«Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%», τόνισε η πρόεδρος της ΕΚΤ στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε μαζί με τον διοικητή της ΤτΕ, Γιάννη Στουρνάρα, και τον αντιπρόεδρο της ΕΚΤ, Λουίς ντε Γκίντος, από το κτίριο της ΤτΕ.
Υπενθυμίζεται ότι η κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε σήμερα Πέμπτη την πρώτη «παύση» στην αύξηση των επιτοκιών έπειτα από 10 διαδοχικές αυξήσεις.
Ωστόσο, η κυρία Λαγκάρντ, τόνισε ότι ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει ακόμη πολύ υψηλός για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημαμ, διαμηνύοντας ότι δεν αποκλείεται νέα αύξηση στα επιτόκια.
Όσον αφορά την Ελλάδα, η κα Λαγκάρντ υποστήριξε ότι η χώρα είναι σήμερα σε καλύτερο σημείο από αυτό που βρέθηκε πριν την πανδημία. Η Ελλάδα είναι εξαιρετικά καλή στη σύγκριση με άλλες χώρες. Έδειξε τεράστια ικανότητα ανάκαμψης. Δεν ξέρω τι είναι «κανονικό» και τι «μη κανονικό», αλλά είναι μια πολύ καλή απόδοση.
Με τις παραπάνω παρατηρήσεις συμφώνησε ο Γιάννης Στουρνάρας, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα έχει σήμερα υψηλότερο ΑΕΠ απ’ ό,τι πριν ξεσπάσει η κρίση της Covid-19. Βέβαια πρέπει πολλά να γίνουν για να γυρίσουμε στην αξιολόγηση που είχαμε πριν από την κρίση χρέους, τόνισε.
Η Ελλάδα δεν χρειάζεται πλέον κάποια «εξαίρεση» (waiver) στις αγορές ομολόγων που κάνει η ΕΚΤ μετά την απόκτηση, δήλωσε παράλληλα η Κριστίν Λαγκάρντ.
Παίρνοντας αρχικά τον λόγο, ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, σημείωσε ότι έχουν περάσει 15 χρόνια από την τελευταία συνάντηση της ΕΚΤ στην Αθήνα. Αυτό που συνέβη τα τελευταία 15 χρόνια είναι γνωστό σε όλους μας, μέρος της ιστορίας μας. Αλλά το σημαντικό είναι ότι είμαστε πιο σοφοί και πιο έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες, σημείωσε μεταξύ άλλων.
Ακολούθως η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ ευχαρίστησε τον Γιάννη Στουρνάρα για τη φιλοξενία της συνόδου της ΕΚΤ.
Αναλυτικά ολόκληρη η δήλωση της Λαγκάρντ:
«Καλησπέρα, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε στη συνέντευξη Τύπου μας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Διοικητή κ. Στουρνάρα για την ευγενική φιλοξενία του και να εκφράσω τη μεγάλη ευγνωμοσύνη μας στο προσωπικό της Τράπεζας της Ελλάδος για την έξοχη διοργάνωση της σημερινής συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου.
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να διατηρήσει αμετάβλητα τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ.
Οι εισερχόμενες πληροφορίες επιβεβαιώνουν σε γενικές γραμμές τις προηγούμενες αξιολογήσεις μας για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές του πληθωρισμού. Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει ακόμη πολύ υψηλός για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, οι δε εγχώριες πιέσεις στις τιμές εξακολουθούν να είναι ισχυρές. Ταυτόχρονα, ο πληθωρισμός μειώθηκε σημαντικά τον Σεπτέμβριο, μεταξύ άλλων και λόγω ισχυρών επιδράσεων της βάσης σύγκρισης, και οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης του υποκείμενου πληθωρισμού συνέχισαν να εξασθενούν.
Οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων μας εξακολουθούν να μεταδίδονται δυναμικά στις συνθήκες χρηματοδότησης. Αυτό επιδρά ολοένα περισσότερο ανασταλτικά στη ζήτηση και επομένως συμβάλλει στην υποχώρηση του πληθωρισμού.
Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή μας, θεωρούμε ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα τα οποία, αν διατηρηθούν για επαρκώς μακρό χρονικό διάστημα, θα έχουν σημαντική συμβολή σε αυτόν τον στόχο. Οι μελλοντικές αποφάσεις μας θα διασφαλίσουν ότι τα επιτόκια πολιτικής μας θα διαμορφωθούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται απαραίτητο.
Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.
Οικονομική δραστηριότητα
Η οικονομία της ζώνης του ευρώ παραμένει υποτονική. Οι πρόσφατες πληροφορίες υποδηλώνουν ότι η παραγωγή στον μεταποιητικό τομέα συνεχίζει να μειώνεται. Η υποτονική εξωτερική ζήτηση και οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης επηρεάζουν ολοένα περισσότερο αρνητικά τις επενδύσεις και τις καταναλωτικές δαπάνες. Η δυναμική του τομέα των υπηρεσιών επίσης εξασθενεί περαιτέρω. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η υποτονικότερη βιομηχανική δραστηριότητα επηρεάζει και άλλους τομείς, η ώθηση από τις επιδράσεις λόγω της επανεκκίνησης της οικονομίας εξασθενεί και ο αντίκτυπος των υψηλότερων επιτοκίων διευρύνεται. Η οικονομία είναι πιθανόν να παραμείνει υποτονική για το υπόλοιπο αυτού του έτους.
Όμως, καθώς ο πληθωρισμός θα υποχωρεί περαιτέρω, τα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών θα ανακάμπτουν και η ζήτηση για εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ θα αρχίσει να αυξάνεται, η οικονομία αναμένεται να ενισχυθεί τα επόμενα έτη.
Η οικονομική δραστηριότητα έχει υποστηριχθεί μέχρι σήμερα από την ευρωστία της αγοράς εργασίας. Το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 6,4% τον Αύγουστο. Ταυτόχρονα, υπάρχουν ενδείξεις ότι η αγορά εργασίας αποδυναμώνεται. Δημιουργούνται λιγότερες νέες θέσεις εργασίας, μεταξύ άλλων και στον τομέα των υπηρεσιών, εξέλιξη που συμβαδίζει με το γεγονός ότι η επιβράδυνση της οικονομίας μετακυλίεται σταδιακά στην απασχόληση.
Καθώς η ενεργειακή κρίση αποκλιμακώνεται, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να αίρουν τα σχετικά μέτρα στήριξης. Αυτό είναι σημαντικό προκειμένου να αποφευχθεί η ώθηση προς τα πάνω των μεσοπρόθεσμων πληθωριστικών πιέσεων, κάτι που διαφορετικά θα απαιτούσε μια ακόμη πιο περιοριστική νομισματική πολιτική.
Οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να είναι σχεδιασμένες ούτως ώστε να κάνουν την οικονομία μας πιο παραγωγική και να μειώσουν σταδιακά το υψηλό δημόσιο χρέος. Διαρθρωτικές πολιτικές και επενδύσεις για τη βελτίωση του παραγωγικού δυναμικού της ζώνης του ευρώ – οι οποίες θα υποστηρίζονταν από την πλήρη υλοποίηση του προγράμματος Next Generation EU – μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των πιέσεων στις τιμές μεσοπρόθεσμα, ενώ στηρίζουν την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Προς τον σκοπό αυτό, η μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από το τέλος αυτού του έτους και η πρόοδος προς την Ένωση Κεφαλαιαγορών και η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης αναμένεται να επιταχυνθούν.
Πληθωρισμός
Ο πληθωρισμός μειώθηκε σε 4,3% τον Σεπτέμβριο, σχεδόν μία ολόκληρη ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερα από το επίπεδο στο οποίο είχε διαμορφωθεί τον Αύγουστο. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, είναι πιθανόν να υποχωρήσει περαιτέρω, καθώς οι απότομες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας και των ειδών διατροφής που καταγράφηκαν το φθινόπωρο του 2022 θα παύσουν να επηρεάζουν τους ετήσιους ρυθμούς.
