Μπορεί να αντιμετωπίστηκε εν πολλοίς το θέμα των εκκρεμών αιτήσεων κύριων συντάξεων -με εξαίρεση εκείνες που αφορούν παράλληλες συντάξεις και υποβλήθηκαν πριν τον Ιούλιο του 2022- αλλά υπάρχει ένα μέτωπο το οποίο παραμένει ανοιχτό. Και όχι μόνο αυτό, αλλά φαίνεται πως καθίσταται ολοένα και πιο δύσκολο να κλείσει.
Ο λόγος για τις εκκρεμείς αιτήσεις των ελευθέρων επαγγελματιών, οι οποίοι έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, αλλά δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη γιατί χρωστούν πάνω από 20.000 ευρώ στα ταμεία ως αυτασφαλισμένοι (όχι ως εργοδότες), αναφέρει το capital.gr.
Για την ακρίβεια, μπορούν και αυτοί οι οφειλέτες να βγουν στη σύνταξη, αλλά αφού πληρώσουν εφάπαξ τη διαφορά πάνω από τα 20.000 ευρώ, ενώ το ποσό των 20.000 ευρώ μπορούν να το εξοφλήσουν σε έως 60 δόσεις -παρακρατήσεις από τη σύνταξή τους.
Η διαφορά, όμως, αυτή αυξήθηκε -κατά μέσο όρο- για τους ελευθέρους επαγγελματίες την περασμένη τετραετία. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι αυξήθηκε η μέση οφειλή προς τον τέως ΟΑΕΕ, όπως προκύπτει από το κλάσμα των συνολικών οφειλών προς το συνολικό πλήθος των οφειλετών. Αν και οι οφειλέτες του τέως ΟΑΕΕ μειώθηκαν κατά 3,1%, οι οφειλές τους αυξήθηκαν σχεδόν κατά 16%.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με όσα προκύπτουν από τα στοιχεία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), η μέση οφειλή προς τον τέως ΟΑΕΕ, ανήλθε τον Δεκέμβριο του 2022 στα 26.516 ευρώ.
Ωστόσο, τον Δεκέμβριο του 2019 ανερχόταν στα μόλις 22.227 ευρώ. Με άλλα λόγια, αυξήθηκε κατά 4.289 ευρώ.
Έτσι, αν τον Δεκέμβριο του 2019, ο μέσος οφειλέτης του τέως ΟΑΕΕ (χωρίς κανένα χρέος στον e- ΕΦΚΑ, δηλαδή μετά την 1η Ιανουαρίου 2017) έπρεπε να καταβάλλει εφάπαξ το ποσό των 2.227 ευρώ προκειμένου να ρίξει το χρέος του στα 20.000 ευρώ, έτσι ώστε να το ρυθμίσει σε έως 60 δόσεις - παρακρατήσεις στη σύνταξη του, τον Δεκέμβριο του 2022 αντιμετωπίζει την εξής κατάσταση: Με τη μέση οφειλή να έχει φτάσει στα 26.516 ευρώ, θα πρέπει να πληρώσει εφάπαξ το ποσό των 6.516 ευρώ, προκειμένου να ρίξει το χρέος του στο "ρυθμίσιμο” όριο των 20.000 ευρώ. Δηλαδή το εφάπαξ που πρέπει να πληρώσει τριπλασιάστηκε.
Όσον αφορά τους αυταπασχολούμενους δικηγόρους, μηχανικούς και γιατρούς με χρέη στο τέως ΕΤΑΑ, η μέση οφειλή, κατά τον Δεκέμβριο του 2022, εκτινάχθηκε στα 21.058 ευρώ, δηλαδή ξεπέρασε κατά 1.058 ευρώ, το ανώτατο ''ρυθμίσιμο'' όριο οφειλών των 20.000 ευρώ.
