Φθάνοντας στην Ντόχα του Κατάρ, οι επισκέπτες μπορούν να διακρίνουν με την πρώτη ματιά τα εξής δύο πράγματα: Το ολοκαίνουριο γήπεδο των 80.000 θέσεων, το οποίο θα φιλοξενήσει τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου, αλλά και τη μεγάλη ουρά των τάνκερς, τα οποία περιμένουν καρτερικά στον Περσικό Κόλπο.
Παρότι αυτές οι δύο εικόνες έχουν ελάχιστα κοινά σημεία, εντούτοις αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: Το Κατάρ βγαίνει από το καβούκι του και μετατρέπεται σ’ έναν βασικό παίχτη του διεθνούς στερεώματος.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο αποτυπώνει την ικανότητα της χώρας να αποκτά διεθνές πρεστίζ, ενώ η «τρελή» ζήτηση για το ντόπιο φυσικό αέριο αντανακλά τις ενεργειακές και οικονομικές προοπτικές του αραβικού κράτους.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, οπωσδήποτε, έχει διαδραματίσει καίριο ρόλο, ωφελώντας σημαντικά το Κατάρ και τις υπόλοιπες χώρες της αραβικής χερσονήσου και της Μέσης Ανατολής. Οι τιμές του πετρελαίου και του αερίου έχουν εκτοξευτεί στα ύψη, ενώ οι κυρώσεις των δυτικών εταιρειών στη Μόσχα στρέφουν πολλούς αγοραστές σε εναλλακτικές πηγές προμήθειας.
Όλα αυτά σημαίνουν περισσότερη ζήτηση για το αραβικό πετρέλαιο και περισσότερα έσοδα για τα αραβικά κράτη. Ιδίως για το Κατάρ, όπως σχολιάζει το πρακτορείο Bloomberg, το οποίο αναδεικνύεται στον μεγάλο νικητή της ρωσικής εισβολής.
Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην… Ντόχα
Πολλές χώρες της Ε.Ε. έχουν ήδη στραφεί στην Ντόχα, αναζητώντας σταθερές ροές αερίου, σε μια προσπάθεια μείωσης της ενεργειακής εξάρτησης από το Κρεμλίνο. Η Γερμανία δίνει πρώτη το παράδειγμα, καλώντας τις ενεργειακές εταιρείες της χώρας να ξεκινήσουν άμεσα διαπραγματεύσεις για την εισαγωγή αερίου από το Κατάρ.
Οι εκτιμήσεις για τις ενεργειακές εξαγωγές αναφέρουν ότι θα ξεπεράσουν τα 100 δισ. δολάρια μέσα στο 2022, το υψηλότερο επίπεδο από το 2014. Αυτό θα επιτρέψει στο κρατικό ταμείο πλούτου, το οποίο διαχειρίζεται τα ενεργειακά έσοδα, να επενδύσει ακόμη περισσότερα χρήματα στις διεθνείς αγορές και κυρίως, να παράξει ακόμη περισσότερο πλούτο.
Δεν είναι τυχαίο ότι η αραβική κυβέρνηση ξεκίνησε πρόσφατα ένα project 30 δισ. δολαρίων, με στόχο την αύξηση των ενεργειακών εξαγωγών κατά 60% έως το 2027. Κι αυτό, διότι προς το παρόν το Κατάρ δεν είναι ικανό να καλύψει πλήρως τις ανάγκες της Ευρώπης, η οποία εισάγει το 40% του φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Αυτή τη στιγμή, το 80% της εγχώριας παραγωγής καταλήγει σε διάφορες χώρες της Ασίας, οι οποίες αποτελούν τον βασικό «πελάτη» του Κατάρ. Όμως, τα επόμενα χρόνια σημαντικές ροές αναμένεται να στραφούν προς τη Γηραιά Ήπειρο, η οποία «διψάει» για υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG).
Την ίδια ώρα, τα έσοδα από το επερχόμενο Μουντιάλ, το πρώτο που θα διεξαχθεί μήνα Δεκέμβριο, υπολογίζονται σε 20 δισ. δολάρια.
Έτσι, μέσα από προσεκτικά σχεδιασμένες κινήσεις, η μικρή αραβική χώρα με πληθυσμό μόλις 2,6 εκατομμυρίων κατοίκων, όχι μόνο καταφέρνει να γίνει πλουσιότερη (ήδη συγκαταλέγεται στις πιο πλούσιες του πλανήτη) αλλά και να ενισχύσει τη διπλωματική της επιρροή στο διεθνές σκηνικό.
«Είναι μια τεράστια ευκαιρία» επισημαίνει η Κάρεν Γιανγκ, αναλύτρια στου Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής στην Ουάσιγκτον. «Το Κατάρ θα γίνει ένας από τους πιο σημαντικούς εξαγωγείς αερίου».
Η εγχώρια οικονομία, η οποία σήμερα υπολογίζεται σε 200 δισ. δολάρια, αναμένεται να αναπτυχθεί το 2022 κατά 4,4%, σημειώνοντας τον υψηλότερο ρυθμό μεταβολής από το 2015. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ δε, ετοιμάζεται να εκτιναχθεί στα 80.000 δολάρια. Για να γίνει αντιληπτό το συγκεκριμένο μέγεθος, αξίζει να αναφερθεί ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα προσεγγίζει τα… 18.000 δολάρια.
Η κριτική και η «παγίδα» της πανδημίας
Φυσικά, για να φθάσει στο σημερινό success story, το Κατάρ χρειάστηκε να ξεπεράσει πολλές δυσκολίες και προκλήσεις. Η πανδημία του κορωνοϊού οδήγησε την τιμή του αερίου σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, κάτι που μείωσε αισθητά τα έσοδα του εμιράτου την προηγούμενη διετία. Ταυτόχρονα, η περιβαλλοντική «αφύπνιση» έστρεψε αρκετές εταιρείες στις πιο καθαρές μορφές ενέργειας (ανανεώσιμες πηγές).
Η κριτική, παράλληλα, για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξακολουθεί να αποτελεί ανοιχτή πληγή, ιδίως όσον αφορά τη μεταχείριση των ξένων εργατών που «πρωταγωνίστησαν» στα έργα υποδομής εν όψει του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Μόνο το 2020, για παράδειγμα, τουλάχιστον 50 εργάτες πέθαναν εν ώρα εργασίας, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας.