Ο Ντόναλντ Τραμπ εξελίσσεται σε διαρκή συστημικό κίνδυνο για την Ευρώπη, καθώς κάθε μέρα που περνάει θα "φουσκώνει" ο... λογαριασμός που θα κληθούμε να πληρώσουμε για τις επιλογές του.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ΗΠΑ θα... μεγαλώσουν την απόσταση από την Ευρώπη, κάτι που θα συνιστά μια σοβαρή ανισορροπία για το παγκόσμιο status quo. Είναι τόσο μεγάλα τα συμφέροντα του επιχειρηματία Τραμπ και των δισεκατομμυριούχων φίλων του, που θεωρεί... αηδία την κλιματική αλλαγή, όπως δήλωσε στη χθεσινή ομιλία του στο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός της Ελβετίας! Βέβαια, είναι απόλυτα... λογική μια τέτοια αντίληψη για τον άνθρωπο που ψήφισαν οι Αμερικανοί για να τους κυβερνήσει, χωρίς να τους ενδιαφέρει τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο.
Όσα ανακοινώνει ο Τραμπ ενθουσιάζουν τις αμερικανικές αγορές, οι οποίες καταρρίπτουν το ένα ιστορικό υψηλό μετά το άλλο. Το δολάριο, το αμερικανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο και οι μετοχές της Wall Street θα είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι από τις... τρέλες του! Όσοι Ευρωπαίοι -και προφανώς Έλληνες- πανηγυρίζουν για κάτι τέτοιο, τότε κατατάσσονται... αβασάνιστα στη χορεία των... ηλιθίων! Όταν χαίρεσαι για τη φωτιά που πιάνει το σπίτι σου, τότε είσαι πραγματικά επικίνδυνος.
Από την άλλη πλευρά, η Ευρώπη, παρουσιάζει σημαντικά πολιτικά κενά λόγω της κατάστασης στη Γερμανία και τη Γαλλία. Η εκλογή του Χριστιανοδημοκράτη Μερτς στη Γερμανία μπορεί να αλλάξει κάποια πράγματα, αλλά δεν μπορεί να βάλει φρένο στις ορέξεις του Τραμπ. Όταν ευνοούνται το δολάριο, το αμερικανικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο, καθώς και οι μετοχές της Wall Street, τότε αυτό είναι κακό νέο για το ευρώ, τα ευρωπαϊκά προϊόντα και τις ευρωπαϊκές μετοχές.
Ο Τραμπ έχει συμφέρον να υποστηρίξει μόνο αυτούς που εξορύσσουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο στην αμερικανική επικράτεια, αγνοώντας τις "πράσινες" πολιτικές της Ευρώπης. Γι αυτόν τον λόγο μιλάει για... αηδίες στο αφήγημα της κλιματικής αλλαγής, καθώς μόνο έτσι μπορεί να παρασύρει κόσμο, ώστε να στηριχθούν οι επιλογές του. Ο Τραμπ είναι λίγο πριν τα 79 του και λειτουργεί με το μότο "ότι φάμε και ό,τι αρπάξει η... κωλοτσέπη μας". Δεν έχει καταλάβει αυτό που συνέβη και συμβαίνει στο Λος Άντζελες!
Επιπλέον, από το Φόρουμ του Νταβός εκβίασε την Ευρώπη καλώντας τις χώρες της να επενδύσουν στις ΗΠΑ με χαμηλότερους φόρους, προκειμένου να μην επιβληθούν υψηλοί δασμοί. Οι ευρωπαϊκές εξαγωγές είναι κατά πολύ μεγαλύτερες σε σχέση με τις εισαγωγές και αυτό είναι κάτι που ο Τραμπ θέλει να το... μαζέψει. Προφανώς, θέλει να ενισχύσει την παραγωγική βάση των ΗΠΑ, αλλά, πάει να το κάνει με... άγαρμπο τρόπο. Αν πιεστεί η Ευρώπη, τότε το πρόβλημα θα φτάσει και στις ΗΠΑ, αν και ο Τραμπ δείχνει να μην καταλαβαίνει τι πάει να συμβεί λόγω της αλαζονείας και της... ξεροκεφαλιάς του!
