Τον περασμένο Νοέμβριο σε ένα ορεινό γερμανικό θέρετρο κατά τη διάρκεια μιας εκδρομής γνωριμίας που ολοκληρώθηκε με γευσιγνωσία ουίσκι, οι «ατίθασοι» υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και η Κριστίν Λαγκάρντ, η νέα τους πρόεδρος, έκαναν μια συμφωνία.
Η Λαγκάρντ υποσχέθηκε ότι θα ακούει περισσότερο και δεν θα επιβάλλει αποφάσεις πριν αυτές ζυγιστούν και από τους ίδιους, όπως είχε συχνά κατηγορηθεί ο προκάτοχός της Μάριο Ντράγκι, αναφέρει το newmoney.
Σε αντάλλαγμα, ζήτησε πειθαρχία από το Διοικητικό Συμβούλιο, το ανώτατο όργανο χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ, το οποίο αποτελείται από τους επικεφαλής των εθνικών κεντρικών τραπεζών 19 χωρών της ζώνης του ευρώ και των έξι μελών της εκτελεστικής επιτροπής, συμπεριλαμβανομένης και της Λαγκάρντ.
Όλα τα μέλη υποχρεώνονται να σταματήσουν να σαμποτάρουν τις πολιτικές αποφάσεις και να κρατήσουν τις εσωτερικές διαμάχες μακριά τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, παρουσιάζοντας ένα κοινό εξωτερικό μέτωπο, δήλωσαν 11 πηγές – τόσο από τους επικριτές όσο και από τους υποστηρικτές του τελευταίου, αμφιλεγόμενου πακέτου κινήτρων της ΕΚΤ- στο Reuters.
Μια ματιά στους τρεις πρώτους μήνες της θητείας της φανερώνει ότι η Λαγκάρντ χρησιμοποιεί τη συμφωνία του «Schlosshotel Kronberg» (το όνομα του ξενοδοχείου το οποίο φιλοξένησε την εκδρομή γνωριμίας της ΕΚΤ) για να πραγματοποιήσει λεπτές αλλά σημαντικές αλλαγές στο πιο ισχυρό θεσμικό όργανο της Ευρώπης.
«Πρόκειται για αλλαγή κουλτούρας και αρκετά θεμελιώδη», δήλωσε στο Reuters μια από τις πηγές, που ζήτησε να μην κατονομαστεί. «Η νέα κουλτούρα καθορίζει τον τρόπο λήψης των αποφάσεων και άρα επηρεάζει την πολιτική μας».
Ωστόσο, η Λαγκάρντ κατέστησε σαφές ότι το αμφισβητούμενο πακέτο κινήτρων του Ντράγκι που συμφωνήθηκε τον Σεπτέμβριο δεν θα επανεξεταστεί και διατήρησε στις θέσεις τους τους βασικούς βοηθούς του και αρχιτέκτονες του σχεδίου.
Στην Ευρώπη, ο ρόλος του προέδρου της ΕΚΤ είναι εξαιρετικά ισχυρός: υποστηριζόμενος από το Διοικητικό Συμβούλιο, είναι το πρόσωπο και η φωνή του θεσμικού οργάνου που μεταφέρει τα μηνύματα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά αλλά και σε παγκόσμιους ηγέτες.
Οι διαφωνούντες
Οι συναντήσεις τώρα πια ξεκινούν αρκετές ώρες νωρίτερα, αφήνοντας περισσότερο χρόνο για συζήτηση και δίνοντας στα μέλη τη δυνατότητα να μιλήσουν. Η Λαγκάρντ κατά κύριο λόγο προεδρεύει στη συζήτηση, μιλώντας σχετικά λίγο και προωθώντας την ανοικτή συζήτηση, χωρίς να επιβάλλει τις δικές της απόψεις.
«Όταν μιλούν οι επικεφαλής των κεντρικών τραπεζών, ακούει. Μπορεί αυτό να μην φαίνεται σαν κάτι σημαντικό αλλά ο Μάριο συνήθως ήταν στο τηλέφωνο ή στο iPad του «, ανέφερε μια δεύτερη πηγή. «Η κυρία Λαγκάρντ τους ζητά να απομακρύνουν τα τηλέφωνά τους.»
Η ατζέντα των θεμάτων προς συζήτηση παραδίδεται στους επικεφαλής των κεντρικών τραπεζών μέχρι και μια εβδομάδα πριν και όχι λίγες ώρες πριν τη συνεδρίαση υπό τον φόβο των διαρροών.
Αυτές οι αλλαγές μεταφέρουν την εξουσία από τον στενό κύκλο των συμβούλων που συμβουλεύονταν ο Ντράγκι και δίνουν στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου τη δυνατότητα να διαμορφώσουν τη συζήτηση, μειώνοντας παράλληλα την ανάγκη να δημοσιοποιούν τις διαφωνίες τους έξω από τη συνεδρίαση.
Όλες οι πηγές ανέφεραν ότι θεωρούν τον Ντράγκι – γνωστό πλέον και ως «ο άνθρωπος που έσωσε το ευρώ» – έναν υπέροχο κεντρικό τραπεζίτη. Αλλά η βιασύνη του να παρακάμψει τη συναίνεση – όπως τον Σεπτέμβριο, όταν δημοσιοποίησε τη νέα δέσμη κινήτρων παρά την ισχυρή αντιπολίτευση – ενοχλούσε ορισμένα από τα μέλη του ΔΣ, προκαλώντας την ανοικτή διαφωνία.
