Ανακωχή στις αγορές δείχνει η παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας για τη στήριξη της Credit Suisse, αλλά όλα παραπέμπουν στο στοιχείο του προσωρινού και με αβέβαιες εξελίξεις μέσα στις προσεχείς εβδομάδες.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Τα 50 δισ. ελβετικά φράγκα που διοχέτευσε η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας στον συγκεκριμένο χρηματοοικονομικό κολοσσό, είναι ένα πολύ μικρό μέρος από τα 160 δισ. φράγκα που έκαναν "φτερά" από τις καταθέσεις μέσα στους τελευταίους μήνες. Η τράπεζα είχε φτάσει στο ρεκόρ καταθέσεων 390 δισ. ελβετικών φράγκων, αλλά από τον περασμένο Οκτώβριο, όταν άρχισαν να διαρρέουν διάφορα... περίεργα, σημειώθηκε μια μεγάλη αιμορραγία, καθώς "πέταξαν" περίπου 160 δισ. φράγκα ή περίπου 160 δισ. ευρώ. Η Credit Suisse είναι μια τράπεζα όπου κατά το παρελθόν έχει "φάει" πολύ γερά πρόστιμα για μη τήρηση κανονισμών. Τον περασμένο Οκτώβριο άρχισαν να δημιουργούνται τα πρώτα "σύννεφα", καθώς ήδη ο πληθωρισμός κάλπαζε λόγω της ενεργειακής κρίσης και η ανοδική πορεία των επιτοκίων, άρχισε να "χτυπάει" τον ισολογισμό της.
Στη συγκεκριμένη ελβετική τράπεζα είναι "παρκαρισμένα" πολλά λεφτά από πλούσιους ολόκληρου του πλανήτη, με δεδομένη την ισχύ της Ελβετίας στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Η "ένεση" ρευστότητας από την Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας είναι μια προσωρινή λύση που είχε ως στόχο να αποφευχθεί ο πανικός των καταθετών. Οι καταθέσεις, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό έχουν επενδυθεί σε χρηματοοικονομικά προϊόντα και κυρίως ομόλογα, τα οποία σήμερα έχουν χαμηλότερη αξία και κάθε πώληση τους, οδηγεί στην εγγραφή κεφαλαιακών ζημιών. Αν χρειαστεί να πουλήσουν κάποιοι, η τράπεζα διαθέτει χρήματα για να τους καλύψει. Αν πέσουν όλοι μαζί και ζητούν τα λεφτά τους, τότε ο τρόμος θα κυριαρχήσει...
Συνεπώς, μέσα στο προσεχές διάστημα τα πράγματα ίσως γίνουν χειρότερα. Το γυαλί έχει... ραγίσει ή όπως λέει ο λαός "καλύτερα να σου βγει το μάτι παρά το όνομα". Όσοι έχουν μεγάλες καταθέσεις θα ψάξουν πολύ για να εμπιστευτούν τα χρήματα τους, ενώ η μετάδοση του συστημικού τραπεζικού κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη, είναι ένα εξαιρετικά πιθανό ενδεχόμενο. Στην Credit Suisse είναι τοποθετημένα αραβικά κεφάλαια, ενώ πριν από τις κυρώσεις λόγω της εισβολής στην Ουκρανία, ήταν τοποθετημένα και πολλά ρωσικά κεφάλαια.
Στους πελάτες της Credit Suisse περιλαμβάνονται και αρκετοί Έλληνες εφοπλιστές και πλούσιοι, οι οποίοι έχουν δανειστεί για να "χτίσουν" καινούρια βαπόρια ή θεώρησαν ότι βρήκαν προϊόντα με υψηλές αποδόσεις, σε αμοιβαία κεφάλαια (διαθεσίμων, ομολογιακά, μικτά, μετοχικά κλπ.). Η άνοδος των επιτοκίων φέρνει σε δύσκολη θέση την τράπεζα και η αρνητική ψυχολογία, μπορεί να ωθήσει περισσότερους πελάτες για να ζητήσουν τα χρήματα τους και να τα μεταφέρουν αλλού. Τα λεφτά που έδωσε η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας, δίνουν προσωρινή λύση, αλλά δεν λύνουν οριστικά το πρόβλημα. Και δυστυχώς, όσο θα υπάρχει αυτή η αμφιβολία, τόσο θα πλήττεται και η αξιοπιστία άλλων ευρωπαϊκών τραπεζών, κυρίως σε Γαλλία και Ισπανία.
Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε κάτι πολύ βασικό. Κατά την περίοδο της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, τυπώθηκε πολύ χρήμα, προκειμένου να υποστηριχθούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Η επιστροφή στην κανονικότητα θα οδηγούσε σε σταδιακή επιστροφή αυτού του φθηνού και εύκολου χρήματος, ώστε να επέλθει ισορροπία στα δημοσιονομικά. Να όμως, που προκύπτουν ενδείξεις για... μόλυνση. Ο τραπεζικός... κορωνοϊός, εφόσον επεκταθεί, δύσκολα θα σταματήσει.
Οι αγορές (θέλουν να) ελπίζουν...
Η χθεσινή ανοδική αντίδραση των χρηματιστηρίων, δεν πρέπει να μας... παρασύρει, καθώς οι επενδυτές είδαν ότι εκεί που πήγε να φουντώσει η φωτιά, αυτή οριοθετήθηκε μεν, δεν τέθηκε υπό έλεγχο δε.
Από την άλλη πλευρά, είναι πολλά και τα λεφτά που έχουν βγει από το "σορτάρισμα" στις μετοχές, καθώς και στα ασφάλιστρα κινδύνου έναντι χρεοκοπίας. Χθες, σημειώθηκε αποκλιμάκωση σε όλα τα επίπεδα, αλλά ο προβληματισμός εξακολουθεί να υπάρχει. Η θετική αντίδραση της Wall Street ήρθε σε συνέχεια της εξαιρετικά σημαντικής ανοδικής κίνησης στις μεγάλες ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές, ενώ ανακοινώθηκε ότι η First Republic Bank θα βοηθηθεί για να μην ακολουθήσει τις άλλες δύο αμερικανικές τράπεζες στον... γκρεμό.
Χθες, οι τραπεζικές μετοχές ανέκαμψαν, τα επιτόκια των ομολόγων... κόντυναν, το πετρέλαιο σημείωσε άνοδο και ο χρυσός διόρθωσε μετά την ισχυρή άνοδο των προηγούμενων ημερών. Με απλά... αγοραία λόγια, οι επενδυτές πείστηκαν μέσα σε μία ημέρα μετά το ενδεχόμενο κατάρρευσης της Gredit Suisse, ότι ο τραπεζικός κλάδος δεν θα κινδυνεύσει, η ανάπτυξη δεν θα υπονομευτεί και θα συνεχίσουμε να κινούμαστε σε μια ρότα θετική. Όμως, όλα τα παραπάνω είναι παρακινδυνευμένα, καθώς μιλάμε για μια αντίδραση των αγορών, ως φωτογραφία της στιγμής, μετά το... καλό νέο για την κεφαλαιακή στήριξη της Credit Suisse. Πολλοί διεθνείς αναλυτές θεωρούν ότι το κλίμα στον χρηματοπιστωτικό τομέα έχει πληγεί σημαντικά και αυτό θα περάσει και στην ψυχολογία των επενδυτών, είτε βάζουν τα χρήματα τους σε χρηματοοικονομικά προϊόντα είτε δραστηριοποιούνται στον τομέα των ακινήτων. Πολλοί δε περιμένουν τα χειρότερα, έχοντας στο μυαλό τους την έναρξη της κρίσης της Lehman Brothers και το τι επακολούθησε...