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα περιμένουν τις επόμενες κινήσεις του Αμερικανού προέδρου, προκειμένου να καθορίσουν τη στάση τους. Αλλά, δεν είναι μόνο η απειλή των δασμών που θέλει να επιβάλλει στα ευρωπαϊκά προϊόντα. Υπάρχει και η απειλή για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος κάθε χώρας, κάτι που θα επιφέρει τεράστιο δημοσιονομικό κόστος. Από την άλλη, μπορεί να είναι και μια κίνηση για την αποκατάσταση των ισορροπιών, καθώς -κακά τα ψέματα- τα χοντρά λεφτά στο ΝΑΤΟ, τα βάζουν οι Αμερικανοί.
Το μεγάλο ζητούμενο από δω και πέρα δεν είναι πού θα το φτάσει ο Τραμπ με τους δασμούς και τις αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη, αλλά τι θα κάνουν οι Ευρωπαίοι για να του βάλουν ένα φρένο. Είναι απόλυτα θεμιτό να θέλει να ενισχύσει την παραγωγική βάση των ΗΠΑ, ωστόσο, στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο σύστημα, οι κρίσεις μεταδίδονται σαν τη... γρίπη και τον... κορωνοϊό! Ο Τραμπ θέλει να κάνει μεγάλη την Αμερική, αλλά ταυτόχρονα επιδιώκει να... μικρύνει τον υπόλοιπο κόσμο. Είναι σαν να θέλει να... πυροβολήσει τα πόδια του ή να... φάει το κεφάλι του!
Πόσο θα πληρώσει κάθε Έλληνας τον λογαριασμό Τραμπ
Στην Ελλάδα έχουμε πολλούς υποστηρικτές του Τραμπ, οι οποίοι δεν έχουν αντιληφθεί πόσο μεγάλη ζημιά μπορεί να προκληθεί στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και ποιες θα είναι οι συνέπειες για τη χώρα μας και τους ίδιους.
Το μεταναστευτικό είναι ένα θέμα όπου δεν είναι κακό να μπει μια τάξη στις ΗΠΑ και κάτι αντίστοιχο να γίνει και στην Ευρώπη. Ωστόσο, σε οικονομικό επίπεδο, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θέλει να προκαλέσει ζημιά στη Γηραιά Ήπειρο. Η τετραετία του θα είναι μια δύσκολη τετραετία και πλέον οι Ευρωπαίοι, αλλά και ο υπόλοιπος πλανήτης, αγωνιούν για το αποτέλεσμα των αποφάσεων του και πολύ περισσότερο για το ενδεχόμενο εκλογής ενός σκληρού Ρεπουμπλικάνου στις εκλογές του 2028, ο οποίος θα πάει παραπέρα τις ΗΠΑ έως τις αρχές του 2033. Ως γνωστόν, ο Τραμπ, λόγω της εκλογής του 2016, δεν μπορεί να διεκδικήσει άλλη θητεία, αν και πολλά μπορούν να συμβούν...
Μέσα σε όλο αυτό το... περίεργο όσο και εχθρικό περιβάλλον, καλό είναι σιγά σιγά να αρχίσουμε να κάνουμε και εμείς εδώ στην Ελλάδα τους... λογαριασμούς, σχετικά με το πόσο θα μας κοστίσει η... ψήφος των Αμερικανών στον πρόεδρος τους, στις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου. Μια πρώτη πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση έγινε χθες από το τμήμα οικονομικής ανάλυσης της Eurobank, η οποία μετράει το πιθανό κόστος για τη χώρα μας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλούνται οι οικονομολόγοι της τράπεζας, το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2024, ο βαθμός βαρύτητας των ΗΠΑ επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων ήταν της τάξης του 4,8% ή 2,194 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές, ενώ οι ελληνικές εισαγωγές ανήλθαν σε 1,99 δισ. ευρώ. Άρα, με τις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή έχουμε πλεονασματικό ισοζύγιο κατά 203 εκατ. ευρώ, κάτι που αποτελεί... είδηση!
