Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μείωσε εκ νέου το βασικό τυης επιτόκιο την Πέμπτη κατά 25 μονάδες βάσης στο 3,5%, καθώς ο πληθωρισμός επιβραδύνεται και η οικονομική ανάπτυξη παραπαίει, αλλά δεν έδωσε σχεδόν καμία ένδειξη για το επόμενο βήμα της παρά το γεγονός ότι οι επενδυτές στοιχηματίζουν σε σταθερή χαλάρωση της πολιτικής τους επόμενους μήνες.
Όπως είπε η Christine Lagarde στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε της ανακοίνωσης, η απόφαση ελήφθη ομόφωνα, ενω επανέλαβε ότι η νομισματική πολιτική πρέπει να παραμείνει περιοριστική για διάστημα αρκετό ώστε να επανέλθει ο πληθωρισμός στον στόχο του 2%. Απέφυγε δε να δώσει οποιοδήπτο guidance για τα επόμενα βήματα, ακολουθώντας την πρακτική της ΕΚΤ το τελευταίο διάστημα.
«Θα αποφασίσουμε από συνάντηση σε συνάντηση. Δεν δεσμεύομαι για καμία συγκεκριμένη ημερομηνία και η πορεία μας δεν είναι καθόλου προκαθορισμένη», ξεκαθάρισε η Chistine Lagarde. «Η πορεία μας, της οποίας η κατεύθυνση είναι αρκετά προφανής – μια φθίνουσα πορεία – δεν είναι προκαθορισμένη, ούτε η σειρά ούτε το ύψος των μειώσεων».
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων - το επιτόκιο μέσω του οποίου κατευθύνουμε την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής - κατά 25 μονάδες βάσης. Με βάση την επικαιροποιημένη εκτίμησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, είναι πλέον σκόπιμο να κάνουμε ένα ακόμη βήμα προς τη συγκράτηση του βαθμού περιορισμού της νομισματικής πολιτικής.
Τα πρόσφατα στοιχεία για τον πληθωρισμό ήταν σε γενικές γραμμές τα αναμενόμενα και οι τελευταίες προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ επιβεβαιώνουν τις προηγούμενες προοπτικές για τον πληθωρισμό. Οι επιτελείς βλέπουν ότι ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,5% το 2024, 2,2% το 2025 και 1,9% το 2026, όπως και στις προβολές του Ιουνίου. Ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί και πάλι στο δεύτερο μέρος του τρέχοντος έτους, εν μέρει επειδή οι προηγούμενες απότομες μειώσεις στις τιμές της ενέργειας θα πέσουν από τους ετήσιους ρυθμούς. Στη συνέχεια, ο πληθωρισμός θα πρέπει να μειωθεί προς τον στόχο μας κατά το δεύτερο εξάμηνο του επόμενου έτους. Όσον αφορά τον πυρήνα του πληθωρισμού, οι προβολές για το 2024 και το 2025 έχουν αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα πάνω, καθώς ο πληθωρισμός των υπηρεσιών ήταν υψηλότερος από ό,τι αναμενόταν. Ταυτόχρονα, το προσωπικό εξακολουθεί να αναμένει ταχεία μείωση του πυρήνα του πληθωρισμού, από 2,9% φέτος σε 2,3% το 2025 και 2,0% το 2026.
Η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 0,2% το δεύτερο τρίμηνο, μετά από 0,3% το πρώτο τρίμηνο, υπολειπόμενη των τελευταίων προβλέψεων των εμπειρογνωμόνων. Η ανάπτυξη προήλθε κυρίως από τις καθαρές εξαγωγές και τις κρατικές δαπάνες. Η ιδιωτική εγχώρια ζήτηση εξασθένησε, καθώς τα νοικοκυριά κατανάλωναν λιγότερο, οι επιχειρήσεις μείωσαν τις επιχειρηματικές επενδύσεις και οι επενδύσεις σε κατοικίες μειώθηκαν. Ενώ οι υπηρεσίες στήριξαν την ανάπτυξη, η βιομηχανία και οι κατασκευές συνέβαλαν αρνητικά. Σύμφωνα με τους δείκτες της έρευνας, η ανάκαμψη συνεχίζει να αντιμετωπίζει ορισμένους αντίθετους ανέμους.Αναμένουμε ότι η ανάκαμψη θα ενισχυθεί με την πάροδο του χρόνου, καθώς η αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων επιτρέπει στα νοικοκυριά να καταναλώνουν περισσότερο. Οι σταδιακά εξασθενημένες επιπτώσεις της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής θα πρέπει να στηρίξουν την κατανάλωση και τις επενδύσεις. Οι εξαγωγές θα συνεχίσουν επίσης να συμβάλλουν στην ανάκαμψη, καθώς η παγκόσμια ζήτηση αυξάνεται.
