Γιατί οι “Podemos” στην Ισπανία κατέρρευσαν; Γιατί το πάλαι ποτέ ισχυρό Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα βρίσκεται στα αζήτητα; Γιατί ο ακροαριστερός εκατομμυριούχος Ζακ-Λυκ Μελανσον στις τελευταίες δημοτικές εκλογές στη Γαλλία έψαχνε να βρει την ψήφο του; Γιατί στη Γερμανία το αριστερό «Λίνκε» και οι Σοσιαλδημοκράτες, στις εκλογές του Σεπτεμβρίου κινδυνεύουν με καταποντισμό; Ιδιαίτερα δε μετά τις τελευταίες καταστροφικές πλημμύρες, που ίσως αφήσουν πίσω τους πάνω από 160 νεκρούς.
Του Αθανάσιου Παπανδρόπουλου
Ερωτώ λοιπόν: ο παλαίμαχος ερυθρόλευκος και θρυλικός έξω δεξιά του Ολυμπιακού Γιώργος Δαρίβας, που πρόσφατα για λογαριασμό των παλαίμαχων του ΟΣΦΠ τίμησε τον Βαγγέλη Μαρινάκη, πρόεδρο της ΠΑΕ, μπορεί να ανανεώσει τον σημερινό Ολυμπιακό; Ασφαλώς όχι είναι η απάντηση. Γιατί όμως; Πρώτον γιατί τα χρόνια πέρασαν και δεύτερον γιατί το ποδόσφαιρο άλλαξε και θα αλλάζει. Τότε ο Δαρίβας έπαιζε σε γήπεδο με χώμα και η αμοιβή του τού επέτρεπε να αγοράζει ψάρι και κρέας για το σπίτι. Σήμερα, ο αντίστοιχος παίκτης μάλλον δεν είναι Έλληνας και ο μάνατζερ του διαπραγματεύεται με την ΠΑΕ, πόσες Φεράρι και πόσα διαμερίσματα θα μπορεί να αγοράζει το πουλαίν του σε παραθαλάσσιες περιοχές.
Είναι προφανές ότι ο κόσμος αλλάζει. Γρήγορα και σε βάθος. Υπό αυτή την έννοια, δεν μπορεί κανείς στον κόσμο και την σημερινή του πραγματικότητα, να μιλάει τη γλώσσα του χθες και να προτείνει λύσεις του προχθές. Και όμως, στη Γηραιά Ήπειρο μας αυτό συμβαίνει. Τόσο στην Ελλάδα όσο και σε κάποιες άλλες χώρες, γίνεται ακόμα λόγος για Αριστερά και Δεξιά. Όταν στη Γαλλία για παράδειγμα, το 35% των ψηφοφόρων της Μορίν Λεπέν, δηλώνουν πρώην οπαδοί και μέλη του ΚΚ Γαλλίας!
Την ίδια εποχή, ενώ οι συνθήκες της καθημερινής ζωής μεταβάλλονται με πρωτόγνωρη ταχύτητα ο εθνικιστικός λαϊκισμός σε πολλές χώρες της Ευρώπης επιχειρεί να δώσει ρέστα.Στη δε Αμερική,κυριαρχεί ο παραλογισμός των «δικαιωματιστών». Ένα νέο φρούτο με ημερομηνία λήξης.
Από την πλευρά τους όμως, κόμματα της άκρας, της εθνικιστικής και της λαϊκιστικής Δεξιάς συγκροτούν ένα νέο ισχυρό πολιτικό μέγεθος, που ανεβαίνει.
Στις 2 Ιουλίου, δεκαέξι τέτοια κόμματα (χωρίς μάλιστα το γερμανικό AFD και τους σουηδούς ομοϊδεάτες τους) υπόγραψαν μια κοινή διακήρυξη με την οποία καταγγέλλουν την «πολιτισμική μεταμόρφωση» της E.E., η οποία συντελείται «εναντίον της εβραιο-χριστιανικής κληρονομιάς της Ευρώπης».
