Πέντε σενάρια εξετάζουν ο Σεντένο και η ομάδα του προκειμένου να μελετηθούν οι πιθανότητες επίτευξης του καθενός μετά το ναυάγιο της Συνόδου Κορυφής. Και τα πέντε έχουν να κάνουν με την προσπάθεια να μην βουλιάξει η Ευρώπη στην ύφεση. Σύμφωνα όμως με το περιοδικό politico, υπάρχει κι ένα έκτο σενάριο.
Ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο είχε την ελπίδα ότι η εικονική συνάντηση κορυφής των ηγετών της ΕΕ την περασμένη Πέμπτη θα κατέληγε σε καθαρές αποφάσεις και οδηγίες. Αντιθέτως, οι ηγέτες απλώς έδωσαν εντολή «να τους υποβληθούν προτάσεις μέσα σε δύο εβδομάδες».
Το Politico συγκέντρωσε τα πέντε πιθανά σενάρια που εξετάζουν ο Σεντένο και η ομάδα του – συν ενός, ανομολόγητου, σεναρίου- και εξηγεί τις πιθανότητες επίτευξης του καθενός:
Πιστωτικές γραμμές του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM)
Πιθανότητες: 4 στις 5
Ο μηχανισμός διάσωσης της ευρωζώνης εξακολουθεί να είναι η πιο πιθανή πηγή χρηματοδότησης για τις κυβερνήσεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ύφεση λόγω του κοροναϊού – ακόμα κι αν στη δήλωση των ηγετών μετά τη σύνοδο δεν υπήρχε καμία αναφορά σε αυτόν. Ο λόγος: Η Γερμανία το θέλει.
«Πιστεύω ότι με τον ESM έχουμε ένα όργανο αντιμετώπισης κρίσεων που ανοίγει πολλές δυνατότητες για εμάς και δεν θέτει υπό αμφισβήτηση τις βασικές αρχές της κοινής και υπεύθυνης δράσης μας», ανέφερε η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ στους δημοσιογράφους μετά την τηλεδιάσκεψη της συνόδου.
Οι υπουργοί οικονομικών της ΕΕ έχουν επίσης περάσει πολύ χρόνο συζητώντας για το πώς θα μπορούσαν να προσαρμόσουν τις πιστωτικές γραμμές για την κρίση. Σε πρόσφατες συνομιλίες τους, υπογράμμισαν δύο προϋποθέσεις για τις κυβερνήσεις που θα ζητήσουν τη χρήση τους:
– Τα χρήματα θα πρέπει να διατεθούν για το υγειονομικό και οικονομικό κόστος που προκαλεί ο ιός.
– Οι κυβερνήσεις θα υποσχεθούν να εξισορροπήσουν τα βιβλία τους μακροπρόθεσμα.
Η Ιταλία και η Γαλλία έχουν προτείνει την άρση αυτών των προϋποθέσεων. Αυτό όμως δεν είναι θέμα προς συζήτηση για το Βερολίνο ή τη Χάγη.
Corona bonds
Πιθανότητες: 1 στις 5
Η Ιταλία και η Ισπανία κατέστησαν σαφές σε επιστολή τους πριν από την τηλεδιάσκεψη της Πέμπτης ότι δεν είναι οι μόνες χώρες που ζητούν την έκδοση ενός κοινού ομολόγου, επονομαζόμενο και Corona-bond, για τη χρηματοδότηση του «πολέμου» έναντι του κοροναϊού.
Έχουν «στρατολογήσει» το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία, δείχνοντας ότι τουλάχιστον ορισμένες χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης είναι ανοικτές στην αμοιβαιοποίηση χρεών.
Ένα ευρωομόλογο θα δημιουργούσε μια δεξαμενή μετρητών από την οποία όλες οι χώρες θα μπορούσαν να αντλήσουν με χαμηλά επιτόκια και να πληρώσουν εν ευθέτω χρόνω.
Η παγίδα: Μια χρεοκοπημένη χώρα θα χρειαζόταν τις άλλες κυβερνήσεις να αποπληρώσουν το χρέος της – μια αδιανόητη ιδέα για την Ολλανδία, την Αυστρία, τη Φινλανδία και τη Γερμανία.
