Αν το βαρύ κλίμα της μιζέριας δεν ανατραπεί, κανένα Ταμείο Ανάκαμψης δεν θα σώσει τη χώρα
Οι άνθρωποι της παρακμής και του συντηρητισμού θέλουν κοπάδια απέναντί τους, τα οποία βαφτίζουν «λαό» και στο όνομά του μπορούν να διαπράττουν απάτες, εγκλήματα και άλλα ανομήματα
Αν η ελληνική κοινωνία δεν αποφασίσει το ταχύτερο δυνατό να απαλλαγεί από τον πελατειακό κρατισμό και τη διαφθορά του, η μεγάλη ευκαιρία της αξιοποίησης πολύτιμων κοινοτικών πόρων θα πάει στα σκουπίδια.
Το κυρίαρχο διανοητικό περιβάλλον όμως δεν αλλάζει με διατάγματα, Επιτροπές και φληναφήματα, αλλά με τολμηρές και υπεύθυνες δράσεις.
Διότι στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα, κάποιοι ακούν να γίνεται λόγος για άφθονο κοινοτικό χρήμα και στρώνουν τραπέζι. Σαφώς δε, έχουν δίκιο.
Οι σειρήνες της διαπλοκής και του πελατειακού κρατισμού στην Ελλάδα της κρίσης, χρηματοοικονομικής και υγειονομικής, πιστεύουν ότι δεν πρόκειται ποτέ να σιγήσουν.
Τουναντίον, όσον η πραγματικότητα θα γίνεται πιο σκληρή και απαιτητική, τόσο οι φορείς της διαπλοκής θα κάνουν θόρυβο και θα παραπλανούν.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι δυνάμεις του ζόφου πολεμούν λυσσωδώς τη γνώση.
Η παιδεία είναι ο μεγάλος τους εχθρός. Η γνώση και η συνακόλουθη κριτική σκέψη αποτελούν τις πιο βασικές προϋποθέσεις για δημοκρατία, ανάπτυξη και ευημερία.
Συμβαίνει, όμως, οι άνθρωποι της παρακμής και του συντηρητισμού να θέλουν κοπάδια απέναντί τους, τα οποία βαφτίζουν «λαό» και στο όνομά του μπορούν να διαπράττουν απάτες, εγκλήματα και άλλα ανομήματα.
Στην άλλη όχθη, οι φιλελεύθερες δημοκρατικές δυνάμεις θέλουν ελεύθερους, υπεύθυνους και σκεπτόμενους πολίτες, ικανούς να αναλαμβάνουν οι ίδιοι τις τύχες τους στα χέρια τους, στο πλαίσιο, όμως, μίας κοινωνίας όπου ισχύουν και εφαρμόζονται κανόνες δικαίου.
Υπό αυτήν την έννοια, το κράτος δικαίου δεν είναι μία απλή πολιτική έννοια. Είναι επίσης μία φιλοσοφική προσέγγιση, που απελευθερώνει το άτομο μέσω της προσωπικής ευθύνης.
Από την πλευρά του ο πολιτισμός εδράζεται στη γνώση. Υπάρχουν όμως δύο μορφές γνώσεως. Η επιστημονική αφ’ ενός, η οποία επιτρέπει να κατανοούμε πώς κινείται ο κόσμος και με ποιον τρόπο οικοδομούνται θεσμοί και καταστάσεις και αφ' ετέρου η ελεύθερη, που προωθεί την κριτική σκέψη και την ατομική δημιουργία, σε συλλογικό πλαίσιο.
Γίνεται ταυτοχρόνως αυτονόητο ότι η επιστήμη και η ανάπτυξή της προϋποθέτουν την ανθρώπινη ελευθερία. Χωρίς την τελευταία, ο Κοπέρνικος, ο Γαλιλαίος, ο Νεύτων, ο Δαρβίνος, δεν θα είχαν ποτέ υπάρξει και οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι δεν θα είχαν ποτέ θεμελιώσει τον ορθό λόγο βάζοντας τον μύθο στο περιθώριο.
Περιττό ίσως να προσθέσουμε ότι, χωρίς την ελευθερία του λόγου και του σκέπτεσθαι, το Facebook, για παράδειγμα, θα ήταν επίσης ανύπαρκτο.
Υποθέτουμε δε ότι στις ολοκληρωτικές κοινωνίες της λογοκρισίας και της ιδεολογικής απάτης, θα ήταν αδιανόητη η δημιουργία και ανάπτυξη της κινητής τηλεφωνίας και των «κοινωνικών μέσων» (social media).