Η αγορά εργασίας παραμένει ανθεκτική. Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε σε γενικές γραμμές αμετάβλητο τον Ιούλιο, στο 6,4%. Ταυτόχρονα, η αύξηση της απασχόλησης επιβραδύνθηκε στο 0,2% το δεύτερο τρίμηνο, από 0,3% το πρώτο τρίμηνο. Οι πρόσφατοι δείκτες ερευνών υποδηλώνουν περαιτέρω συγκράτηση της ζήτησης για εργασία και το ποσοστό των κενών θέσεων εργασίας έχει μειωθεί πιο κοντά στα προ της πανδημίας επίπεδα.
Οι δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν στο να καταστήσουν την οικονομία πιο παραγωγική και ανταγωνιστική, γεγονός που θα συμβάλει στην αύξηση της δυνητικής ανάπτυξης και στη μείωση των πιέσεων στις τιμές μεσοπρόθεσμα. Η έκθεση του Mario Draghi για το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και η έκθεση του Enrico Letta για την ενδυνάμωση της ενιαίας αγοράς υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για μεταρρύθμιση και παρέχουν συγκεκριμένες προτάσεις για να γίνει αυτό. Η πλήρης, διαφανής και χωρίς καθυστέρηση εφαρμογή του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα βοηθήσει τις κυβερνήσεις να μειώσουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τους δείκτες χρέους σε σταθερή βάση. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει τώρα να ξεκινήσουν δυναμικά προς αυτή την κατεύθυνση στα μεσοπρόθεσμα σχέδιά τους για τις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές.
Πληθωρισμός
Σύμφωνα με την έκτακτη εκτίμηση της Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισμός μειώθηκε στο 2,2% τον Αύγουστο, από 2,6% τον Ιούλιο. Οι τιμές της ενέργειας μειώθηκαν με ετήσιο ρυθμό 3,0%, μετά από αύξηση 1,2% τον προηγούμενο μήνα. Ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων αυξήθηκε ελαφρώς, στο 2,4% τον Αύγουστο. Ο πληθωρισμός αγαθών και ο πληθωρισμός υπηρεσιών κινήθηκαν σε αντίθετες κατευθύνσεις. Ο πληθωρισμός αγαθών μειώθηκε στο 0,4%, από 0,7% τον Ιούλιο, ενώ ο πληθωρισμός υπηρεσιών αυξήθηκε, στο 4,2% από 4,0%.
Οι περισσότερες μετρήσεις του υποκείμενου πληθωρισμού παρέμειναν σε γενικές γραμμές αμετάβλητες τον Ιούλιο. Ο εγχώριος πληθωρισμός υποχώρησε ελάχιστα, στο 4,4% από 4,5% τον Ιούνιο, με τις ισχυρές πιέσεις στις τιμές να προέρχονται κυρίως από τους μισθούς. Η αύξηση των μισθών με διαπραγμάτευση θα παραμείνει υψηλή και ευμετάβλητη κατά το υπόλοιπο του έτους, δεδομένου του σημαντικού ρόλου των εφάπαξ πληρωμών σε ορισμένες χώρες και του κλιμακωτού χαρακτήρα των μισθολογικών προσαρμογών. Ταυτόχρονα, η συνολική αύξηση του κόστους εργασίας μετριάζεται. Ο ρυθμός αύξησης των αποδοχών ανά εργαζόμενο μειώθηκε περαιτέρω σε 4,3% το β΄ τρίμηνο, για τέταρτη συνεχή μείωση, και οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ εκτιμούν ότι θα επιβραδυνθεί και πάλι αισθητά το επόμενο έτος. Παρά την αδύναμη παραγωγικότητα, το μοναδιαίο κόστος εργασίας αυξήθηκε λιγότερο έντονα το δεύτερο τρίμηνο, κατά 4,6%, μετά από 5,2% το πρώτο τρίμηνο.
