Λίστα για τα ψώνια, ευελιξία, όχι παρορμητικές αγορές. Στους χαλεπούς καιρούς της ακρίβειας και με τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων στα ύψη, ο ένας μετά τον άλλο, ειδικοί δίνουν συμβουλές για το πώς θα μπορούσαμε να εξοικονομήσουμε χρήματα από μια συχνή και αναγκαία συναλλαγή: τις αγορές στο σούπερ μάρκετ.
Πολλές φορές ωστόσο αυτό δείχνει να εξελίσσεται σε γρίφο.
Πρόσφατη έρευνα της ένωσης καταναλωτών «Which?» στη Βρετανία εντόπισε «πρακτικές σύγχυσης» των καταναλωτών.
Και τιμολογιακές, που καθιστούν σχεδόν αδύνατη τη σύγκριση προϊόντων χωρίς αριθμομηχανή. Και ψυχολογικές, που «κουρδίζουν» τις καταναλωτικές «χορδές» των πελατών.
Ο «δαίδαλος» των πολλών επιλογών
Σε ορισμένους διαδρόμους, τα σούπερ μάρκετ θέλουν να κερδίσουν λίγο παραπάνω από τον χρόνο σας με μια σειρά από προσφορές, «ποντάροντας» ότι θα μπείτε στον πειρασμό για αγορές «εκτός λίστας».
Σε άλλους διαδρόμους με διάφορες παραλλαγές του ίδιου προϊόντος «όλα είναι σχεδιασμένα ώστε να σας κάνουν να κινείστε γρήγορα, να μην σταματάτε να σκεφτείτε, απλώς να βάζετε προϊόντα στο καλάθι ή στο καρότσι», επισημαίνει στην Telegraph ο Μάρτιν Τζέιμς, ειδικός σε θέματα δικαιωμάτων των καταναλωτών.
Τα σούπερ μάρκετ, παρατηρεί η «Which?», «παίζουν» με το γεγονός ότι σαρώνουμε συνήθως με τα μάτια οριζόντια. Έτσι, «τα αντικείμενα που θέλουν περισσότερο να αγοράσουμε είναι πιθανό να βρίσκονται στη μέση του ραφιού».
Η «ζώνη αποσυμπίεσης»
Ως τέτοια ονομάζει η «Which?» την περιοχή που θα συναντήσετε πρώτη κατά την είσοδό σας, συνήθως με προσφορές και «εποχιακές εκπτώσεις».
«Τα προϊόντα στο μπροστινό μέρος είναι αυτά που θέλουν να πουλήσουν το συντομότερο δυνατό ή με τα οποία θα αποκομίσουν κέρδος», λέει ο Τζέιμς.
Οι ζώνες προσφοράς στη μέση και στο τέλος του διαδρόμου από την άλλη, παρατηρεί, συνήθως δεν είναι ακριβώς ευκαιρίες, αλλά προϊόντα σε μεγάλο απόθεμα.
Το «κόλπο» της πολυσυσκευασίας
Το πιο φυσικό είναι να υποθέσει κανείς ότι μια πολυσυσκευασία έχει καλύτερη τιμή. Όμως αυτό, όπως διαπίστωσε η έρευνα της «Which?», δεν ισχύει πάντα. Εντόπισε για παράδειγμα συσκευασία τεσσάρων κονσερβών ντομάτας 6% πιο ακριβή από τις τέσσερις μεμονωμένες κονσέρβες στο επάνω ράφι.
Επίσης, οι προσφορές αγοράς περισσότερων της μιας συσκευασίας του ίδιου προϊόντος μπορεί να μην είναι ακριβώς αυτό που φαίνεται. Έχει παρατηρηθεί, αναφέρει η «Which?», ότι αρκετά σούπερ μάρκετ συχνά ορίζουν τη βασική τιμή ενός προϊόντος, όταν αρχίζουν μια προσφορά ή λίγο πριν.
Πρακτικά «αυτό σημαίνει ότι οι αγοραστές μπορεί να έχουν ξοδέψει περισσότερα στην “ειδική προσφορά”, από ό,τι εάν είχαν αγοράσει μεμονωμένες τις συσκευασίες του προϊόντος μια εβδομάδα νωρίτερα».
H «οφθαλμαπάτη» των τιμών
Αν και η αλήθεια είναι γραμμένη στα ψιλά γράμματα στις ετικέτες τιμών, συνήθως δεν πέφτει εκεί το μάτι, που έτσι ξεγελιέται. Στην έρευνα αναφέρεται ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα στον χώρο λαχανικών και φρούτων.
Σε δύο διπλανά τελάρα, στο ένα μια κεφαλή μπρόκολο, τυλιγμένη σε πλαστικό και ζυγισμένη, έχει πάνω της κολλημένη την τιμή: 56 πένες. Στο άλλο, όπου το προϊόν είναι χύμα, το ταμπελάκι γράφει 1,47 λίρες. Χρειάζεται ωστόσο μια πιο προσεκτική ματιά για να καταλάβει κανείς ότι αναφέρεται σε τιμή ανά κιλό.
Η σύσταση είναι απλή: πέρα από τους αριθμούς, διαβάστε καλά τα ταμπελάκια τιμών και τις λεπτομέρειές τους.
Ο παράγοντας της συσκευασίας
Η έρευνα διαπίστωσε ότι το ίδιο προϊόν, στο ίδιο σούπερ μάρκετ, μπορεί να έχει διαφορετικό κόστος ανάλογα τη συσκευασία.
Αυτό δεν αφορά μόνο σε χύμα και μη λαχανικά, αλλά και σε άλλα προϊόντα, όπως π.χ. στα καρυκεύματα ή στις σάλτσες.
Σε ορισμένες περιπτώσεις εντοπίστηκαν ακριβότερα προϊόντα σε γυάλινα μπουκάλια να είναι σε πιο προσβάσιμα σημεία στα ράφια από τα φθηνότερα, που ήταν σε πλαστικά ανακυκλώσιμα μπουκάλια.
Το «αίνιγμα» των πόντων
Στα ατού τους είναι ότι σε διάφορα χρονικά διαστήματα γίνονται ειδικές προσφορές για τους κατόχους κάρτας μέλους, αν και αφορούν κατά περίπτωση συγκεκριμένα είδη που δεν έχετε στη λίστα αγορών σας.
Σε κάθε περίπτωση είναι χρήσιμες για τη συγκέντρωση πόντων προς εξαργύρωση, με τη συμπλήρωση ενός ορίου που καθορίζει η επιχείρηση. Οι πόντοι ωστόσο εξαρτώνται από το ύψος του λογαριασμού και την συχνή χρήση της κάρτας μέλους, με αγορές από την ίδια φυσικά αλυσίδα σούπερ μάρκετ.