Σίγουρα ο αναγνώστης μας θα αναρωτιέται τι σχέση έχουν όλες αυτές οι θεωρητικές θέσεις και απόψεις με την Ελλάδα, που είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όλων των κορυφαίων φιλελεύθερων θεσμών του δυτικού κόσμου.
Η συμμετοχή της χώρας μας στους δυτικούς θεσμούς είναι παραπλανητική και συμφεροντολογική. Μεγάλο μέρος του λαού και των πολιτικών που τον εκπροσωπούν είναι ξεκάθαρα αντιδυτικού προσανατολισμού και βαθύτατα αντιφιλελεύθερο.
Τα πενήντα τελευταία χρόνια, στην Ελλάδα της πλαστής ευημερίας με δανεικά κυριάρχησαν λαϊκίστικες, αντιδυτικές και αντιπαραγωγικές ιδέες, που εκ των πραγμάτων έφεραν την κρίση και την πτώχευση.
Το απίθανο αυτό ιδεολογικό σύστημα και οι πρακτικές προεκτάσεις του, από το 1976 και μετά, απορρόφησε πάνω από 1.400 δισ. σημερινά ευρώ επιδοτήσεις και δάνεια και το μόνο που κατάφερε ήταν να… πτωχεύσει!
Πρόκειται για μοναδική περίπτωση ανικανότητας και φαυλοκρατίας, αλλά και της άρνησης μιας κοινωνίας και ενός πολιτικού συστήματος να συγκλίνουν προς την πραγματικότητα.
Όταν το 1981 η Ελλάδα εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα αντιπροσώπευε το 50% του μέσου εισοδήματός της. Το ίδιο ποσοστό αντιπροσωπεύει και σήμερα.
Αντιθέτως η Ιρλανδία, όταν εντάχθηκε στην Ε.Ο.Κ., αντιπροσώπευε το 48% του ΑΕΠ της, αλλά σήμερα ξεπερνά το 106%. Την ίδια περίοδο η μικρή αυτή χώρα από κτηνοτροφική έγινε τεχνολογική και σήμερα είναι ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς υψηλής τεχνολογίας στην Ευρώπη.
Σε παρόμοιο δρόμο βρίσκονται και οι τρεις μικρές χώρες της Βαλτικής, ενώ η Φινλανδία, για να ξεπεράσει την κρίση, που γνώρισε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, μετατράπηκε σε κοινωνία γνώσης και υψηλής παιδείας.
Σήμερα διαθέτει το καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο, παράλληλα δε είναι και μεγάλος εξαγωγέας προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Μία άλλη σοβαρή διάσταση στις κοινωνίες αυτές είναι η καλλιέργεια της έννοιας του επιχειρείν ως μέσου αυτοολοκλήρωσης, δημιουργίας και παραγωγής εισοδήματος.
Είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε σε σχολείο του Ελσίνκι πώς, από την πρώτη τάξη του δημοτικού, τα παιδιά διδάσκονται να δημιουργούν επιχειρήσεις μέσω της ομαδικής προσπάθειας και μαθαίνουν να επιλύουν προβλήματα χωρίς να περιμένουν κάποιους κρατικούς παντογνώστες να τους τα λύσουν.
Μας έκανε εντύπωση επίσης πώς τα παιδιά μαθαίνουν τι είναι οι κοινωνίες της ελευθερίας και ο σεβασμός των δικαιωμάτων των άλλων.
Όλα αυτά, στην καθ’ ημάς πραγματικότητα είναι «άγνωστη γη». Γι’ αυτό και ο κοινωνικός ιστός καταρρέει, με τους δυναμικότερους νέους ανθρώπους να φεύγουν ρίχνοντας μαύρη πέτρα πίσω τους.
Αν αυτό το βαρύ κλίμα της παρακμής και της μιζέριας δεν ανατραπεί, κανένα Ταμείο Ανάκαμψης δεν θα μπορεί να σώσει τη χώρα μας. Μοναδική ελπίδα σωτηρίας είναι η ανάδυση μιας «επιχειρούσας κοινωνίας», που θα μπορέσει να ανοίξει και άλλους ορίζοντες, σε μία εποχή που απαιτεί τόλμη, ταλέντο, δημιουργικότητα και ελεύθερη σκέψη.
Και αυτό μόνον οι πραγματικές δυνάμεις της προόδου μπορούν να το καταφέρουν.