Ακριβότερος θα είναι ο «Ηρακλής» για τις τράπεζες που θα επιχειρήσουν να εντάξουν στο πρόγραμμα μελλοντικές τιτλοποιήσεις εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία που αυξάνει το ύψος των προμηθειών προς το Δημόσιο.
Ειδικότερα, όπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη 14η μεταμνημονιακή έκθεσή της, οι ελληνικές τράπεζες ολοκλήρωσαν ένα εξαιρετικό έτος όσον αφορά στη μείωση των «κόκκινων» δανείων, με την εστίαση σταδιακά να στρέφεται στην αντιμετώπιση του μη εξυπηρετούμενου χρέους για βιώσιμους οφειλέτες, όπου είναι εφικτό. «Ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε στο 12,8% τον Δεκέμβριο του 2021, έχοντας υποχωρήσει σημαντικά από 30,1% στο τέλος του 2020 και 40,6% στο τέλος του 2019. Δύο από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν καταγράψει μονοψήφιο δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων στο τέλος του 2021, ενώ οι άλλες δύο αναμένεται να επιτύχουν τον ίδιο στόχο το αργότερο μέχρι το τέλος του 2022. Ο κύριος μοχλός αυτής της ραγδαίας πτώσης στο απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο μειώθηκε στα 18,4 δισ. ευρώ από το ανώτατο επίπεδο των 107,2 δισ. ευρώ (τέλη Μαρτίου 2016), ήταν οι συναλλαγές τιτλοποίησης στο πλαίσιο του προγράμματος ‘Ηρακλής’».
Σύμφωνα με την Κομισιόν, τρεις ακόμη συναλλαγές τιτλοποίησης από συστημικές τράπεζες εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθούν εγκαίρως, ενώ στην αξιοποίηση του «Ηρακλή» προσβλέπουν και ακόμη δύο μικρότερες τράπεζες. «Το κόστος για τις τράπεζες θα αυξηθεί, λόγω των αυξανόμενων προμηθειών εγγύησης εξαιτίας των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία στα spreads swap», σημειώνει, τονίζοντας πως οι μελλοντικές προσπάθειες για τη μετατόπιση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων πιο κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ θα βασίζονται όλο και περισσότερο στην προσφορά νέων δανείων από τις τράπεζες, καθώς και στη διαχείριση δανείων και στην ικανότητά τους να προσφέρουν βιώσιμα μακροπρόθεσμες λύσεις. Ταυτόχρονα, η αποτελεσματική ανάκτηση εξασφαλίσεων θα είναι ζωτικής σημασίας όταν δεν είναι εφικτή η επιτυχής αναδιάρθρωση.
Αναφορικά με την καθαρή δημιουργία νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων, αυτή, σύμφωνα με την Κομισιόν, συνεχίζεται με περιορισμένο βαθμό, με τους κινδύνους για την ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών να παραμένουν. «Οι καθαρές εισροές μη εξυπηρετούμενων δανείων συνεχίστηκαν και στο δ’ τρίμηνο του 2021, για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο, αν και με πιο περιορισμένο ρυθμό. Τα προιόντα step up των τραπεζών που προσφέρονται σε βιώσιμους πελάτες, οι οποίοι αντιμετωπίζουν προσωρινές δυσκολίες και τα υπόλοιπα moratoria που χορηγήθηκαν στον τομέα της φιλοξενίας έχουν σχεδόν λήξει πλήρως στα τέλη του 2021, ενώ ο σημαντικός αριθμός των δανείων που επωφελούνται από μέτρα κρατικής στήριξης μέσω των προγραμμάτων ‘Γέφυρα Ι’ και ‘Γέφυρα ΙΙ’ εξέρχονται σταδιακά από τα συστήματα το πρώτο εξάμηνο του 2022. Οι τράπεζες συνεχίζουν να αναφέρουν σταθερό και περιορισμένο βαθμό αθέτησης για τα δάνεια που εξέρχονται από τα moratoria και τα αρχικά σημάδια δείχνουν παρόμοιο ποσοστό αθέτησης για τα δάνεια που εξέρχονται από τα προγράμματα ‘Γέφυρα’ και κάπως υψηλότερο ποσοστό για όσους εξέρχονται από τα προϊόντα ‘step up’ των τραπεζών», υπογραμμίζει, προσθέτοντας πως τα πρώτα απτά αποτελέσματα μετά το τέλος αυτών των μέτρων στήριξης δεν θα είναι ορατά πριν από το τέλος του Ιουνίου του 2022. «Επιπλέον, αν και η άμεση ή έμμεση έκθεση του ελληνικού τραπεζικού τομέα σε Ρώσους ή Ουκρανούς κατοίκους είναι περιορισμένη, υπάρχουν κίνδυνοι για την ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών που απορρέει από πιθανές δευτερογενείς επιπτώσεις στις οικονομικές προοπτικές και το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών που σχετίζεται με την απρόκλητη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία», συνεχίζει.
