Υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με το ποιος θα έπρεπε να πάρει τα εύσημα για την μεγάλη συνεργασία της Nike με τον γνωστό αθλητή Μάικλ Τζόρνταν (Michael Jordan). Αυτή η απορία θα τραβήξει για άλλη μια φορά την προσοχή τον Απρίλιο, όταν ο Μπεν Άφλεκ και ο Ματ Ντέιμον θα δημοσιεύσουν το «Air», μια ταινία στην οποία εξηγείται πώς υπέγραψε τη συμφωνία η Nike με τον Τζόρνταν. Δεν υπάρχει εγγύηση ότι η ταινία θα διευθετήσει τη συζήτηση και θα λύσει όλες τις απορίες, αλλά το σίγουρο είναι πως θα ακολουθήσει μια πορεία η οποία θα φέρει για ακόμα μια φορά στο προσκήνιο την συγκλονιστική ανταγωνιστικότητα των πρωτοπόρων του κλάδου και μια υπενθύμιση ότι η Nike δεν ήταν πάντα η κορυφαία εταιρία που γνωρίζουμε σήμερα, σύμφωνα με το businessinsider.com
Στην ταινία πρωταγωνιστούν ο Ντέιμον ως στέλεχος της Nike, Σόνι Βακάρο και ο Άφλεκ ως συνιδρυτής της Nike, Φιλ Νάιτ, δύο είδωλα στον χώρο των αθλητικών ειδών που έχουν διαφορετικές απόψεις για το πώς πραγματικά έγινε η συμφωνία με την Τζόρνταν. Ο Άφλεκ σκηνοθέτησε επίσης την ταινία.
«Η συμφωνία με τον Μάικλ Τζόρνταν… η επιτυχία έχει χίλιους πατέρες και η αποτυχία είναι ορφανή», είπε ο Νάιτ στην USA Today το 2015. «Πολλοί άνθρωποι θέλουν να πάρουν τα εύσημα για την υπογραφή του Μάικλ Τζόρνταν, πιο φανερά ο Σόνι Βακάρο».
«Όλοι προσπαθούν να ξαναγράψουν την ιστορία», απάντησε ο Βακάρο στο ίδιο άρθρο. “Το θέμα έχει πιο πολύ βάθος και δεν είναι μόνο σχετικά με τον Τζόρνταν. Εγώ είμαι ο σωτήρας της Nike.”
Το USA Today το 2015 δήλωσε πως ο Τζόρνταν «έβρισκε διασκεδαστική» αυτή τη συζήτηση. Η απόδοσή του στο παρκέ, τελικά, έδωσε στη συμφωνία τη χρυσή της αξία, όχι μια χούφτα γεύματα, συναντήσεις και τηλεφωνήματα.
«Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι έκαναν την επωνυμία Τζόρνταν επιτυχημένη, κάτι που είναι κατά κάποιο τρόπο ειρωνικό», είπε ο ίδιος ο Τζόρνταν.
Το σενάριο του “Air” γράφτηκε από τον Άλεξ Κόνβερι, ο οποίος ονομάστηκε “παραδειγματικός σεναριογράφος” από το Variety.
«Όντας σε θέση να απεικονίσω αυτήν την εταιρεία των δισεκατομμυρίων δολαρίων ως ένας άνθρωπος κατώτερης τάξης και τον Μάικλ σαν έναν άνθρωπο για τον οποίο δεν γνώριζα αρκετά πράγματα όσον αφορά τις επιτυχίες του, μου προκλήθηκε το ενδιαφέρον. Ο συνδυασμός αυτών των δύο προκλήσεων με ενδιέφερε πραγματικά», δήλωσε ο Κόνβερι στο Variety.
Δεν είναι σαφές εάν ο Βακάρο μίλησε με τον Νάιτ, ή τον Τζόρνταν ή αν βασίστηκε σε υπάρχουσες πηγές, όπως το ντοκιμαντέρ του ESPN “Sole Man”. Αρκετά βιβλία και ειδήσεις έχουν επίσης αφηγηθεί πώς προέκυψε η συμφωνία με την Τζόρνταν, ανάμεσά τους η “Just do it”, “Swoosh” και μια σαρωτική ιστορία του 1992 στην Washington Post.
Παρόλο που η Nike ήταν από τις εταιρίες που είχαν μια από τις πιο εντυπωσιακές ιστορίες επιτυχίας την δεκαετία του 1970, στις αρχές της δεκαετίας του 1980 γνώρισε σοβαρή κρίση.
«Ο Όργουελ είχε δίκιο: το 1984 ήταν μια δύσκολη χρονιά», έγραψε ο Νάιτ στην ετήσια συνέλευση των μετόχων εκείνης της χρονιάς.