Η υποχώρηση που σημειώθηκε τον Σεπτέμβριο ήταν γενικευμένη. Ο πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής επιβραδύνθηκε ξανά, αν και παραμένει σε υψηλό επίπεδο με βάση τα ιστορικά δεδομένα. Σε ετήσια βάση, οι τιμές της ενέργειας μειώθηκαν κατά 4,6% αλλά, πολύ πρόσφατα, αυξήθηκαν ξανά και έγιναν λιγότερο προβλέψιμες λόγω των νέων γεωπολιτικών εντάσεων.
Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής υποχώρησε σε 4,5% τον Σεπτέμβριο, από 5,3% τον Αύγουστο. Αυτή η μείωση στηρίχθηκε από τις βελτιωμένες συνθήκες προσφοράς, τη μετακύλιση των προηγούμενων μειώσεων των τιμών της ενέργειας και τον αντίκτυπο της πιο περιοριστικής νομισματικής πολιτικής στη ζήτηση και την τιμολογιακή δύναμη των επιχειρήσεων.
Ο πληθωρισμός των τιμών των αγαθών και ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών υποχώρησαν σημαντικά, σε 4,1% και 4,7% αντίστοιχα, μάλιστα ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών επίσης ωθήθηκε προς τα κάτω και λόγω των έντονων επιδράσεων της βάσης σύγκρισης. Οι πιέσεις στις τιμές στον τομέα του τουρισμού και των ταξιδιών φαίνεται να μετριάζονται.
Οι περισσότεροι δείκτες του υποκείμενου πληθωρισμού συνεχίζουν να υποχωρούν. Ταυτόχρονα, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές εξακολουθούν να είναι ισχυρές, αντανακλώντας επίσης την αυξανόμενη σημασία της αύξησης των μισθών. Οι δείκτες των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό διαμορφώνονται κυρίως γύρω στο 2%. Παρ’ όλα αυτά, ορισμένοι δείκτες παραμένουν αυξημένοι και απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση.
Αξιολόγηση κινδύνων
Οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη παραμένουν καθοδικοί. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι χαμηλότερη εάν οι επιδράσεις της νομισματικής πολιτικής αποδειχθούν εντονότερες από ό,τι αναμένεται. Μια υποτονικότερη παγκόσμια οικονομία θα επηρέαζε επίσης αρνητικά την ανάπτυξη. Ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τραγική σύγκρουση που προκάλεσαν οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Ισραήλ αποτελούν βασικές πηγές γεωπολιτικού κινδύνου. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών να μειωθεί και η αβεβαιότητά τους για το μέλλον να αυξηθεί, και να επηρεάσει περαιτέρω δυσμενώς την ανάπτυξη.
Αντιθέτως, η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη από ό,τι αναμένεται, εάν το γεγονός ότι η αγορά εργασίας συνεχίζει να είναι ανθεκτική και τα πραγματικά εισοδήματα αυξάνονται επιφέρει ενίσχυση της εμπιστοσύνης των ανθρώπων και των επιχειρήσεων και των δαπανών τους ή η παγκόσμια οικονομία αναπτυχθεί με εντονότερο ρυθμό από ό,τι αναμένεται.
Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό θα μπορούσαν να οφείλονται στο υψηλότερο κόστος της ενέργειας και των ειδών διατροφής. Οι αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις θα μπορούσαν να ωθήσουν προς τα πάνω τις τιμές της ενέργειας σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, περιβάλλοντας παράλληλα τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές με μεγαλύτερη αβεβαιότητα. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, και η εξελισσόμενη κλιματική κρίση γενικότερα, θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές των ειδών διατροφής προς τα πάνω περισσότερο από ό,τι αναμένεται.
