Η αγορά κρυπτονομισμάτων έχει απωλέσει περίπου $2 τρισ αξίας φέτος μετά από το τεράστιο ράλι του 2021. Παράλληλα, το μεγαλύτερο κρυπτονόμισμα του κόσμου Bitcoin βρίσκεται 70% υπό του υψηλού του Νοεμβρίου. Οι αναλυτές μιλούν για ένα νέο «χειμώνα των κρυπτονομισμάτων» που θα έχει διάρκεια.
Αν και η αγορά είχε περάσει μία παρόμοια κρίση μεταξύ του 2017 και του 2018, αρκετοί αναλυτές τονίζουν πως η τρέχουσα κατάρρευση είναι διαφορετική, αφού έχει σηματοδοτηθεί από σωρεία γεγονότων που επηρεάζουν ολόκληρο τον τομέα λόγω της αλληλεπίδρασής τους.
Από το 2018 μέχρι το 2022
Το φαινομενικά «μακρινό» 2018, η αξία των κρυπτονομισμάτων είχε καταγράψει δραματική πτώση μετά από το ράλι του 2017. Η αγορά ήταν κορεσμένη από τα Initial Coin Offerings (ICOs) όπου οι επενδυτές πόνταραν σε σωρεία διαφορετικών νέων κρύπτο. Τα περισσότερα από αυτά τα πρότζεκτ απέτυχαν παταγωδώς.
H τρέχουσα κρίση, όμως, δεν οφείλεται στις άκρατες επενδύσεις αλλά στους μακροοικονομικούς παράγοντες όπως ο πληθωρισμός και η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών.
Τα Bitcoin και η γενικότερη αγορά των κρυπτονομισμάτων ακολουθούν σχεδόν παράλληλη πορεία με αυτή των μετοχών. Το Bitcoin, για παράδειγμα, κατέγραψε το χειρότερό του τρίμηνο εδώ μία 10ετία. Την ίδια περίοδο, ο δείκτης Nasdaq κατέγραψε πτώση της τάξης του 22%.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας ήταν πως αυτή τη φορά η Wall Street δεν είχε χρησιμοποιήσει «επενδύσεις με υψηλή μόχλευση» όπως την περίοδο 2017-2018, σύμφωνα με την Carol Alexander, καθηγητή οικονομικών του Sussex University.
Αν και υπάρχουν παραλληλισμοί με τα προηγούμενα κραχ των αγορών, πολλά φαίνεται πως έχουν αλλάξει. Οι λόγοι για την κατάρρευση αυτή είναι πολλαπλοί.
1. Ο ρόλος των stablecoins
To TerraUSD (UST) επρόκειτο για ένα αλγοριθμικό stablecoin το οποίο χρησιμοποιούσε έναν περίπλοκο κώδικα για τη διασύνδεσή του με το δολάριο σε αναλογία 1 προς 1. Παρ’ όλα αυτά, τη στιγμή που έχασε τη διασύνδεση αυτή, το κρυπτονόμισμα κατέρρευσε, «παίρνοντας μαζί του» και το «αδελφό» κρυπτονόμισμα Luna.
Η κατάρρευση αυτή προκάλεσε «ντόμινο» τόσο στην αγορά όσο και στις εταιρείες οι οποίες είχαν τεράστια έκθεση σε αυτό, όπως το τεράστιο hedge fund κρυπτονομισμάτων Three Arrows Capital (3AC).
Σύμφωνα με την Medalie «η κατάρρευση του blockchain του Terra ήταν κάτι το οποίο δεν περίμενε κανείς, μετά από μία περίοδο καλπάζουσας ανάπτυξης».
2. Υψηλές αποδόσεις, υψηλό ρίσκο
Οι επενδυτές σε κρυπτονομίσματα είχαν δημιουργήσει σημαντική ικανότητα μόχλευσης μέσω του αποκεντρωμένου χρηματοπιστωτικού τομέα (Decentralized Finance/DeFi).
H μόχλευση αυτή, όμως, ήταν διαφορετικού τύπου αυτή τη φορά. Το 2017 η μόχλευση των επενδυτών γινόταν μέσω παραγώγων των cryptocurrency exchanges, σύμφωνα με τον Martin Green, CEO της Cambrian Asset Management.
Όταν η αγορά κρυπτονομισμάτων κατέρρευσε το 2018, οι επενδύσεις αυτές ρευστοποιήθηκαν αυτόματα αφού δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στα margin calls, επιδεινώνοντας το sell-off.
«Σε αντίθεση με το 2018, η μόχλευση που οδήγησε στο ξεπούλημα του 2022 είχε δημιουργηθεί από επενδυτές που έψαχναν για υψηλές αποδόσεις και οι οποίοι είχαν ποντάρει σε crypto funds και παρεμφερή ιδρύματα», τόνισε ο Green, προσθέτοντας πως «υπήρχε μεγάλο ποσοστό αφερέγγυου και επισφαλούς δανεισμού αφού τόσο οι επενδυτές όσο και τα funds δεν είχαν λάβει υπόψη το μέγεθος του κινδύνου. Η κατάρρευση της αγοράς οδήγησε τόσο τα funds όσο και τους δανειστές στο ξεπούλημα των επενδύσεών τους λόγω των margin calls».