Ωστόσο, οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία δεν είναι μόνο άμεσες, αλλά πολύ περισσότερο έμμεσες. Οι έμμεσες μπορεί να προέλθουν από τους εμπορικούς δεσμούς της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών μελών, καθότι περίπου 20% των εξαγωγών εμπορευμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αγοράζεται από φορείς των ΗΠΑ. Το μερίδιο των ΗΠΑ στις συνολικές εξαγωγές εμπορευμάτων της Ελλάδας κατά το ενδεκάμηνο διαμορφώθηκε στο 4,8% και ήταν ελαφρώς υψηλότερα σε σύγκριση με τον μακροχρόνιο μέσο όρο (4,5%).
Οι ελληνικές εξαγωγές εμπορευμάτων αναμένεται να διαμορφωθούν το 2024, στο 1% του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος, φτάνοντας στα 2,4 δισ. ευρώ, Σε ό,τι αφορά τις επί μέρους κατηγορίες εμπορευμάτων, το μερίδιο των ΗΠΑ στις ελληνικές εξαγωγές των τροφίμων και ζώντων ζώων ήταν 7,7%, ενώ ακολούθησαν λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης με 7,2%, μηχανήματα και υλικό μεταφορών 6,5%, βιομηχανικά είδη ταξινομημένα κυρίως κατά πρώτη ύλη 5,1%, διάφορα βιομηχανικά είδη 3,9%, ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά κλπ. 3,8%, ποτά και καπνός 2,6%, χημικά προϊόντα και συναφή 2,1%, πρώτες ύλες μη εδώδιμες, εκτός από καύσιμα 1,5% και είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες 0,5%. Μιλάμε δηλαδή για προϊόντα, στα οποία, αν επιβληθούν δασμοί, τότε θα... πονέσει πολύς κόσμος στη χώρα μας!
Με βάση τα παραπάνω, το τμήμα οικονομικής ανάλυσης της Eurobank αναφέρει ότι μια πιθανή αύξηση των δασμών στα προϊόντα που εισάγουν οι ΗΠΑ από τους "27" της Ε.Ε. μπορεί να επηρεάσει αρνητικά ένα μέρος των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ. Το πόσο τελικά θα επηρεαστούν οι εξαγωγές εμπορευμάτων της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ θα εξαρτηθεί από το ύψος της πιθανής ανόδου των δασμών και από τον βαθμό ευαισθησίας των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ στην άνοδο των δασμών.
Πέρα από άμεσες επιπτώσεις στις ελληνικές εξαγωγές εμπορευμάτων, η εφαρμογή πολιτικών προστατευτισμού εκ μέρους των ΗΠΑ μπορούν να έχουν και έμμεσες επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με τη μελέτη της Eurobank, οι εν λόγω επιπτώσεις πηγάζουν από τον συνδυασμό των εμπορικών δεσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση και ανάμεσα στην Ε.Ε. και τις ΗΠΑ. Το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2024, το μερίδιο της Ε.Ε. των 27 επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων ήταν 55,3% ή 25,4 δισ. ευρώ και το αντίστοιχο μερίδιο των ΗΠΑ επί του συνόλου των εξαγωγών εμπορευμάτων της Ε.Ε. (μη περιλαμβανομένων των εξαγωγών μεταξύ των 27 κρατών μελών) ήταν της τάξης του 20,6% ή 490,1 δισ. ευρώ.
Πιθανή άνοδος των δασμών στα προϊόντα που εισάγουν οι ΗΠΑ από την Ε.Ε. θα επηρεάσει αρνητικά τις εξαγωγές εμπορευμάτων της Ε.Ε. στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αλλά και τα εισοδήματα των φορέων της Ε.Ε. και τις ελληνικές εξαγωγές εμπορευμάτων και υπηρεσιών προς τους "27". Εν ολίγοις, με τον Τραμπ "την κάτσαμε τη βάρκα", καθώς θα είμαστε διπλά χαμένοι. Δηλαδή και ως Έλληνες και ως Ευρωπαίοι. Ελπίζουμε να μη συμβούν όλα τα παραπάνω. Αλλά, αν συμβούν, τότε το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα φταίει ο... Μητσοτάκης!
Γιατί η θητεία Τραμπ έως τις αρχές του 2029, αποτελεί ισχυρό "χαρτί" για τον Μητσοτάκη το... 2027!
Η εκλογή Τραμπ και η διακυβέρνηση των ΗΠΑ από αυτόν έως τις 20 Ιανουαρίου 2029 δημιουργεί ντόμινο εξελίξεων σε πολιτικό επίπεδο και αναμένεται να καθορίσει σε σημαντικό βαθμό την εκλογή κυβερνήσεων σε πολλές χώρες, μέσα στα επόμενα χρόνια.
Η επιθετική πολιτική που θέλει να ακολουθήσει ο Τραμπ στον οικονομικό τομέα απαιτεί συστράτευση όλων των δυνάμεων που πιστεύουν στην ευρωπαϊκή ιδέα και φυσικά το μεγάλο ζητούμενο είναι πόσες χώρες θα παραμείνουν στον ίσιο ευρωπαϊκό δρόμο και πόσες θα θελήσουν να... λοξοδρομήσουν, βάζοντας... μπουρλότο στα θεμέλια της Ένωσης. Ωστόσο, υπάρχει και η περίπτωση των χωρών, για τις οποίες η εκλογή Τραμπ μπορεί να λειτουργήσει ως... ξυπνητήρι, ώστε να μη συμβούν πολιτικά "ατυχήματα". Σε αυτές μπορεί να συμπεριληφθεί και η Ελλάδα...
Οι εκλογές θα γίνουν στη χώρα μας, μάλλον τον Μάρτιο ή Απρίλιο του 2027, υπό φυσιολογικές συνθήκες και εφόσον δεν συμβεί κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρόωρες κάλπες. Ο Μητσοτάκης επιμένει στη μη αλλαγή του εκλογικού νόμου και ταυτόχρονα ξεκαθαρίζει ότι θα κυβερνήσει μόνος του. Όμως, τα "κουκιά" δεν βγαίνουν και ταυτόχρονα, δεν τίθεται θέμα συγκυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας με κάποιο ή κάποια κόμματα που βρίσκονται στα δεξιά της. Το ίδιο ισχύει και για το ΠΑΣΟΚ και τα κόμματα που βρίσκονται πιο... αριστερά του.
Η χώρα δεν θα έχει την... πολυτέλεια πολλών εκλογικών αναμετρήσεων. Αν γίνουν οι πρώτες εκλογές τον Απρίλιο, οι δεύτερες πρέπει να γίνουν το αργότερο έως τα μέσα Μαίου. Αν πάμε σε τρίτες εκλογές, τότε αυτές θα γίνουν μέσα στο κατακαλόκαιρο. Κάτι τέτοιο όμως θα ήταν απαγορευτικό, καθώς την 1η Ιουλίου 2027, η Ελλάδα αναλαμβάνει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρα, πρέπει μέχρι τότε να υπάρχει κυβέρνηση. Αν είναι πρώτη η Νέα Δημοκρατία είναι μάλλον βέβαιο ότι το ΠΑΣΟΚ θα πιεστεί... έξωθεν να συμμετάσχει σε κυβερνητικό συνασπισμό. Φανταζόμαστε ότι ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, δεν θα αρχίσει τα... τρελά του, λέγοντας ότι δεν θέλει για πρωθυπουργό τον Μητσοτάκη! Το μόνο σενάριο που παίζει, λόγω αδυναμίας κατάκτησης της αυτοδυναμίας, είναι η συγκυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας-ΠΑΣΟΚ, καθώς μόνο αυτά τα δύο κόμματα κατατάσσονται στη λίστα των υπεύθυνων κομμάτων. Αυτό και τίποτα άλλο. Ωστόσο, ως πρωθυπουργός σε μια τέτοια περίπτωση, παίζει μόνο ο Μητσοτάκης. Τελεία, παράγραφος...