Μια διαρκής αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο μας ή υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις των μισθών ή των περιθωρίων κέρδους θα μπορούσαν επίσης να ωθήσουν τον πληθωρισμό σε υψηλότερο επίπεδο, και σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Αντιθέτως, η υποτονικότερη ζήτηση – για παράδειγμα λόγω μιας εντονότερης μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής ή επιδείνωσης του οικονομικού περιβάλλοντος στον υπόλοιπο κόσμο σε ένα περιβάλλον μεγαλύτερων γεωπολιτικών κινδύνων – θα μετρίαζε τις πιέσεις στις τιμές, ιδίως σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες
Τα πιο μακροπρόθεσμα επιτόκια έχουν αυξηθεί σημαντικά μετά την τελευταία συνεδρίασή μας, αντανακλώντας έντονες αυξήσεις σε άλλες σημαντικές οικονομίες. Η νομισματική πολιτική μας εξακολουθεί να μεταδίδεται έντονα στις ευρύτερες συνθήκες χρηματοδότησης. Η άντληση χρηματοδότησης έχει γίνει πιο δαπανηρή για τις τράπεζες και τα επιτόκια των επιχειρηματικών δανείων και των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων αυξήθηκαν ξανά τον Αύγουστο, σε 5,0% και 3,9% αντίστοιχα.
Τα υψηλότερα επιτόκια δανεισμού, μαζί με τις συναφείς περικοπές στα επενδυτικά σχέδια και τις αγορές κατοικιών, οδήγησαν σε περαιτέρω απότομη πτώση της ζήτησης πιστώσεων το γ΄ τρίμηνο, όπως αναφέρεται στην πιο πρόσφατη έρευνά μας για τις τραπεζικές χορηγήσεις. Επιπλέον, τα πιστοδοτικά κριτήρια για δάνεια προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά έγιναν πιο αυστηρά. Οι τράπεζες ανησυχούν περισσότερο για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι πελάτες τους και είναι λιγότερο διατεθειμένες να αναλάβουν οι ίδιες κινδύνους.
Σε αυτό το περιβάλλον, η δυναμική των πιστώσεων έχει εξασθενήσει περαιτέρω. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς επιχειρήσεις μειώθηκε απότομα, από 2,2% τον Ιούλιο σε 0,7% τον Αύγουστο και 0,2% τον Σεπτέμβριο. Τα δάνεια προς νοικοκυριά παρέμειναν υποτονικά, καθώς ο ρυθμός αύξησης επιβραδύνθηκε σε 1,0% τον Αύγουστο και 0,8% τον Σεπτέμβριο. Σε ένα περιβάλλον υποτονικών χορηγήσεων και μείωσης του μεγέθους του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια (Μ3) μειώθηκε σε -1,3% τον Αύγουστο – στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί από την υιοθέτηση του ευρώ – και διαμορφώθηκε πάλι σε -1,2% τον Σεπτέμβριο.
Συμπεράσματα
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να διατηρήσει αμετάβλητα τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Οι εισερχόμενες πληροφορίες επιβεβαιώνουν σε γενικές γραμμές τις προηγούμενες αξιολογήσεις μας για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές του πληθωρισμού. Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει ακόμη πολύ υψηλός για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, οι δε εγχώριες πιέσεις στις τιμές εξακολουθούν να είναι ισχυρές. Ταυτόχρονα, ο πληθωρισμός μειώθηκε σημαντικά τον Σεπτέμβριο, μεταξύ άλλων και λόγω ισχυρών επιδράσεων της βάσης σύγκρισης, και οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης του υποκείμενου πληθωρισμού συνέχισαν να εξασθενούν. Οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων μας εξακολουθούν να μεταδίδονται δυναμικά στις συνθήκες χρηματοδότησης. Αυτό επιδρά ολοένα περισσότερο ανασταλτικά στη ζήτηση και επομένως συμβάλλει στην υποχώρηση του πληθωρισμού.
Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή μας, θεωρούμε ότι τα επιτόκια βρίσκονται σε επίπεδα τα οποία, αν διατηρηθούν για επαρκώς μακρό χρονικό διάστημα, θα έχουν σημαντική συμβολή στην έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο μας. Οι μελλοντικές αποφάσεις μας θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφωθούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται απαραίτητο προκειμένου να διασφαλίσουν αυτήν την έγκαιρη επαναφορά. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής.
Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας εντός των ορίων της εντολής που μας έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διαφυλάξουμε την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.