Οι τιμές του πετρελαίου καταγράφουν ραγδαία άνοδο μετά την απροσδόκητη επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, κινδυνεύοντας να αποσταθεροποιήσουν τη Μέση Ανατολή και να αυξήσουν το γεωπολιτικό ρίσκο σε μία αγορά, η οποία ήδη χαρακτηρίζεται από έντονη μεταβλητότητα, λόγω της μειωμένης παραγωγής των κρατών-μελών του ΟΠΕΚ+, αλλά και των κινδύνων στη ζήτηση.
Παρότι οι εχθροπραξίες στη Γάζα και το Νότιο Ισραήλ δεν επηρεάζουν άμεσα τις παγκόσμιες ροές παραγωγής του «μαύρου χρυσού», η όλη κατάσταση δίνει σημαντική ώθηση στα εμπορεύματα, τα οποία αποτελούν ένα από τα βασικά «καταφύγια» σε περιόδους αβεβαιότητας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα συμβόλαια WTI στις ΗΠΑ εκτοξεύονται τη Δευτέρα κατά 4% και αναρριχώνται στα 86,1 δολάρια ανά βαρέλι, ενώ τα συμβόλαια Brent στην Ευρώπη διευρύνονται κατά 3,7% και διαμορφώνονται στα 87,7 δολάρια ανά βαρέλι, επιστρέφοντας κοντά στα πρόσφατα υψηλά των 90 δολαρίων/βαρέλι.
Πέραν της ιδιότητας του «καταφυγίου», το πετρέλαιο δέχεται ανοδικές πιέσεις κι από την πιθανότητα επιβολής νέων κυρώσεων στο -«πλούσιο» σε πετρέλαιο- Ιράν, δεδομένου ότι οι Αμερικανοί θεωρούν ότι η Τεχεράνη πιθανώς συνέδραμε στρατιωτικά, οικονομικά και επιχειρησιακά τις δυνάμεις της παλαιστινιακής Χαμάς. Το Ιράν, πάντως, διαψεύδει κάθε εμπλοκή.
Κάθε μέτρο κατά της Τεχεράνης θα μπορούσε αφενός να περιορίσει τα επίπεδα της προσφοράς, αφετέρου να θέσει σε κίνδυνο τον ασφαλή διάπλου στα Στενά του Ορμούζ -μια ζωτικής σημασίας θαλάσσια περιοχή στο Κόλπο του Ομάν και στον Περσικό Κόλπο, μέσω της οποίας διακινούνται μεγάλες ποσότητες πετρελαίου (περίπου το 35% των θαλάσσιων μεταφορών αργού).
Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη, οι αναλυτές σπεύδουν να επικαιροποιήσουν τις εκτιμήσεις τους για τη βραχυπρόθεσμη πορεία του «μαύρου χρυσού». Ενδεικτικά οι βασικές προβλέψεις, όπως τις συγκέντρωσε το πρακτορείο Bloomberg:
RBC Capital Markets
Το Ιράν είναι ένας ανεξέλεγκτος παράγοντας και θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος στο κατά πόσο ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου θα κατηγορήσει την Τεχεράνη για τη συμμετοχή της στα χτυπήματα. Εάν το Ισραήλ επιλέξει να εμπλέξει το Ιράν επίσημα, θα είναι δύσκολο να μην ενταθούν οι καθ’ όλα περιορισμένες κυρώσεις των Αμερικανών κατά της χώρας.
Παράλληλα, η προσπάθεια επανεκκίνησης των διμερών σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας κρέμονται κι αυτές από μια κλωστή. Αν και η ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας επιμένει πως το Ισραήλ πρέπει να κάνει υποχωρήσεις στους Παλαιστίνιους, δεδομένων των συμβάντων των περασμένων ημερών θεωρείται απίθανη μία τέτοια συμφωνία.
Παράλληλα απίθανη φαίνεται πως είναι και μια πρόωρη αύξηση της παραγωγής πετρελαίου εκ μέρους της Σαουδικής Αραβίας, ενώ παράλληλα αναμένεται να πληγεί και η παραγωγή ιρανικού πετρελαίου.
Citigroup
H επίθεση της Χαμάς θα αυξήσει τις τιμές του πετρελαίου αλλά το ερώτημα είναι για πόσο καιρό. Υπάρχουν, πια, αυξημένες πιθανότητες επίθεσης του Ισραήλ εναντίον του Ιράν δεδομένης της στήριξης του δεύτερου προς τη Χαμάς, ενώ η συμφωνία Σ. Αραβίας και Ισραήλ φαίνεται πως θα «μπει στον πάγο»
Morgan Stanley
H επίδραση των γεγονότων στη Μέση Ανατολή αναμένεται να έχει περιορισμένες επιπτώσεις αφού το Ισραήλ δεν παράγει μεγάλο ποσοστό πετρελαίου, αλλά αυτό ενδέχεται να αλλάξει εάν η σύγκρουση επεκταθεί και σε άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής.
ING
Σύμφωνα με την ΙΝG Groep NV, εάν το Ιράν έχει παίξει άμεσο ή έμμεσο ρόλο στην επίθεση αυτή, ενδέχεται να υπάρξει αυστηροποίηση των αμερικανικών κυρώσεων εναντίον της Τεχεράνης. Παράλληλα, είναι πιθανό πως ο ΟΠΕΚ+ θα συνεχίσει με τη μειωμένη παραγωγή του.
CBA
Σύμφωνα με την Commonwealth Bank of Australia, οποιαδήποτε επίδραση στην αγορά πετρελαίου θα περιοριστεί μόνο εάν ο πόλεμος δεν συμπεριλάβει και άλλες χώρες.
Sanford C. Bernstein
Υπάρχουν τρία κύρια θέματα. Εάν το Ιράν θεωρηθεί υπεύθυνο για τις επιθέσεις, τότε οι ΗΠΑ θα επιβάλλουν αυστηρότερες κυρώσεις στο ιρανικό πετρέλαιο. Το δεύτερο κύριο θέμα είναι εάν η σύγκρουση θα συμπεριλάβει και άλλες γείτονες χώρες και τρίτον εάν η συμφωνία της Σ. Αραβίας με το Ισραήλ θα καταρρεύσει.
Javier Blas – Bloomberg
Tα πάντα θα κριθούν από το πως το Ισραήλ θα απαντήσει στη Χαμάς και το Ιράν, το οποίο συνήθως κινεί τα νήματα της οργάνωσης. Εάν το Ισραήλ δεν απαντήσει άμεσα στο Ιράν, οι ΗΠΑ θα προχωρήσουν σε αυστηροποίηση των κυρώσεων κατά της δεύτερης, κάτι το οποίο ενδέχεται να είναι αρκετό για να αυξήσει τις τιμές του πετρελαίου στα $100/βαρέλι ή και παραπάνω.
CITIC Futures
Στο παρελθόν, οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν κατά 240%, 45% και 40% κατά τη διάρκεια των πολέμων του Περσικού το 1990, του Ιράκ το 2003 και της Λιβύης το 2011, αντίστοιχα. Αυτή τη φορά, η σύγκρουση μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ δεν έχει ακόμα επεκταθεί σε τρίτες χώρες, αλλά οι αγορές θα πρέπει να παραμείνουν προετοιμασμένες.