Αντίθετα, τον Δεκέμβριο του 2019, η μέση οφειλή στο τέως ΕΤΑΑ ήταν πολύ κάτω από το όριο των 20.000 ευρώ. Συγκεκριμένα, ανερχόταν στα 17.427 ευρώ. Αυτό σημαίνει πως αν ένας μέσος οφειλέτης του τέως ΕΤΑΑ, θεμελιώνοντας συνταξιοδοτικό δικαίωμα, μπορούσε στις αρχές του 2020, απρόσκοπτα να βγει στη σύνταξη, ρυθμίζοντας σε έως 60 δόσεις την οφειλή του, δεν μπορεί να κάνει το ίδιο στις αρχές του 2023.
Δεδομένου ότι οι οφειλές αυτές αφορούν την περίοδο προ του 2017 (δηλαδή πριν ενταχθεί ο ΟΑΕΕ στον ΕΦΚΑ), ενώ το 2019-2023 μειώθηκε το πλήθος των οφειλετών, η αύξησή τους προφανώς οφείλεται σε προσαυξήσεις.
Ωστόσο, και αυτές λαμβάνονται υπόψη στο αν ένας οφειλέτης ξεπερνά ή όχι το όριο οφειλής.
- Έτσι το πρώτο ζήτημα που τίθεται, σύμφωνα με αναλυτές της κοινωνικής ασφάλισης, με τους οποίους ήλθε σε επαφή το Capital.gr είναι το αν και κατά πόσο είναι "δίκαιο” να λαμβάνονται υπόψη και οι προσαυξήσεις στο όριο των οφειλών των αυτασφαλισμένων για τη συνταξιοδότηση. Δηλαδή κατά τη γνώμη τους, θα έπρεπε να λαμβάνεται υπόψη μόνο η κύρια οφειλή και αυτό είναι κάτι που έχουν υπόψη αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες, οι οποίοι βρίσκονται σε επικοινωνία με πολιτικούς παράγοντες. Μ΄άλλα λόγια, οι προσαυξήσεις θα έπρεπε, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, να διαγράφονται προκειμένου να πέσει το ύψος της οφειλής, προκειμένου να διευκολυνθεί η συνταξιοδότηση των οφειλετών. Μάλιστα, ορισμένοι εκπρόσωποι των επαγγελματιών, πάνε πιο "μακριά", ζητώντας και το κούρεμα των χρεών που αφορούν σε υγειονομική περίθαλψη, καθώς αυτά αφορούν παρελθόντα έτη.
- Το δεύτερο ζήτημα που τίθεται, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, είναι -σε περίπτωση που δεν γινόταν το κούρεμα των προσαυξήσεων- αν θα μπορούσε να υπάρξει αύξηση του ορίου της οφειλής για τη συνταξιοδότηση. Πχ θα μπορούσε να ανέλθει στα 22.000 ή 23.000 ευρώ έναντι των 20.000 ευρώ. Ωστόσο, σε αυτήν την περίπτωση, αν δεν υπήρξε παράλληλη αύξηση των παρακρατήσεων – δόσεων πχ από τις 60 στις 70, θα εξανεμιζόταν το μεγαλύτερο μέρος της σύνταξης.
- Το τρίτο ζήτημα που "καίει” τους οφειλέτες είναι το γεγονός πως ακόμη και αν έχουν πληρώσει 15 χρόνια ασφάλισης, δηλαδή τα ελάχιστα τα οποία απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση, και έχουν φτάσει στα 67 έτη, δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη γιατί τα χρέη τους ξεπερνούν τα 20.000 ευρώ.
Ωστόσο, τα χρέη αυτά αφορούν σε χρέη πέραν της 15ετίας. Συνεπώς, αν υπήρχε δυνατότητα διαγραφής αυτών των χρεών, μαζί και του αντίστοιχου ασφαλιστικού χρόνου (σ.σ. μία πρόταση που επανειλημμένως έχει πέσει στο τραπέζι του Υπουργείου Εργασίας και εξακολουθεί να παραμένει), ενδεχομένως να μπορούσε να ξεμπλοκάρει η συνταξιοδότησή τους, σημειώνουν οι ίδιες πηγές, χωρίς μάλιστα να πληρώσουν και τις 60 δόσεις - παρακρατήσεις, οι οποίες θα εξανέμιζαν το μεγαλύτερο μέρος της σύνταξης τους για τα πρώτα 5 χρόνια της καταβολής της.