Το γυαλί έχει... ραγίσει, η καχυποψία έχει επιστρέψει και πολλοί είναι αυτοί, οι οποίοι θα επιδιώξουν μέσα σε ένα φαινομενικά ήρεμο χρηματιστηριακό περιβάλλον να "ξεφορτωθούν" επενδύσεις, προκειμένου να αυξήσουν τη ρευστότητα τους. Κυρίως δε, θα φροντίσουν να τοποθετήσουν αυτή τη ρευστότητα, εκεί που πιστεύουν ότι δεν θα χάσουν. Αλλά και αυτό το τελευταίο αποτελεί ένα μεγάλο ζητούμενο, στο σημείο που έχουμε φτάσει. Επιπλέον, όσοι έχουν επενδύσει σε προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου με υψηλές αποδόσεις, πρέπει να έχουν το... νου τους, καθώς οι δελεαστικές αποδόσεις δεν οδηγούν πάντα στο επιθυμητό αποτέλεσμα...
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι καταθέτες έχουν... πειστεί από την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι οι αποταμιεύσεις τους είναι εξασφαλισμένες έως το ποσό των 250.000 δολαρίων, καθώς αυτό αποτελεί ζητούμενο αυτή τη στιγμή. Όσο για τους επενδυτές που... ξανοίχτηκαν, ειδικά αυτήν την περίοδο, η βασική επιλογή συνίσταται στη μείωση των θέσεων σε ομόλογα και μετοχές και η αποφυγή του ρίσκου. Όσο και αν πείθονται οι μικροκαταθέτες ότι τα χρήματα τους είναι εξασφαλισμένα, άλλο τόσο ανησυχούν οι μεγάλοι επενδυτικοί όμιλοι και οι πλούσιοι του πλανήτη, καθώς η καταγραφή κεφαλαιακών ζημιών, είναι κάτι... ανεπιθύμητο στην εξίσωση. Και ξέρουμε όλοι πολύ καλά τι θα σημάνει για ολόκληρο τον πλανήτη, όταν οι πλούσιοι αρχίσουν να... βογκάνε. Κολοσσιαία projects σε ολόκληρο τον πλανήτη θα ματαιωθούν επ΄ αόριστον, θα μετατεθούν για λίγο αργότερα ή θα μείνουν στη μέση, καθώς ο κίνδυνος χρεοκοπιών ξαναμπήκε δυναμικά στην καθημερινότητα των αγορών. Η "τέλεια καταιγίδα" για τις επενδύσεις και για την επικράτηση της ύφεσης αποτελούν παράγοντες της άσκησης για τις αγορές από δω και πέρα...
Γιατί η ΕΚΤ προχώρησε σε αύξηση επιτοκίων εν μέσω... θυέλλης
Χθες, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε σε μια κίνηση υψηλού ρίσκου, αυξάνοντας το βασικό επιτόκιο καταθέσεων στο 3% και το βασικό επιτόκιο χρηματοδότησης στο 3,50%.