Το προσωπικό αναμένει ότι η αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας θα συνεχίσει να μειώνεται κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής λόγω της χαμηλότερης αύξησης των μισθών και της ανάκαμψης της παραγωγικότητας. Τέλος, τα κέρδη συνεχίζουν να αντισταθμίζουν εν μέρει τις πληθωριστικές επιπτώσεις του υψηλότερου κόστους εργασίας.
Η διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού αναμένεται να υποστηριχθεί από την υποχώρηση των πιέσεων στο κόστος εργασίας και από την προηγούμενη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής που σταδιακά μεταφέρεται στις τιμές καταναλωτή. Οι περισσότερες μετρήσεις των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό βρίσκονται γύρω στο 2% και οι μετρήσεις με βάση την αγορά έχουν πέσει πιο κοντά σε αυτό το επίπεδο από τη συνεδρίασή μας του Ιουλίου.
Οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη παραμένουν προς τα κάτω. Η χαμηλότερη ζήτηση για τις εξαγωγές της ζώνης του ευρώ, λόγω, για παράδειγμα, μιας ασθενέστερης παγκόσμιας οικονομίας ή μιας κλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, θα επιβαρύνει την ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ. Ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τραγική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή αποτελούν σημαντικές πηγές γεωπολιτικού κινδύνου. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να έχουν λιγότερη εμπιστοσύνη για το μέλλον και το παγκόσμιο εμπόριο να διαταράσσεται. Η ανάπτυξη θα μπορούσε επίσης να είναι χαμηλότερη εάν οι καθυστερημένες επιπτώσεις της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής αποδειχθούν ισχυρότερες από τις αναμενόμενες. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι υψηλότερη εάν ο πληθωρισμός μειωθεί ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν και η αύξηση της εμπιστοσύνης και των πραγματικών εισοδημάτων σημαίνει ότι οι δαπάνες αυξάνονται περισσότερο από ό,τι αναμενόταν, ή εάν η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται ισχυρότερα από ό,τι αναμενόταν.Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να αποδειχθεί υψηλότερος από το αναμενόμενο εάν οι μισθοί ή τα κέρδη αυξηθούν περισσότερο από το αναμενόμενο. Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό απορρέουν επίσης από τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές της ενέργειας και το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών σε υψηλότερα επίπεδα βραχυπρόθεσμα και να διαταράξουν το παγκόσμιο εμπόριο. Επιπλέον, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και γενικότερα η εξελισσόμενη κλιματική κρίση θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών των τροφίμων. Αντίθετα, ο πληθωρισμός μπορεί να εκπλήξει προς τα κάτω, εάν η νομισματική πολιτική αμβλύνει τη ζήτηση περισσότερο από ό,τι αναμενόταν ή εάν το οικονομικό περιβάλλον στον υπόλοιπο κόσμο επιδεινωθεί απροσδόκητα.
Τα επιτόκια της αγοράς έχουν μειωθεί αισθητά από τη συνεδρίασή μας του Ιουλίου, κυρίως λόγω των ασθενέστερων προοπτικών για την παγκόσμια ανάπτυξη και των μειωμένων ανησυχιών για τις πληθωριστικές πιέσεις. Οι εντάσεις στις παγκόσμιες αγορές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού οδήγησαν σε προσωρινή σύσφιξη των χρηματοπιστωτικών συνθηκών στα πιο επικίνδυνα τμήματα της αγοράς.Συνολικά, το κόστος χρηματοδότησης παραμένει περιοριστικό, καθώς οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων πολιτικής μας συνεχίζουν να λειτουργούν μέσω της αλυσίδας μετάδοσης. Τα μέσα επιτόκια των νέων δανείων προς επιχειρήσεις και των νέων ενυπόθηκων δανείων παρέμειναν υψηλά τον Ιούλιο, στο 5,1% και 3,8% αντίστοιχα.
Η πιστωτική ανάπτυξη παραμένει υποτονική εν μέσω αδύναμης ζήτησης. Ο τραπεζικός δανεισμός προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 0,6% τον Ιούλιο, ελαφρά μειωμένος σε σχέση με τον Ιούνιο, και η αύξηση των δανείων προς τα νοικοκυριά αυξήθηκε στο 0,5%. Το ευρύ χρήμα - όπως μετράται από το Μ3 - αυξήθηκε κατά 2,3% τον Ιούλιο, με τον ίδιο ρυθμό όπως και τον Ιούνιο.