Την ισχυρή ανθεκτικότητα στις επιπτώσεις της πανδημίας που επέδειξαν οι εταιρείες μέλη της Ένωσης Ελλήνων Κατασκευαστών Ναυτιλιακού Εξοπλισμού (HEMEXPO) και τις θετικές προοπτικές ανάπτυξής τους, καταγράφει μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με τίτλο «Κατασκευή ναυτιλιακού εξοπλισμού: Τάσεις, προοπτικές και συνεισφορά στην Ελληνική Οικονομία». Οι ελληνικές επιχειρήσεις κατασκευής ναυτιλιακού εξοπλισμού παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής αξίας και καταγράφουν σημαντική δυναμική στην παγκόσμια αγορά. Πρόκειται για συστάδα επιχειρήσεων με ισχυρό εξαγωγικό χαρακτήρα που τα τελευταία χρόνια έχουν υψηλές επιδόσεις βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητά τους.
Με αιχμή την καινοτομία και παράγοντας προϊόντα υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας σε ανταγωνιστικές τιμές διεθνώς, οι επιχειρήσεις κατασκευής ναυτιλιακού εξοπλισμού συνεισφέρουν σημαντικά στην εγχώρια οικονομία. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, συνυπολογίζοντας το σύνολο της δραστηριότητας των μελών της HEMEXPO, η συνολική συνεισφορά των επιχειρήσεων στο εγχώριο ΑΕΠ διαμορφώνεται στο 1,35 δισ. ευρώ, ενώ στην απασχόληση διαμορφώθηκε σε 19,7 χιλιάδες θέσεις εργασίας. Σημαντική πρόκληση πάντως αποτελεί το ανθρώπινο δυναμικό και η κάλυψη υψηλής εξειδίκευσης θέσεων.
Όπως προκύπτει από τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η ανοδική πορεία των περισσότερων μεγεθών των επιχειρήσεων της HEMEXPO ανακόπτεται το 2020, εξαιτίας της επίδρασης της πανδημίας COVID-19 τόσο στην ελληνική όσο και την παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, φαίνεται πως η μείωση στα περισσότερα μεγέθη συγκρατήθηκε με αποτέλεσμα αυτά να βρεθούν σε επίπεδα ελαφρώς υψηλότερα από του 2018.
Στα βασικά μεγέθη των επιχειρήσεων της HEMEXPO και εξαιτίας της πίεσης του 2020, ο κύκλος εργασιών περιορίσθηκε κατά 9,8% και διαμορφώθηκε στα €340 εκατ., με το μεγαλύτερο τμήμα του να έχει προέλθει από πωλήσεις στις Υδάτινες Μεταφορές (ναυτιλία και σχετικοί υποκλάδοι). Παρά τη μείωση στις εξαγωγές σε σχέση με το παρελθόν, οι επιχειρήσεις της HEMEXPO συνεχίζουν να θεωρούνται ως εξαιρετικά εξωστρεφείς, καθώς περίπου το 42% των πωλήσεων τους διοχετεύεται στη διεθνή αγορά. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις της HEMEXPO συνέχισαν και το 2020 την υλοποίηση προγράμματος επενδύσεων που αφορά κυρίως αγορές σε πάγιο εξοπλισμό, κυρίως με ξένους πόρους (δανεισμός). Ωστόσο, ο δείκτης επενδύσεων ανά απασχολούμενο φαίνεται πως βρίσκεται χαμηλότερα τόσο σε σχέση με την ελληνική όσο και την ευρωπαϊκή μεταποίηση.