«Θα σήμαινε ότι θα διασχίζατε τον Ρουβίκωνα, σε μια ευρωζώνη που θα είναι περισσότερο μια ένωση μεταβίβασης από αυτό που είχαν οραματιστεί οι δημιουργοί της», δήλωσε ο Πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε την Πέμπτη. «Δεν μπορώ να δω καμία περίπτωση για την οποία θα μπορούσαμε να αλλάξουμε αυτή τη θέση».
Οι υπουργοί θα μπορούσαν να συζητήσουν περαιτέρω την πρωτοβουλία -και για αυτό οι πιθανότητες δεν είναι 0 στις 5- αλλά θα απαιτούνταν μια πολύ μεγάλη κρίση πριν η Μέρκελ και ο Ρούτε αλλάξουν γνώμη.
Ταμείο εγγυήσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων
Πιθανότητες: 3 στις 5
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Τσαρλς Μισέλ αναφέρθηκε επανειλημμένα στην επενδυτική τράπεζα στη συνέντευξη Τύπου μετά τη σύνοδο κορυφής ως το όργανο που «θα μπορούσε να θέσει τα θεμέλια για την έξοδο από την κρίση».
Ο πρόεδρος της ΕΤΕπ Βέρνερ Χόγιερ στα μέσα Μαρτίου είχε δηλώσει ότι θα ενεργοποιήσει περίπου 40 δισ. ευρώ για να βοηθήσει στη στήριξη της υγειονομικής περίθαλψης και των επιχειρήσεων της ΕΕ.
Έκτοτε, ο Χόγιερ ζήτησε ιδιωτικά από τους υπουργούς Οικονομικών να στηρίξουν ένα πιο φιλόδοξο σχέδιο της ΕΤΕπ για επιπλέον εγγυήσεις 200 δισ. ευρώ για δάνεια σε επιχειρήσεις όλων των μεγεθών, με ιδιαίτερη έμφαση στις καινοτόμες start up επιχειρήσεις σε όλο το μπλοκ.
Οι υπουργοί εξετάζουν το σχέδιο, το οποίο θα χρειαζόταν χρηματοδότηση ύψους 25 δισ. ευρώ, τα οποία η ΕΤΕπ θα χρησιμοποιούσε για τις εγγυήσεις δανείων.
Το σχέδιο αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί μια εύκολη νίκη για τους υπουργούς, ειδικά για τους Βορειοευρωπαίους που βρίσκονται υπό την πίεση να δείξουν αλληλεγγύη στους χρεωμένους γείτονές τους.
Προκαβολική χρήση του προϋπολογισμού της ΕΕ
Πιθανότητες: 2 στις 5
Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Βλάντις Ντομπρόβσκις, πρότεινε σε συνέντευξή του στο Bloomberg την Παρασκευή ότι οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν ένα μεγάλο μέρος του επόμενου επταετούς προϋπολογισμού της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της οικονομικής ανάκαμψης.
Ο τρέχων προϋπολογισμός εξαντλείται στο τέλος του έτους. Οι ηγέτες πρέπει να υπογράψουν τον επόμενο προϋπολογισμό ύψους τρισεκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα μπορούν να λειτουργούν και υποστηρίζουν ταυτόχρονα τους αγρότες, τα έργα υποδομής και την ανθρωπιστική βοήθεια.
Ωστόσο, οι συνομιλίες για τον προϋπολογισμό αποδείχθηκαν δύσκολες μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, που άφησε τις 27 χώρες με λιγότερα χρήματα που πρέπει να μοιραστούν. Οι ηγέτες δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε έναν συμβιβασμό τον Φεβρουάριο, αγνοώντας ότι η πανδημία επρόκειτο να κλείσει τις οικονομίες τους.
Ο κοροναϊός ενδεχομένως να αλλάξει τώρα τα πράγματα. Η Χάγη είναι ανοικτή στη χρήση του επόμενου προϋπολογισμού για τη στήριξη της ανάκαμψης της ΕΕ από τον κοροναϊό. Αυτό θα μπορούσε να είναι αρκετό για να αναπτερωθούν οι ελπίδες του Ντομπρόβσκις.