Οι απόψεις σχετικά με την κίνηση αυτή διίστανται. Πολλοί επισημαίνουν ότι ανοίγει ο δρόμος για ανεξέλεγκτες καταστάσεις, με χρεοκοπίες και "μαύρες" μέρες για τους δανειολήπτες, τα πιστωτικά ιδρύματα και τις επιχειρήσεις της πραγματικής οικονομίας. Κάποιοι άλλοι ισχυρίζονται ότι η αύξηση των επιτοκίων είχε προαναγγελθεί προ διμήνου και η Κριστίν Λαγκάρντ, αν δεν προχωρούσε σε αυτήν την κίνηση θα έδινε λαβή για σχόλια και καχυποψία σε πολλούς, οι οποίοι θα ισχυρίζονταν ότι η ματαίωση της αύξησης των επιτοκίων, δείχνει ότι τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά. Μια τέτοια κίνηση θα οδηγούσε τους επενδυτές σε πωλήσεις χωρίς αύριο, καθώς η ματαίωση μιας προαναγγελθείσας απόφασης, θα μας έφερνε αντιμέτωπους με το... τρενάκι του τρόμου.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει ανακοινώσει ότι το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων και διοχέτευσης ρευστότητας θα ολοκληρωθεί στο τέλος Ιουνίου. Με τα επιτόκια να κινούνται σε υψηλότερα επίπεδα και με πολλές χώρες να αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις με το δημόσιο χρέος και τα τραπεζικά τους συστήματα, θα επικρατήσουν δεύτερες σκέψεις. Προς το παρόν ο... εχθρός είναι ο πληθωρισμός και η ΕΚΤ δεν πρόκειται να υποχωρήσει, αν δεν δει ότι έρχεται... ζημιά. Για να το πούμε πιο απλά και με ιατρικούς όρους. Έχεις έναν άνθρωπο που έχει υψηλή χοληστερίνη και ο γιατρός του δίνει το σχετικό χαπάκι, το οποίο προειδοποιεί για παρενέργειες στο ήπαρ. Όταν φτάσει η στιγμή να... πετάξουν στα ύψη οι ηπατικοί δείκτες, τότε η διαδικασία της θεραπείας, μπαίνει σε άλλο μοτίβο. Κάπως έτσι, αναμένεται να λειτουργήσουν και οι κεντρικές τράπεζες, αν δουν ότι τα υψηλά επιτόκια θα αρχίσουν να προσβάλλουν... συκώτια!
Η τραπεζική... αντάρα, τα Τέμπη, οι δημοσκοπήσεις και η... αδυσώπητη πρόκληση της κάλπης
Οι δημοσκοπήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας δείχνουν τη φθορά της κυβέρνησης λόγω της τραγωδίας των Τεμπών, τη στασιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ και το "παρκάρισμα" περισσότερων ψηφοφόρων στην αδιευκρίνιστη ψήφο, με μικρή ενίσχυση των μη συστημικών κομμάτων.
Τα στοιχεία που βγαίνουν στο φως δείχνουν ένα σάπιο σύστημα στον ΟΣΕ, το οποίο οι πολίτες μάλλον το... υποπτεύονταν, αλλά και οι κυβερνώντες αδυνατούσαν να ελέγξουν. Ανίκανοι και αδιάφοροι κρατικοί λειτουργοί παραβίασαν όλες τις δικλείδες ασφαλείας των διαθέσιμων τεχνολογικών μέσων (τα οποία προφανώς και είναι ελλιπή), με αποτέλεσμα να συμβεί αυτή η φρικώδης τραγωδία. Ο θυμός κυριαρχεί, η απογοήτευση του εκλογικού σώματος είναι κυρίαρχη, αλλά ταυτόχρονα ο τόπος πρέπει να κυβερνηθεί. Μεγάλο ζητούμενο σε κάθε περίπτωση θα είναι η αντίδραση των νέων ψηφοφόρων. Σε σχέση με τις εκλογές του 2019 προστίθενται περίπου 420.000 νέοι ψηφοφόροι, ενώ πρέπει να υπολογιστεί ότι έχουν φύγει από τη ζωή πάνω από 450.000 άτομα. Όλα αυτά οδηγούν σε αχαρτογράφητα ύδατα στις προσεχείς εκλογές. Σε κάθε περίπτωση, αυτή τη στιγμή, η Νέα Δημοκρατία και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, παραμένουν κυρίαρχοι του παιχνιδιού, αλλά με σοβαρές απώλειες και πολλά... τραύματα.