Το ΠΑΣΟΚ ευελπιστεί ότι θα είναι... αυτοδύναμο κόμμα ή θα προχωρήσει σε σύμπραξη με "προοδευτικές" δυνάμεις! Αλλά αυτό δεν προκύπτει ούτε για... πλάκα, ενώ όπως φαίνεται από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, όποιος εκστομίζει τις λέξεις "συνεργασία προοδευτικών δυνάμεων", "προοδευτική διακυβέρνηση" κλπ., όχι μόνο δεν κερδίζει ψηφοφόρους, αλλά χάνει μέρος από αυτούς που έχει. Το 2027, ο κόσμος θα εξακολουθήσει να δοκιμάζεται από τις παρενέργειες των αποφάσεων του Τραμπ και η Ευρώπη θα έχει ανάγκη από ενιαία γραμμή και ισχυρές κυβερνήσεις, οι οποίες θα την υπερασπίζονται. Μεσοβέζικες λύσεις δεν υπάρχουν στο τραπέζι και εφόσον κυριαρχήσουν ο φόβος, η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια, αυτό σημαίνει ότι ο Μητσοτάκης θα έχει τον πρώτο λόγο για ένα υψηλό ποσοστό, έστω και αν αυτό δεν φέρνει αυτοδυναμία. Ωστόσο, υπάρχει και ένα άλλο σενάριο, το οποίο θα εξαρτηθεί από τους συσχετισμούς που θα διαμορφωθούν στη Βουλή. Το σενάριο αυτό προβλέπει την απόσπαση βουλευτών από το ΠΑΣΟΚ, για να ενισχύσουν την πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας, δίνοντας της την αυτοδυναμία!
Σε κάθε περίπτωση, έως τις εκλογές του 2027 θα έχουν συμπληρωθεί δύο χρόνια διακυβέρνησης από τον Ντόναλντ Τραμπ και θα έχουν φανεί πολλές από τις συνέπειες των επιλογών του. Επιπλέον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει μπροστά του δύο χρόνια για να κάνει πιο αισθητή τη στροφή του προς τα δεξιά, μετά τις επιλογές του Κωνσταντίνου Τασούλα για την Προεδρία της Δημοκρατίας και Νικήτα Κακλαμάνη, ως προέδρου της Βουλής. Ο Μητσοτάκης έχει περιχαρακώσει τον κεντρώο χώρο και τώρα θα αρχίσει να πιέζει τα κόμματα που βρίσκονται πιο δεξιά, προκειμένου να πάρει πίσω όσο γίνεται περισσότερους παλαιούς ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το άθροισμα των ποσοστών της Ελληνικής Λύσης, της Φωνής Λογικής και της Νίκης, διαμορφώνεται μεταξύ 18-20%! Ο Μητσοτάκης ευελπιστεί ότι μπορεί να πάρει τουλάχιστον τους μισούς εξ αυτών. Ο φόβος των ανατροπών λόγω Τραμπ και η στροφή της Νέας Δημοκρατίας προς μια ατζέντα που θα μοιάζει με την αντίστοιχη του Τραμπ, ίσως να φέρει στο τέλος την πολυπόθητη αυτοδυναμία! Έχουμε μπροστά μας δύο γεμάτα χρόνια και μπορεί να συμβούν πολλά...