Μια “πυξίδα ανταγωνιστικότητας” για την ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία θα αποτελέσει το βασικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να γεφυρώσει το χάσμα με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα, παρουσίασε απόψε στις Βρυξέλλες η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Η “πυξίδα ανταγωνιστικότητας” αναφέρει τις βασικές πρωτοβουλίες που θα προτείνει η Κομισιόν για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας, βάσει των εκθέσεων που συνέταξαν για λογαριασμό της Επιτροπής, ο Ενρίκο Λέτα και ο Μάριο Ντράγκι.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση της Επιτροπής, «σε ένα παγκόσμιο σύστημα όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις, ο ανταγωνισμός για την τεχνολογική υπεροχή και ο αγώνας για έλεγχο των πόρων βρίσκονται σε άνοδο, η ελευθερία, η ασφάλεια και η αυτονομία της Ευρώπης εξαρτώνται περισσότερο από ποτέ από την ικανότητά της να καινοτομεί, να ανταγωνίζεται και να αναπτύσσεται».
Εγκλωβισμένη ανάμεσα στις συμπληγάδες των ΗΠΑ και της Κίνας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογραμμίζει ότι “είναι καιρός να αναλάβουμε δράση. Χωρίς επείγουσα αλλαγή πορείας, διακυβεύεται το μέλλον της ΕΕ ως οικονομικής δύναμης, επενδυτικού προορισμού και μεταποιητικού κέντρου”.
Ένα “σοκ” απλοποίησης των κανόνων
Βασικός πυλώνας της “πυξίδας ανταγωνιστικότητας” είναι η απλοποίηση των κανόνων σχετικά με τον τρόπο που οι μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην ΕΕ συμμορφώνονται με τους περιβαλλοντικούς στόχους, ώστε να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη και την καινοτομία.
Για να ρυθμίσει μια σειρά από υφιστάμενους κανονισμούς, όπως τον κανονισμό για την Εταιρική Δέουσα Επιμέλεια και την Οδηγία για την Εταιρική Αειφορία, οι οποίες απαιτούν από τις εταιρείες να αναφέρουν λεπτομερώς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενδέχεται να να προτείνει, στις 26 Φεβρουαρίου, έναν κανονισμό “ομπρέλα”, τον λεγόμενο “κανονισμό Omnibus”, που θα ρυθμίζει τις επιμέρους λεπτομέρειες.
Ένωση κεφαλαιαγορών
Ανάμεσα στις προτάσεις που περιλαμβάνει η “πυξίδα ανταγωνιστικότητας της ΕΕ”, είναι και η ταχεία ολοκλήρωση της Ένωσης κεφαλαιαγορών, ώστε οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια που θα χρησιμοποιηθούν για επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία. Αξίζει να σημειωθεί ό το 2022, οι ευρωπαϊκές αποταμιεύσεις των νοικοκυριών ξεπέρασαν το 1,1 τρισεκατομμύριο ευρώ. Ωστόσο, περίπου το ένα τρίτο αυτών των αποταμιεύσεων διατηρείται σε καταθέσεις σε τράπεζες, πολύ περισσότερο από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να ανακατευθύνει κεφάλαια από την περιφερειακή ανάπτυξη προς τις στρατηγικές επενδύσεις, ενώ προτείνει τη δημιουργία ενός επενδυτικού προγράμματος “TechEU”, το οποίο υπό την αιγίδα της ΕΤΕπ θα χρηματοδοτεί επενδύσεις που αφορούν την τεχνητή νοημοσύνη, την παρασκευή μικροτσίπ και τη κβαντική τεχνολογία.