Στο Μέγαρο Μαξίμου, μέρα με την ημέρα λαμβάνουν βελτιωμένες μετρήσεις από τις διενεργούμενες κυλιόμενες δημοσκοπήσεις, οι οποίες δείχνουν μια σχετική άμβλυνση του θυμού. Για τον λόγο αυτό φουλάρουν με την προώθηση φιλολαϊκών μέτρων. Χθες, κατατέθηκε στη Βουλή το πολυνομοσχέδιο, το οποίο περιλαμβάνει μέτρα που αγγίζουν.... 10 εκατομμύρια πολίτες. Η ρύθμιση των χρεών σε 24, 36, 72, 100 ή 120 δόσεις για 5.000.000 οφειλέτες της Εφορίας και του ΕΦΚΑ, η έξτρα ενίσχυση των 200, 250 και 300 ευρώ σε 1.112.000 συνταξιούχους, η επιστροφή του ΦΠΑ για αγροτικό πετρέλαιο που αφορά τουλάχιστον 500.000 δικαιούχους, τα τέλη κυκλοφορίας με το μήνα και η συνέχιση εφαρμογής του μειωμένου ΦΠΑ σε τουριστικό πακέτο, μεταφορές, θεάματα κλπ. συνθέτουν μια συνολική παρέμβαση της κυβέρνησης, προς την κατεύθυνση άμβλυνσης της δυσαρέσκειας. Επιπλέον, έρχεται και το Πάσχα, οπότε θα αλλάξει και λίγο η ψυχολογία του κόσμου.
Από την άλλη πλευρά, ο προϋπολογισμός του πρώτου διμήνου έκλεισε με αποτελέσματα που κάνουν ακόμη και τους πιο αισιόδοξους να... τρίβουν τα μάτια. Το πρωτογενές πλεόνασμα του πρώτου διμήνου έκλεισε στα 4,201 δισ. ευρώ έναντι στόχου 1,816 δισ. ευρώ, ενώ το συνολικό πλεόνασμα του Κρατικού Προϋπολογισμού διαμορφώθηκε στα 2,294 δισ. ευρώ έναντι στόχου για 36 εκατ. ευρώ!!! Οι εξελίξεις αυτές, οι οποίες είναι γνωστές στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, άνοιξαν τον δρόμο για αυξήσεις σε ειδικά επιδόματα των στρατιωτικών, για τους... θερμοσίφωνες, για τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης και μέχρι να προκηρυχθούν οι εκλογές, θα έρθουν και άλλα πακέτα. Έστω μικρότερα, αλλά στοχευμένα σε όσο γίνεται περισσότερες επιμέρους κατηγορίες και κυρίως στους νέους.
Ωστόσο, πρέπει να βάλουμε στην εξίσωση και ακόμη έναν παράγοντα: την τραπεζική κρίση. Οι χρεοκοπίες τραπεζών στις ΗΠΑ και ο φόβος μετάδοσης του "ιού" στην Ευρώπη, "ξυπνούν" μνήμες του 2008, αλλά κυρίως πιο... νωπές είναι αυτές του 2015. Το 2015, όταν πλέον όλοι είχαν αρχίσει να επιστρέφουν στην κανονικότητα μετά το "μπαμ" της Lehman Brothers, εμείς φλερτάραμε με τη δραχμή, κάναμε... περήφανη διαπραγμάτευση και εν τέλει, ο κόσμος έτρεχε στα ΑΤΜ κάθε μέρα για να βγάλει 60 ευρώ! Το bank run που είχε ξεκινήσει από το τέλος του 2014, όταν πλέον ήταν σίγουρο ότι έρχεται ο ΣΥΡΙΖΑ στα πράγματα, οδήγησε τις καταθέσεις στα 120 δισ. ευρώ, τα "κόκκινα" δάνεια στα ύψη και τις τράπεζες να σέρνονται διαλυμένες από τα καμώματα του... ουάου "έκλεισα τις τράπεζες, αγάπη μου" και "στο εξής θα κυκλοφορώ με την προσωπική μου ασφάλεια, γιατί μου το ζητάει η γυναίκα μου".