Πολλοί μίλησαν για «την πρώτη πέτρα μιας μεγάλης συμμαχίας». Καθόλου απίθανο. Αν τα κόμματα αυτά ενωθούν θα έχουν την τρίτη σε δύναμη κοινοβουλευτική ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Με ισχυρές πιθανότητες στις ευρωεκλογές του 2024 να βρεθούν στη δεύτερη θέση πίσω από τους Λαϊκούς και ξεπερνώντας τους Σοσιαλιστές - Δημοκράτες. Έως τότε εκτιμάται ότι θα κυβερνούν ή θα μετέχουν στη διακυβέρνηση 8-10 χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΟΠΟΙΑ ΓΝΩΜΗ κι αν έχουμε για τις απόψεις ή τις ιδέες τους (και προσωπικά δεν έχω την καλύτερη...) αποτελούν ένα στοιχείο σοβαρής αναδιάρθρωσης του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος, κάτι που δεν κατόρθωσαν να επιτύχουν τις προηγούμενες δεκαετίες ούτε οι Πράσινοι, ούτε η ριζοσπαστική Αριστερά. Και μάλιστα το επιτυγχάνουν ενσωματώνοντας κατά κανόνα λαϊκά στρώματα που έχουν αποσκιρτήσει ή μετακινηθεί από τα αριστερά.
ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΤΙΓΜΗ η παλαιά αντίθεση Βορρά - Νότου στην E.E. παραχωρεί όλο και περισσότερο τη θέση της σε έναν διχασμό Δύσης - Ανατολής, για τον οποίο είναι προφανές πως αν με κάποιο τρόπο δεν απορροφηθεί κινδυνεύει να βαθύνει επικίνδυνα.
Φάνηκε πρόσφατα στην απόρριψη της πρότασης Μέρκελ - Μακρόν για μια συνάντηση της E.E. με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Στη συζήτηση που έγινε για τον Ούγγρο πρωθυπουργό Ορμπαν στην τελευταία σύνοδο κορυφής, ο Μακρόν το επεσήμανε προσθέτοντας ότι «δεν είναι ένα πρόβλημα Ορμπαν, είναι ένα πρόβλημα πιο βαθύ» («Le Monde», 27/6).
Και δεν ήταν ο μόνος. Ο πολύπειρος Βόλφγκανγκ Σόιμπλε προέτρεψε τη χώρα του «να δείχνει περισσότερο σεβασμό στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, να σταματήσει να δίνει μαθήματα και να συμπεριφέρεται σαν να είναι ο ξερόλας της ηπείρου». «Γιατί οι Γερμανοί νομίζουν ότι μπορούν να διδάξουν στους Πολωνούς τι είναι δημοκρατία;» αναρωτήθηκε (Politico, 25/6).
ΟΛΑ ΑΥΤΑ δεν συμβαίνουν τυχαία, ούτε συμπτωματικά. Κανείς δεν έσπειρε δόντια δράκου νια να φυτρώσουν φασιστόμουτρα.
Προκύπτουν από θεμελιώδεις μεταβολές του κόσμου γύρω μας. Από βαθιές αλλαγές στην κλίμακα των αξιών, των αντιλήψεων και των παραστάσεων του μέσου ευρωπαίου πολίτη -αν υπάρχει κάτι τέτοιο...
Μαζί με τον κόσμο, έχει αλλάξει το μέτρο του κόσμου,με ότι αυτό σημαίνει και για τις νέες μορφές επικοινωνίας. Οι ανατροπές (disruption) αποτελούν κανόνα.
ΤΟ ΒΕΒΑΙΟ ΕΙΝΑΙ ότι μπροστά σε αυτήν τη νέα και σύνθετη Ευρώπη που αναδύεται, οι παλιές αντιθέσεις μοιάζουν λίγο με ένα ποδόσφαιρο που δεν υπάρχει πια.
Και απ’ ότι έχω διαπιστώσει, από τον πολύ πετυχημένο ΟΣΦΠ των τελευταίων ετών, αν και δεν είμαι οπαδός του, με φαντάσματα κανείς δεν παίρνει πρωταθλήματα και κύπελλα. Στους Πράσινους της Λεωφόρου το γνωρίζουν. Κάποιοι άλλοι πράσινοι το έχουν πάρει χαμπάρι;