Αποδεικνύοντας ότι η ειρήνη αντέχει, τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου έχουν αποδεχθεί σε μεγάλο βαθμό το αίτημα του Λαγκάρντ να μην συζητούν δημοσίως την ουσία της αναθεώρησης της πολιτικής της ΕΚΤ.
Σύμφωνα με τις πηγές η γοητεία και η προσήνεια της Λαγκάρντ έρχονται σε αντίθεση με το απόμακρο στυλ του Ντράγκι. Χρησιμοποιεί τους ανελκυστήρες του προσωπικού μέσα στο κτήριο της ΕΚΤ, ρωτά τα ονόματα των ανθρώπων και συνομιλεί ευχαρίστως με όλους.
Ωστόσο η πρώην υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας είναι αδίστακτη με τον χρόνο και την τήρηση των συσκέψεων εντός των χρονοδιαγραμμάτων ενώ συχνά υπενθυμίζει στους συνομιλητές της να είναι σύντομοι και να μην πλατειάζουν.
«Σε μια συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου, όταν ένας ομιλητής ζήτησε περισσότερο χρόνο αφού ξεπέρασε τον προβλεπόμενο, του απάντησε ότι λυπάται, αλλά πρέπει να προχωρήσει και έληξε το θέμα», ανέφερε μια τρίτη πηγή.
Πολιτική κατανόηση
Αυτά που δεν άλλαξαν είναι επίσης σημαντικά.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Philip Lane, συνεχίζει να προεδρεύει στις συζητήσεις πολιτικής, με την Λαγκάρντ να του δίνει τον απαραίτητο χώρο, καθώς το δικό της backgroup δεν διαθέτει την εμπειρία στην νομισματική πολιτική των προκατόχων της.
«Η Λαγκάρντ γνωρίζει τα όρια της στη νομισματική πολιτική και ξέρει ότι πρέπει να προεδρεύει της συζήτησης και όχι να κυριαρχεί σε αυτήν», ανέφερε μια τέταρτη πηγή. «Είναι πιο προεδρική.»
Οι πρώην συνάδελφοι της στο ΔΝΤ την περιγράφουν ως έναν σκληρό διαπραγματευτή, του οποίου η ισχύς είναι η οικοδόμηση συναίνεσης.
Θεωρείται περισσότερο πολιτικός από τον Ντράγκι και λέγεται ότι έχει θερμές σχέσεις με την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ουρσούλα φον ντερ Λάϊεν και τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ. Η υποστήριξή τους θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας, καθώς το οπλοστάσιο πολιτικής της ΕΚΤ εξαντλείται και θα πρέπει να στηριχθεί στις κυβερνήσεις για την τόνωση της ανάπτυξης.
Κατά την πρώτη της ομιλία ως επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας η Λαγκάρντ επαίνεσε τον Γερμανό πρώην υπουργό οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, συχνό επικριτή της ΕΚΤ.
«Τα μέλη της ΕΚΤ άκουγαν τον Ντράγκι κατά τη διάρκεια της κρίσης, αλλά όχι τόσο πολύ όταν τα πράγματα άρχισαν να πηγαίνουν καλύτερα», ανέφερε μια πέμπτη πηγή. «Η Λαγκάρντ έχει φιλικές σχέσεις με την φον ντερ Λάϊεν και ουσιαστικά έχουν ανοικτή γραμμή επικοινωνίας. Κάτι που δεν είχε ποτέ ο Μάριο με τους (πρώην αρχηγούς της Επιτροπής) Μπαρόζο ή Γιούνκερ.»
Δεν αυξήθηκε ξαφνικά ο αριθμός των τηλεφωνικών κλήσεων μεταξύ της Λαγκάρντ και της Μέρκελ, δήλωσε μια πηγή στο Βερολίνο, παρόλο που οι δυο τους γνωρίζονται για περισσότερο από μια δεκαετία και έχουν ως κοινό σημείο την συντηρητική πολιτική τους.
Η στρατηγική αναθεώρηση που ξεκίνησε η Λαγκάρντ τον περασμένο μήνα θα μπορούσε να είναι μετασχηματιστική για την ΕΚΤ, όσον αφορά τον στόχο πληθωρισμού σε επίπεδο «κάτω αλλά πλησίον του 2%» αλλά και τη μεγαλύτερη ανοχή σε ενδεχόμενες για αποκλίσεις, αν και υπάρχει ο κίνδυνος να ενοχληθούν τα γερμανικά «γεράκια».
Ωστόσο, η επιθυμία της να αναλάβει η ΕΚΤ μεγαλύτερο ρόλο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσε να προκαλέσει πρόωρες προκλήσεις στον Λαγκάρντ, η οποία αστειευόμενη σε μια συνάντηση πέρυσι απάντησε στο σχόλιο ότι ο Ντράγκι μπορεί «αφήνει κενά μεγάλα παπούτσια … αλλά εγώ έχω ψηλά τακούνια».