Η εικόνα από τη συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες μετά τη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν, αν μη τι άλλο, εντυπωσιακή.
Αμέσως μετά τη συνεδρίαση της Κομισιόν τα τρία κορυφαία στελέχη του εκτελεστικού οργάνου της ΕΕ (μετά την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λαιεν) ανέλαβαν να ενημερώσουν τους δημοσιογράφους, για μια απόφαση η οποία, λίγα μόνο χρόνια πριν θα έμοιαζε αδιανόητη.
Δύο πεπεισμένοι Φιλελεύθεροι πολιτικοί, ήτοι η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος Μαργκρέτε Βεστάγκερ, αρμόδια για τον Ανταγωνισμό, και ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις, αρμόδιος συνολικά για την οικονομία, είχαν το καθήκον να ενημερώσουν τους δημοσιογράφους και συνεπώς τους Ευρωπαίους πολίτες, για κάτι πρωτοφανές. Η Κομισιόν έσπασε το ταμπού του ελεύθερου εμπορίου και προτείνει μέτρα προστατευτισμού, για να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Ο λόγος είναι απλός. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Κίνα είναι διατεθειμένες να χρησιμοποιήσουν χρήματα των φορολογουμένων, όχι απλώς για να στηρίξουν, αλλά και για να προσελκύσουν επιχειρήσεις και βιομηχανίες στην επικράτειά τους. Απέναντι σε έναν τέτοιο ανταγωνισμό κρατικών ενισχύσεων η ΕΕ όφειλε να «απαντήσει», ακόμα και αν, για νιοστή φορά, δεν υπάρχει ενιαία φωνή εντός της ΕΕ.
Για τρεις λόγους:
1. Η απόφαση της Κομισιόν να μιλήσει ανοιχτά για εμπορικό προστατευτισμό δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητά της. Αρκετά κράτη- μέλη της ΕΕ βλέπουν με καχυποψία το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, θεωρώντας ότι προσπαθεί να υφαρπάξει επιπλέον εξουσίες.
2. Υπάρχουν κράτη -μέλη της ΕΕ, όπως η Γερμανία, που ανησυχούν ότι οικονομικά αντίποινα στην Κίνα θα επηρεάσουν γενικότερα την οικονομία της ΕΕ
Παρά ταύτα, σχεδόν άπαντες στην ΕΕ συμφωνούν στο βασικό. Η κρίση της Covid-19 και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανίας, έδειξαν με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι η ΕΕ ήταν, όχι απλώς εξαρτημένη, αλλά εθισμένη, στα φθηνά προϊόντα της Κίνας και στο ρωσικό φυσικό αέριο.
«Όταν δεν ενεργούμε μαζί, μοιάζουμε με παιδική χαρά. Όταν ενεργούμε μαζί, είμαστε ένας ισχυρός παίκτης», δήλωσε η Μαργκρέτε Βεστάγκερ. Σύμφωνα με την ίδια, η ΕΕ θα πρέπει να δει τον νέο κόσμο ρεαλιστικά και όχι με στερεότυπα παρελθουσών δεκαετιών. Σε αυτό το πλαίσιο η Κομισιόν προτείνει τρία βασικά σημεία στα οποία οι 27 θα πρέπει να εστιάσουν για να διασφαλίσουν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Και τρίτον, να υπάρχει έλεγχος και συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τις επενδύσεις που κάνουν ευρωπαϊκές εταιρείες σε άλλες χώρες.
Αυτός ο στρατηγικός προβληματισμός της ΕΕ δεν στοχεύει επίσημα καμία χώρα, αλλά η Κίνα είναι ξεκάθαρα στο κάδρο με το μονοπώλιο στις σπάνιες γαίες ζωτικής σημασίας για πολλές τεχνολογίες, όπως οι μπαταρίες ή οι ανεμογεννήτριες, αλλά και τις ΗΠΑ με τις κρατικές ενισχύσεις που παρέχουν σε βιομηχανίες, κυρίως πράσινης ενέργειας, οι οποίες απειλούν ευθέως να εγκαταλείψουν την ΕΕ μεταφέροντας τις δραστηριότητές τους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.