Το… μπαλάκι στους servicers
Όπως τονίζει η Κομισιόν, η επιτυχής επίλυση της κληρονομιάς του ιδιωτικού μη εξυπηρετούμενου χρέους εξαρτάται όλο και περισσότερο από τους servicers που είναι υπεύθυνοι για την εξυπηρέτηση των τιτλοποιημένων και πωληθέντων δανείων. Το μη εξυπηρετούμενο χρέος που έχει βγει από τους ισολογισμούς των τραπεζών παραμένει στα χέρια τους, αφού διαχειρίζονται 79,7 δισ. ευρώ κυρίως μη εξυπηρετούμενων δανείων έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2021, μεγάλο μέρος των οποίων υπό τη μορφή τιτλοποιημένων χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων στο πλαίσιο του προγράμματος «Ηρακλής». «Αυτά τα ιδρύματα στοχεύουν στη μεγιστοποίηση των ανακτήσεων μέσω αναδιαρθρώσεων και, εάν δεν είναι εφικτό, με ρευστοποιήσεις. Η πανδημία έχει περιπλέξει την ομαλή εκτέλεση των επιχειρηματικών σχεδίων για ορισμένα από τα τιτλοποιημένα χαρτοφυλάκια μη εξυπηρετούμενων δανείων. Το νέο εργαλείο εξωδικαστικής ρύθμισης αναμένεται επίσης να διευκολύνει τις προσπάθειες των servicers να επιτύχουν τους στόχους των business plans. Επιπλέον, προκειμένου να βελτιωθεί η δημιουργία ταμειακών ροών για ορισμένα από αυτά τα οχήματα, οι υπηρεσίες εξυπηρέτησης εξετάζουν το ενδεχόμενο στοχευμένων πωλήσεων χαρτοφυλακίων δανείων. Η σταδιακή ανάπτυξη δευτερογενούς αγοράς για αυτά τα δάνεια αναμένεται να διευκολύνει την τραπεζική αναχρηματοδότηση των οφειλετών που θα υποστούν αναδιάρθρωση και θα επαναλειτουργήσουν, επιτρέποντάς τους ενδεχομένως υπό προϋποθέσεις να επανέλθουν στο χαρτοφυλάκιο δανείων των τραπεζών στο μέλλον», εξηγεί.
Πιστωτική επέκταση
Αβέβαιες χαρακτηρίζει η Κομισιόν τις προοπτικές για την πιστωτική επέκταση, αν και τα σχέδια των τραπεζών για τις χορηγήσεις παραμένουν φιλόδοξα.
Εκδόσεις ομολόγων
«Δεδομένης της σημαντικής τους κατοχής εγχώριων κρατικών ομολόγων, οι συστημικές τράπεζες έχουν λάβει μέτρα για να μετριάσουν τον αντίκτυπο των πιθανών αυξήσεων των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων στην κερδοφορία τους. Από την πλευρά του κόστους, οι τράπεζες συνεχίζουν τις προσπάθειές τους να περιορίσουν το κόστος προσωπικού. Η τρέχουσα αβεβαιότητα της αγοράς μπορεί να επηρεάσει τη στρατηγική τους για επιπλέον εκδόσεις τίτλων, προκειμένου να καλυφθεί η ελάχιστη απαίτηση για ίδια κεφάλαια και επιλέξιμες υποχρεώσεις (MREL), τόσο ως προς το χρονοδιάγραμμα όσο και ως προς τον τύπο των μέσων που θα επιλεγούν», εκτιμά η Κομισιόν.