισμού.
Σε έναν πόλεμο όμως αν η επιχείρηση στράβωνε, θα μπορούσε αυτό να γυρίσει μπούμερανγκ και στο εσωτερικό για τον Ερντογάν. Ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι:
- Τις περιοχές αυτές υπερασπίζεται το κουρδικό YPG (κατά την Τουρκία αδελφή οργάνωση του PKK ) το οποίο ενόψει του κινδύνου ετοιμάζεται να συνεργαστεί με τις στρατιωτικές δυνάμεις του Άσαντ (που ελέγχουν το 70% της χώρας) για να αποκρούσουν τον Τούρκο εισβολέα.
- Η Ρωσία (με 2 βάσεις στην Συρία) που υποστηρίζει το καθεστώς Άσαντ και το Ιράν με χιλιάδες μαχητές στη Συρία είναι αντίθετες με τέτοια Τουρκική επιχείρηση , όπως προφανώς θα ειπώθηκε και στον Ερντογάν στην πιο πάνω τριμερή συνάντηση.
- Το ίδιο αντίθετες είναι και οι ΗΠΑ που στηρίζουν τους Κούρδους μαχητές του YPG , αφού αυτοί μάχονταν και μάχονται τα υπολείμματα του Ισλαμικού κράτους στη Συρία.
- Θα συνεπαγόταν πρόσθετο οικονομικό κόστος για την χειμαζόμενη Τουρκική οικονομία.
Κάποιοι στο AKP θεωρούν ότι η επιχείρηση πρέπει να είναι περιορισμένη και μόνο στο Tel Rifaat όπου σημειώνονται και οι περισσότερες επιθέσεις κατά του Τουρκικού στρατού. Η περιοχή όμως είναι πολύ μικρή για να χρησιμεύσει σαν τόπος εγκατάστασης Σύρων προσφύγων της Τουρκίας.
Για όλα τα πιο πάνω είναι συνεπώς ζητούμενο αν θα υλοποιηθεί στο πεδίο η απειλή του Ερντογάν ή αν θα γίνει κάτι «για τα μάτια του κόσμου» και μόνο.
Με τον Ερντογάν όμως κανείς δεν ξέρει και μια τέτοια στρατιωτική κίνηση θα εκτόνωνε την προσμονή που έχει καλλιεργήσει στο εσωτερικό του για μια πράξη στο πεδίο.
Π.χ., αντί για μια πράξη στην Κύπρο ή σε Ελληνικό νησί ή σε θερμό επεισόδιο με την Ελλάδα, ας πούμε.
Η τριμερής όμως είχε και άλλα πλοκάμια.
- Την πολιτική στήριξη του Πούτιν από τον Αλί Χαμεϊνί, ο οποίος δήλωσε ότι αν δεν είχε εισβάλει ο Πούτιν στην Ουκρανία θα είχε ξεκινήσει τον πόλεμο εκεί το ΝΑΤΟ, με πιθανό πρόσχημα την ανακατάληψη της Κριμαίας.
- Επίσης οι ΗΠΑ κατήγγειλαν ότι Ρώσοι στρατηγοί που συνόδευσαν τον Πούτιν διαπραγματεύθηκαν την προμήθεια Περσικών drones σε αντιστάθμισμα των Τουρκικών drones που χρησιμοποιούν οι Ουκρανοί.
- Την συμφωνία μεταξύ της Ρωσικής Gazprom και της Εθνικής Πετρελαϊκής Εταιρίας του Ιράν αξίας 40 δις δολαρίων, για εξορύξεις/εκμετάλλευση αυτών, υπογραφέντος και σχετικού MoU.
- Την συζήτηση για την εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία προς αποφυγήν επισιτιστικής κρίσης που θα έπληττε και την M. Aνατολή. Αυτή απετέλεσε το προοίμιο της μετέπειτα υπογραφής σχετικής συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας, Τουρκίας (που ελέγχει τα στενά του Εύξεινου Πόντoυ) και του OHE.
Η τριμερής συνάντηση απετέλεσε και την απάντηση στην περιοδεία Μπάιντεν στην Σαουδική Αραβία και κράτη της περιοχής, περίπου εκείνη την εποχή.
Να σημειωθεί εδώ ότι με τον εκβιασμό της Τουρκίας για βέτο στην είσοδο Σουηδίας και Φιλανδίας στο NATO, ήραν τα κράτη αυτά την απαγόρευση εξαγωγής όπλων στην Τουρκία που είχε επιβληθεί ακριβώς λόγω της εισβολής της Τουρκίας σε Συριακό έδαφος.
Επίσης θα μπορούσε να περιμένει κανείς από τον Σουλτάνο κατά την τριμερή συνάντηση να έχει δώσει στον Κόκκινο Τσάρο πλήρη αναφορά για τα τεκταινόμενα στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ.
Με τέτοιους συμμάχους τι να τους κάνεις τους εχθρούς;
* O Λάμπρος Ροϊλός είναι συντ. δικηγόρος παρ’Αρείω Πάγω, συγγραφέας, ερευνητής.