Η πρόκληση ζημίας άνω των 200 δισ. ευρώ στην οικονομία, με την εξαϋλωση του τραπεζικού συστήματος και την ανάγκη νέας ανακεφαλαιοποίησης με πολλά δισεκατομμύρια και στη συνέχεια η άγρια φορολογία και το τέλμα στις επενδύσεις και στην ανάπτυξη, είναι γεγονότα που δεν ξεχνιούνται. Δεν ξεχνιούνται ούτε τα καμώματα του Βαρουφάκη και του Τσίπρα, ούτε και το πού... τοποθέτησαν το αποτέλεσμα του πιο γελοίου δημοψηφίσματος τον Ιούλιο του 2015. Η χώρα βρέθηκε στο χείλος του γκρεμού και κάποιοι μας έλεγαν για πληρωμές σε... ΙΟU's! Δυστυχώς, σε αυτούς εξακολουθούν να επιμένουν ακόμη και σήμερα, υποτίθεται νέοι άνθρωποι, οι οποίοι είναι... παντογνώστες και ξέρουν... καλύτερα τι θέλουν για το μέλλον τους! Ο Θεός να βάλει το χέρι του και ευτυχώς που σήμερα δεν είμαστε ούτε κατά διάνοια στο επίπεδο των όσων ζήσαμε πριν από 8 χρόνια. Το τραπεζικό σύστημα διαθέτει καταθέσεις 184,1 δισ. ευρώ, τα "κόκκινα" δάνεια έχουν μεταφερθεί στα funds, τα πιστωτικά ιδρύματα εμφανίζουν ισχυρή κερδοφορία και οι όροι δανειοδότησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων έχουν γίνει πιο αυστηροί ακόμη και με βάση τα πλέον αυστηρά στάνταρντς.
Η σύγκριση της σημερινής κατάστασης με την αντίστοιχη του 2015 και έως το 2019, θα επιδράσει έστω και την τελευταία στιγμή σε ένα σημαντικό ποσοστό σκεπτόμενων και λογικών ανθρώπων. Η αποφυγή της περιπέτειας σε μια περίοδο όπου μπορεί να εκδηλωθεί και νέα τραπεζική κρίση, είναι ένα ισχυρό αφήγημα για την κυβέρνηση. Η οικονομία είναι το ισχυρό χαρτί του Μητσοτάκη στις συγκρίσεις με τον Τσίπρα και η ασφάλεια που θέλει να αισθανθεί ένα κρίσιμο ποσοστό του εκλογικού σώματος, θα επιδράσει σχετικώς στην επιλογή που θα κάνει μέσα στο παραβάν.
Επιπλέον, η ΝΔ είναι το μόνο κόμμα που βάζει στο δημόσιο διάλογο ζητήματα για ρηξικέλευθες αλλαγές, όχι μόνο στον ΟΣΕ, αλλά και σε ολόκληρο το δημόσιο τομέα, "μιλώντας" στο θυμικό των κεντρώου ψηφοφόρου, ο οποίος θέλει να δει αποτελέσματα και αντιμετώπιση των παθογενειών. Η αξιολόγηση είναι ζήτημα που αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση και... κόκκινο πανί για όλους τους υπολοίπους. Η προστασία των παθογενειών του παρελθόντος είναι η πιο επικίνδυνη συνταγή για να ξαναζήσουμε τραγωδίες σε άλλα επίπεδα. Ταυτόχρονα, ο μέσος πολίτης θέλει να αισθανθεί και την ασφάλεια, ότι εν μέσω μιας... μη προγραμματισμένης τραπεζικής κρίσης, δεν θα εμπιστευτεί αυτούς που... έκλειναν τράπεζες (είχε να συμβεί κάτι τέτοιο από την εισβολή στην Κύπρο το 1974...) και έκαναν πειράματα σαν... μαθητευόμενοι "μάγοι" στην οικονομία.
Σε κάθε περίπτωση και χωρίς να λέμε μεγάλα λόγια, στο τέλος αποφασίζει ο κυρίαρχος Ελληνικός λαός. Οι αποφάσεις του ήταν αυτές που πάντοτε οδηγούσαν τη χώρα είτε στον ενάρετο κύκλο της προόδου είτε στον κατήφορο προς τον γκρεμό...