Την ίδια χρονιά η Nike έκανε μαζικές απολύσεις προσωπικού και το Fortune την περιγέλασε για την τότε θλιβερή κατάστασή της.
«Η Nike χάνει την πρωτιά της», είναι ο τίτλος ενός άρθρου του Fortune τον Νοέμβριο του 1984. «Τα κέρδη είναι θλιβερά, η διοίκηση αποσταθεροποιείται και πολλοί αναρωτιούνται αν ο ιδρυτής Φίλιπ Νάιτ είναι άξιος της θέσης του».
Αλλά και όταν η Nike έκλεισε την συμφωνία με τον Τζόρνταν δεν υπήρχε σιγουριά για το αν θα ήταν επιτυχημένη. Κάτι τέτοιο θα θεωρούνταν αυτονόητο σήμερα, λόγω της κορυφαίας θέσης της Nike στον χώρο των αθλητικών ειδών, πράγμα το οποίο δεν ίσχυε το 1984.
Η Converse είχε τον Τζούλιους Έρβινγκ, τον Μάτζικ Τζόνσον και τον Λάρι Μπερντ. Η New Balance είχε τον Τζέιμς Γουόρθι.
Με κάποιο τρόπο, η Nike έπεισε τον Τζόρνταν να συνεργαστεί με μια εταιρεία της οποίας οι πωλήσεις είχαν επιβραδυνθεί σε άνοδο 6% το 1984, μετά από μέσο όρο 77% ετησίως τα προηγούμενα 10 χρόνια.
Το καστ του “Air” περιλαμβάνει τον Τζέισον Μπέιτμαν ως Ρομπ Στράσερ, τον Μάθιου Μάχερ ως Πίτερ Μουρ και τον Μάρλον Γουέιανς ως Τζορτζ Ράβελινγκ, τρία επιπλέον στελέχη της Nike που έχουν πάρει κάποια εύσημα για τη συμφωνία με τον Τζόρνταν.
Ο Νάιτ είπε στο USA Today ότι ο Βακάρο “βοήθησε” στη συμφωνία, αλλά ο Στράσερ και ο Μουρ ήταν οι “MVPs”. Ο Τζόρνταν έδωσε τα εύσημα στον Ράβελινγκ. Ο Νάιτ απέλυσε τον Βακκάρο το 1991. Ο Στράσσερ και ο Νάιτ δεν συμφιλιώθηκαν ποτέ μεταξύ τους όταν ο Στράσσερ πήγε να δουλέψει για την Adidas. Στα απομνημονεύματά του, ο Νάιτ χαρακτήρισε την ενέργεια του Στράσσερ ως «μια αφόρητη προδοσία».
Ανεξάρτητα από την εξέλιξη των γεγονότων στην ταινία, η συμφωνία με τον Τζόρνταν ήταν μια σπουδαία στιγμή για τη Nike.
Η Nike πραγματοποίησε πωλήσεις 130 εκατομμυρίων δολαρίων των αθλητικών παπουτσιών με την υπογραφή του Τζόρνταν κατά την διάρκεια του πρώτου έτους κυκλοφορίας τους, σύμφωνα με την Washington Post. Οι πωλήσεις της ξεπέρασαν κατά εκατομμύρια δολάρια τις αναμενόμενες. Στην πραγματικότητα, η Nike πριν κλείσει την συμφωνία ήθελε να έχει έναν άσο στο μανίκι: σε περίπτωση που οι πωλήσεις της δεν έφταναν τα 3 εκατομμύρια δολάρια, να μπορούσε να λήξει τη συμφωνία με τον Τζόρνταν, δήλωσε ο Ντέιβιντ Φαλκ, μάνατζερ του Τζόρνταν.
Μέχρι το 1988, με την επιτυχημένη συμφωνία με τον Τζόρνταν και επιπλέον με την κυκλοφορία νέων προϊόντων Nike Air, η εταιρεία σημείωσε ραγδαία αύξηση των πωλήσεών της. Μέσα σε έξι χρόνια, υπερδιπλασιάστηκε σε μέγεθος. Απέκτησε κυρίαρχη θέση στον κλάδο, ένα προβάδισμα που δεν έχει εγκαταλείψει.
Ο Τζόρνταν έπαιξε τον τελευταίο του αγώνα στο ΝΒΑ το 2003, αλλά τα παπούτσια με την υπογραφή του παραμένουν εξαιρετικά δημοφιλή στους συλλέκτες και ακόμη και στους λάτρεις των απλών sneaker.
Η μάρκα Τζόρνταν πραγματοποίησε πωλήσεις 5,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον τελευταίο χρόνο, ενώ η Nike είχε πωλήσεις 46,7 δισεκατομμυρίων, καθιστώντας την μακράν την κορυφαία εταιρία στον κλάδο.