«Θα πρέπει να είμαστε πιο φιλόδοξοι, πιθανώς να εξετάσουμε πώς μπορούμε να στηρίξουμε προκαταβολικά την επένδυση μέσω του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου το οποίο αναμένεται να ξεκινήσει το επόμενο έτος», ανέφερε. «Χρειαζόμαστε μια γρήγορη συμφωνία για αυτό.»
Αντασφάλιση ανεργίας:
Πιθανότητες: 2 στις 5
Μια άλλη επιλογή θα μπορούσε να είναι η επιτάχυνση του σχεδίου της Επιτροπής για την εισαγωγή της αντασφάλισης ανεργίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η πρωτοβουλία -η οποία έχει προγραμματιστεί να τεθεί σε λειτουργία μέσα στους επόμενους 12 μήνες- είχε ως στόχο να υποστηρίξει τα εθνικά επιδόματα ανεργίας, τα οποία θα μπορούσαν γρήγορα να εξαντληθούν με τα εθνικά shut down που απειλούν με ακόμα πιο υψηλή ανεργία. Οι χώρες θα πληρώνουν τα χρήματα με την πάροδο του χρόνου.
Η Επιτροπή θα μπορούσε να πουλήσει ομόλογα για να δημιουργήσει μια δεξαμενή μετρητών από την οποία θα μπορούσαν να δανείζονται οι χώρες. Τα χρήματα του προϋπολογισμού της ΕΕ θα εγγυώνται τα χρεόγραφα.
Το σενάριο αυτό έχει ένα μεγάλο εμπόδιο: τα χρήματα.
Τα διαθέσιμα μετρητά στον τρέχοντα προϋπολογισμό είναι πολύ λίγα για να εδιασφαλίσουν ένα σημαντικό ποσό για το αντασφαλιστικό ταμείο. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει εάν οι ηγέτες αποφασίσουν να συνεισφέρουν περισσότερα χρήματα.
Οι υπουργοί Οικονομικών δεν έχουν ακόμη εξετάσει ενδελεχώς την ιδέα και περιμένουν από τους τεχνοκράτες των Βρυξελλών περισσότερες λεπτομέρειες. Ακόμη και αν η ιδέα κερδίσει την υποστήριξη των μελών θα είναι δύσκολο να εφαρμοστεί γρήγορα.
Μια έκτη επιλογή: Τίποτα περισσότερο
Πιθανότητες: 2 στις 5
Η συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ των κυβερνήσεων θα μπορούσε να σημαίνει ότι η ΕΕ δεν προσθέτει τίποτα σε αυτά που έχουν ήδη γίνει.
Η Επιτροπή έχει ανακατευθύνει 37 δισ. ευρώ που είχαν απομείνει στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη στήριξη νοικοκυριών, επιχειρήσεων και την υγειονομική περίθαλψη.
Επίσης, έχει «παγώσει» τους κανονισμούς περί κρατικών ενισχύσεων και ελλειμμάτων στους προϋπολογισμού, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι κυβερνήσεις θα αυξήσουν τις δαπάνες τους χωρίς τον φόβο των συνεπειών από τις Βρυξέλλες.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι θα αγοράσει έως και 1 τρισ. ευρώ κρατικών και εταιρικών ομολόγων φέτος για να καθησυχάσει τους επενδυτές στις ασταθείς χρηματοπιστωτικές αγορές.
Επίσης οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν ενεργοποιήσει δισεκατομμύρια ευρώ από τα χρήματά τους.
Ωστόσο, η επιλογή του να μην κάνουμε τίποτα περισσότερο σε επίπεδο ΕΕ επισύρει ένα βαρύ συναισθηματικό κόστος: καθιστά σαφή στους πολίτες και τις αγορές την έλλειψη αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών.
«Εάν δεν προτείνουμε τώρα μια κοινή, ισχυρή και αποτελεσματική απάντηση σε αυτή την οικονομική κρίση, όχι μόνο οι επιπτώσεις της θα είναι πιο σκληρές, αλλά επιπλέον οι συνέπειές της θα διαρκέσουν περισσότερο», δήλωσε την Πέμπτη ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ. «Θα θέσουμε σε κίνδυνο ολόκληρο το ευρωπαϊκό εγχείρημα».