Τρεις βασικοί τομείς δράσης: καινοτομία, απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα και ασφάλεια
Η πυξίδα ανταγωνιστικότητας αναφέρεται σε τρεις βασικούς τομείς δράσης και συγκεκριμένα:
Κλείσιμο του χάσματος καινοτομίας: Η ΕΕ πρέπει να βάλει ξανά μπροστά τον κινητήρα της καινοτομίας. Η Κομισιόν θέλει να δημιουργήσει ένα περιβάλλον για νέες καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις, και να προωθήσει τη βιομηχανική παραγωγή σε τομείς υψηλής ανάπτυξης που βασίζονται σε τεχνολογίες βαθιάς ανάπτυξης. Από την άποψη αυτή, η Επιτροπή θα προτείνει πρωτοβουλίες « AI Gigafactories» και « Apply AI » για την προώθηση της ανάπτυξης και της βιομηχανικής υιοθέτησης της τεχνητής νοημοσύνης σε βασικούς τομείς. Θα παρουσιάσει σχέδια δράσης για προηγμένα υλικά , κβαντικές , βιοτεχνολογίες , ρομποτική και διαστημικές τεχνολογίες. Παράλληλα προτείνει το λεγόμενο “28ο νομικό καθεστώς” που θα απλοποιήσει τους εφαρμοστέους κανόνες, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών πτυχών του εταιρικού δικαίου, της αφερεγγυότητας, του εργατικού και φορολογικού δικαίου, και θα μειώσει το κόστος της αποτυχίας. Αυτό θα επιτρέψει στις καινοτόμες εταιρείες να επωφεληθούν από ένα ενιαίο σύνολο κανόνων όπου κι αν επενδύουν και δραστηριοποιούνται στην ενιαία αγορά.
Ένας κοινός οδικός χάρτης για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα και την ανταγωνιστικότητα: Η πυξίδα προσδιορίζει τις υψηλές και ασταθείς τιμές ενέργειας ως βασική πρόκληση και καθορίζει τομείς παρέμβασης για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε καθαρή, οικονομικά προσιτή ενέργεια. Το επερχόμενο Clean Industrial Deal θα καθορίσει μια προσέγγιση με γνώμονα την ανταγωνιστικότητα για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, με στόχο τη διασφάλιση της ΕΕ ως ελκυστικού τόπου για τη μεταποίηση, συμπεριλαμβανομένων των ενεργοβόρων βιομηχανιών, και την προώθηση καθαρής τεχνολογίας και νέων κυκλικών επιχειρηματικών μοντέλων. Ένα σχέδιο δράσης για την προσιτή ενέργεια θα συμβάλει στη μείωση των τιμών και του κόστους της ενέργειας, ενώ ένας νόμος για την επιτάχυνση της βιομηχανικής απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές θα επεκτείνει την ταχεία αδειοδότηση σε τομείς σε μεταβατικό στάδιο.
Μείωση των υπερβολικών εξαρτήσεων και αύξηση της ασφάλειας. Η ικανότητα της ΕΕ να διαφοροποιεί και να μειώνει τις εξαρτήσεις θα εξαρτηθεί από αποτελεσματικές εταιρικές σχέσεις. Η ΕΕ διαθέτει ήδη το μεγαλύτερο και ταχύτερα αναπτυσσόμενο δίκτυο εμπορικών συμφωνιών στον κόσμο που καλύπτει 76 χώρες που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του εμπορίου της ΕΕ. Όπως τόνισε η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν “για να συνεχίσουμε να διαφοροποιούμε και να ενισχύουμε τις αλυσίδες εφοδιασμού μας, η πυξίδα ανταγωνιστικότητας αναφέρεται σε μια νέα γκάμα Συνεργασιών Καθαρού Εμπορίου και Επενδύσεων για να βοηθήσει στον ασφαλή εφοδιασμό πρώτων υλών, καθαρής ενέργειας, βιώσιμων καυσίμων μεταφορών και καθαρής τεχνολογίας από όλο τον κόσμο. Στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς, η αναθεώρηση των κανόνων για τις δημόσιες συμβάσεις θα επιτρέψει την εισαγωγή μιας ευρωπαϊκής προτίμησης στις δημόσιες συμβάσεις για κρίσιμους τομείς και τεχνολογίες”.
Αρκετοί στις Βρυξέλλες, κυρίως από τις πολιτικές ομάδες των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων, εκφράζουν την ανησυχία τους ότι οι νέες αυτές προτάσεις θα ενταφιάσουν ουσιαστικά την Πράσινη Συμφωνία, ωστόσο μέλη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, αλλά και αρκετές εθνικές κυβερνήσεις, όπως της Γαλλίας και της Γερμανίας, ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει ακόμα περισσότερο και να αναστείλει κανονισμούς της λεγόμενης Πράσινης Συμφωνίας, οι οποίοι, σύμφωνα με τους ίδιους, θέτουν μεγάλα βάρη στις ευρωπαϊκές εταιρείες.