Στα 1,35 δισ. ευρώ η συνολική συνεισφορά στο εγχώριο ΑΕΠ
Όπως προκύπτει από τη μελέτη του ΙΟΒΕ, συνυπολογίζοντας τις αλληλεπιδράσεις των κλάδων της ελληνικής οικονομίας, η συμβολή των επιχειρήσεων της HEMEXPO από τις πωλήσεις στις Υδάτινες Μεταφορές (ναυτιλία) στα κύρια οικονομικά μεγέθη της χώρας πολλαπλασιάζεται, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στο σύνολο €337 εκατ. εγχώριας προστιθέμενης αξίας το 2019, αύξηση κατά 45,2% σε σχέση με το οικονομικό αποτύπωμα του 2018. Κατά την πρώτη χρονιά της πανδημίας (2020), η δραστηριότητα από τις πωλήσεις στις Υδάτινες Μεταφορές δημιούργησε εγχώρια προστιθέμενη αξία €300 εκατ. Η συνολική συνεισφορά στην απασχόληση διαμορφώθηκε στις 3,1 χιλ. θέσεις εργασίας το 2019 και 3,2 χιλ. θέσεις το 2020, αύξηση κατά 4,2% το 2019 και 15,5% το 2020 σε σχέση με το 2018, ενώ η επίδραση στα έσοδα του Δημοσίου αυξάνεται κατά €47,5 εκατ. το 2019 (ετήσια μεταβολή 20,7%) και κατά €41,6 εκατ. το 2020 (ετήσια μεταβολή -12,5%).
Όταν ληφθεί υπόψη το σύνολο της δραστηριότητας των μελών της HEMEXPO, η συνολική συνεισφορά στο ελληνικό ΑΕΠ διαμορφώνεται στο €1,35 δισ. το 2019, έχοντας περιοριστεί κατά 5,2% σε σχέση με το 2018. Η πανδημία περιορίζει εκ νέου τη συνολική συνεισφορά στο ΑΕΠ, η οποία το 2020 διαμορφώνεται στο €1,32 δισ. Αντίστοιχα, η συνεισφορά στην απασχόληση διαμορφώνεται κοντά στα επίπεδα του 2018 και συγκεκριμένα στις 19,4 χιλ. θέσεις εργασίας για το 2019 και 19,7 χιλ. για το 2020. Τέλος, η λειτουργία των επιχειρήσεων της HEMEXPO οδήγησε σε δημιουργία δημοσίων εσόδων ύψους €253,3 εκατ. το 2019 (μείωση 10,4% αντί του 2018) και €225,7 εκατ. το 2020 (-10,9% σε σχέση με το 2019).
Μεγάλη πρόκληση το ανθρώπινο δυναμικό
Οι επιχειρήσεις της HEMEXPO συνέχισαν να αυξάνουν το ανθρώπινο δυναμικό τους και κατά την πρώτη χρονιά της πανδημίας (2020), προεξοφλώντας σταδιακή βελτίωση της παγκόσμιας οικονομίας. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες που σχετίζονται με την κάλυψη θέσεων εργασίας αλλά και με κενά σε κρίσιμες για την παραγωγική διαδικασία δεξιότητες σε συγκεκριμένες επαγγελματικές κατηγορίες του υφιστάμενου εργατικού δυναμικού. Το κενό αυτό όχι μόνο δεν επιτρέπει την απρόσκοπτη λειτουργία, αλλά επιβραδύνει και τη γενικότερη εκμετάλλευση του δυναμικού των επιχειρήσεων, περιορίζοντας αντίστοιχα και το επίπεδο ανταγωνιστικότητάς τους στην ελληνική και διεθνή αγορά.
Η μείωση του κενού μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εργασίας απαιτεί σειρά δράσεων, όπως την αναγνώριση εκείνων των σχολών όλων των βαθμίδων που θα μπορούσαν να καλύψουν τις θέσεις απασχόλησης στις επιχειρήσεις κατασκευής ναυτιλιακού εξοπλισμού, τη συνεργασία με εκπαιδευτικά ιδρύματα για τον σχεδιασμό προγραμμάτων σπουδών για συγκεκριμένες ειδικότητες, όπου αυτό είναι εφικτό, καθώς και μια σειρά επικοινωνιακών δράσεων προς τους φοιτητές και σπουδαστές σχετικά με τις παρεχόμενες ευκαιρίες σταδιοδρομίας.
Επιπλέον, η συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς φορείς αναμένεται να βελτιώσει και τις δεξιότητες του υφιστάμενου προσωπικού των επιχειρήσεων της HEMEXPO, ωστόσο, ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο πρέπει να συμπεριλαμβάνει αύξηση της συμμετοχής σε προγράμματα επαγγελματικής επιμόρφωσης που παρέχονται από το κράτος ή που σχεδιάζονται από την ίδια τη HEMEXPO.