Σημειωτέον πως τα margin calls (κλήση περιθωρίου) πραγματοποιούνται όταν η αξία των τίτλων σε ένα λογαριασμό μεσιτείας πέφτει κάτω από ένα ορισμένο επίπεδο γνωστό και ως περιθώριο συντήρησης που απαιτεί από τον κάτοχο του λογαριασμού να καταθέσει πρόσθετα μετρητά ή τίτλους για να καλύψει το απαιτούμενο ελάχιστο και προκαλεί απώλεια των τίτλων που κατέχει στον λογαριασμό του ωσότου τηρηθεί το ποσό.
Στο επίκεντρο της κατάρρευσης της αγοράς βρίσκεται η έκθεση ορισμένων crypto funds στα επικίνδυνα assets, σύμφωνα με την Carol Alexander.
Η Celsius, η οποία δρούσε περίπου ως «τράπεζα» και προσέφερε στους πελάτες της αποδόσεις 18% όσον αφορά τις καταθέσεις τους σε κρύπτο, προχώρησε σε εφαρμογή των δικών της «capital controls», αίροντας την ικανότητα αναλήψεων των επενδυτών έτσι ώστε να αποφύγει ένα «bank run» κρυπτονομισμάτων.
Η Celsius έπαιρνε τα κατατεθειμένα κρυπτονομίσματα και τα δάνειζε σε άλλες εταιρείες, με υψηλά επιτόκια. Οι άλλες εταιρείες αυτές χρησιμοποιούσαν τα κρυπτονομίσματα για επενδύσεις. Τα κέρδη της Celsius χρησιμοποιούνταν για την αποπληρωμή των επενδυτών που είχαν καταθέσει κρυπτονομίσματα σε αυτή.
3. Ο ρόλος της 3AC
Ένα από τα φανερά, πλέον, προβλήματα είναι η αλληλεξάρτηση των εταιρειών κρυπτονομισμάτων.
Το hedge fund Three Arrows Capital είναι πιθανώς το μεγαλύτερο θύμα της πρόσφατης κρίσης στον τομέα. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευμα των Financial Times, η 3AC δεν κατάφερε να ανταποκριθεί σε margin calls της BlockFi και αναγκάστηκε να ρευστοποιήσει τις τοποθετήσεις της.
Η εταιρεία, επίσης, αθέτησε αποπληρωμή δόσεων δανείου ύψους $660 εκατ από τη Voyager Digital, οδηγώντας τη στη χρεοκοπία και την εισαγωγή στο Άρθρο 15 του πτωχευτικού κώδικα των ΗΠΑ.
Η «μετάδοση» της κρίσης που έπληξε την 3AC συνεχίστηκε. Όταν η Voyager Digital κατέθεσε αίτημα για υπαγωγή στο άρθρο 15 του πτωχευτικού κώδικα, χρωστούσε $75 εκατομμύρια στην Alameda Research, ενώ η Alameda χρωστούσε $377 εκατ σε αυτή. Σα να μην έφτανε αυτό, ο «γόρδιος δεσμός» της αλληλεξάρτησης συνεχίζεται, αφού η Alameda κατέχει το 9% της Voyager.
Σύμφωνα με την Medalie «ο Ιούνιος και το γενικότερο β’ τρίμηνο του 2022 ήταν πολύ δύσκολο για την αγορά των κρυπτονομισμάτων. Είναι, πια, ξεκάθαρο πως κάθε μεγάλος δανειστής του τομέα δεν κατάφερε να διαχειριστεί σωστά το χρέος και εξετέθη στη “μετάδοση” της κρίσης της 3AC λόγω του κυκεώνα των δανείων και της αλληλεξάρτησης».
Τι μέλλει γενέσθαι
Δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο τα προβλήματα έχουν, πια, τελειώσει. Οι αναλυτές αναμένουν πως οι εταιρείες αυτές θα δυσκολευτούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Τα επόμενα «ντόμινο» της κατάρρευσης ενδέχεται να είναι οι εταιρείες συναλλαγών κρύπτο και οι «εξορυκτικές» των ψηφιακών νομισμάτων, σύμφωνα με τον James Butterfill, αναλυτή της CoinShares.
Aκόμα και γνωστές και εδραιωμένες εταιρείες όπως η Coinbase έχουν επηρεαστεί από τις αγορές. Η εταιρεία πρόσφατα απέλυσε το 18% των εργαζομένων της σε μία προσπάθεια μείωσης του λειτουργικού της κόστους.
Την ίδια στιγμή, οι εξορυκτικές κρυπτονομισμάτων οι οποίες βασίζονται σε ειδικό εξοπλισμό «αντιμετωπίζουν προβλήματα με την αποπληρωμή των λογαριασμών ηλεκτρικού τους, κάτι το οποίο αυξάνει τις ανησυχίες για προβλήματα ρευστότητας», όπως τόνισε ο Butterfill.