Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο εξέπληξαν σχεδόν όλους αυτή την εβδομάδα επιβάλλοντας κυρώσεις στην κεντρική τράπεζα της Ρωσίας (CBR).
Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν έχουν άμεσο στόχο την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας και επιδιώκουν να περιορίσουν τη συνδεσιμότητα της χώρας με το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Αποσκοπούν στην αποσταθεροποίηση της ρωσικής οικονομίας, με βάση τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν τις τελευταίες ημέρες και στοχεύουν τους ολιγάρχες, καθώς και τις τράπεζες, τις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας και τους κατασκευαστές αεροσκαφών.
«Γίνεται ολοένα και πιο ξεκάθαρο ότι η Ρωσία ακολουθεί το δρόμο της Κούβας και του Ιράν όσον αφορά τη σημασία των κυρώσεων που επιβάλλονται», δήλωσε ο Daniel Tannebaum, πρώην αξιωματούχος των κυρώσεων του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ που είναι τώρα συνεργάτης στην Oliver Wyman, εταιρεία συμβούλων. 
«Παγκόσμιος οικονομικός και χρηματοπιστωτικός παρίας»
Ανώτερος αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης πρόσθεσε ότι τα νέα μέτρα ισοδυναμούν με το ότι η Ρωσία «εκδιώχθηκε από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα» και έγινε «παγκόσμιος οικονομικός και χρηματοπιστωτικός παρίας».
Παγώνοντας τα περιουσιακά στοιχεία της τράπεζας στις δικαιοδοσίες τους, οι δυτικοί σύμμαχοι ελπίζουν να στερήσουν από τη Μόσχα ένα από τα βασικά στοιχεία της στρατηγικής αυτοδυναμίας της χώρας που ο Πούτιν ονομάζει «Φρούριο Ρωσία»: τα αποθέματα 630 δισεκατομμυρίων δολαρίων της CBR.
Τις τελευταίες έξι ημέρες, η CBR προχωρά σε μια σειρά κινήσεων προκειμένου να αμβλύνει τις επιπτώσεις των δυτικών κυρώσεων βγάζοντας από τη φαρέτρα της μια σειρά από εργαλεία νομισματικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των αποθεμάτων ασφαλείας ξένου νομίσματος. 
Θέματα ταμπού
Όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το αμερικανικό think tank Atlantic Counsil, οι τελευταίες εξελίξεις ανάγκασαν την κεντρική τράπεζα να ανατρέξει και σε θέματα ταμπού, όπως το κλείσιμο του χρηματιστηρίου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η τράπεζα θα μπορούσε γρήγορα να ξεμείνει από επιλογές καθώς οι κυρώσεις αρχίζουν να επεκτείνονται και η πιστωτική αγορά πλήττεται σημαντικά.
Παρά το γεγονός ότι η ρωσική κεφαλαιαγορά παραμένει κλειστή, το ρούβλι εξακολουθεί να βρίσκεται σε κάθετη πτώση χαμηλά στις αγορές συναλλάγματος.
«Όπως προέβλεψα την περασμένη εβδομάδα, η κύρια απάντηση της CBR ήταν να μειώσει τα επιτόκια, αντί να παρέμβει άμεσα στην αγορά συναλλάγματος. Δεν προέβλεψα ότι οι κυρώσεις θα περιόριζαν σοβαρά την ικανότητά του να το κάνει ούτως ή άλλως» υπογραμμίζει ο Τσαρλς Λίχφιλντ είναι ο αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Γεωοικονομικής του Atlantic Counsil.
Η συναλλαγματική ισοτιμία
Υπογραμμίζει ότι ένας βασικός παράγοντας σε αυτήν την κρίση ήταν ότι η CBR δεν είχε την εντολή να τηρήσει μια συγκεκριμένη συναλλαγματική ισοτιμία από τα τέλη του 2014. Υπενθυμίζει μάλιστα ότι εκείνη την εποχή, η Ρωσία πάλευε με την πτώση των τιμών του πετρελαίου και τις νέες κυρώσεις μετά την προσάρτησή της Κριμαία.
Έκτοτε, η βασική εντολή της τράπεζας ήταν να διατηρεί υπό έλεγχο τον πληθωρισμό και να επιβλέπει μια υγιή εγχώρια πιστωτική αγορά μέσω μιας ανεξάρτητης πολιτικής επιτοκίων.
Φυσικά, οι κυρώσεις και η συνακόλουθη υποτίμηση αποδυναμώνουν την ικανότητα της τράπεζας να εκπληρώσει και αυτές τις προτεραιότητες. Ο πληθωρισμός ήταν ήδη πολύ πάνω από τον στόχο του 4 τοις εκατό και θα επιταχυνθεί περαιτέρω από την ξαφνική υποτίμηση του ρουβλίου.
Οι εγχώριες τράπεζες και εταιρείες έχουν επίσης υποχρεώσεις σε δολάρια και βασίζονται στην κεντρική τράπεζα για την παροχή ρευστότητας σε δολάρια καθώς και σε ρούβλια.
Ιστορικές προκλήσεις
Η κεντρική τράπεζα έχει αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση—αλλά ποτέ δεν έχει δανείσει περισσότερα από όσα είχε στηρίξει σε συνάλλαγμα και άλλα ασφαλή περιουσιακά στοιχεία, ακόμη και σε δανεισμό έκτακτης ανάγκης.
Τώρα, με μια συντηρητική εκτίμηση ότι το 53% των περιουσιακών της στοιχείων έχει παγώσει και η κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να αγοράσει swaps από δυτικές τράπεζες, η CBR θα μπορούσε ξαφνικά να φανεί πολύ λιγότερο αξιόπιστη ως δανειστής έσχατης ανάγκης.
Μέσα σε μόλις μια εβδομάδα, οι απαιτήσεις της από τις τράπεζες έχουν πενταπλασιαστεί στα 5,2 τρισεκατομμύρια ρούβλια, ή το 20% των διαθέσιμων αποθεμάτων της—και αυτό προϋποθέτει ότι τα 130 δισεκατομμύρια δολάρια αποθεμάτων χρυσού που διατηρεί ρευστοποιούνται, ενώ στην πραγματικότητα είναι δύσκολο να μετακινηθούν και δεν είναι πραγματικά σε ζήτηση.
Τα δύσκολα είναι μπροστά
Μάλιστα, εκτιμάται ότι ο δανεισμός έκτακτης ανάγκης θα αυξηθεί τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, καθώς οι αγορές ανοίγουν ξανά και οι νέες κυρώσεις αρχίζουν να πλήττουν.
Το αμερικανικό think tank υπογραμμίζει επίσης, ότι αν και τίποτα δεν εμποδίζει τη CBR να δανείζει περισσότερα ρούβλια από όσα μπορεί να έχει πρόσβαση σε συνάλλαγμα, ο στόχος σε ένα περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού είναι να χρησιμοποιήσει τα χρήματα που διαθέτει με σύνεση.
Πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα αναντιστοιχίας νομισμάτων, καθώς οι δυτικές τράπεζες δεν θα παρέχουν ανταλλαγές.
Η People’s Bank of China έχει μια γραμμή ανταλλαγής με τη CBR, αλλά μόνο για το renminbi.
Οι κινεζικές κρατικές τράπεζες έχουν επίσης δείξει απροθυμία να χρηματοδοτήσουν την αγορά ρωσικών εμπορευμάτων σε δολάρια, επομένως είναι απίθανο να προσφέρουν ανταλλαγές δολαρίων.
Για να διασφαλίσει ότι θα έχει ακόμα αρκετά δολάρια για να δανείσει το τραπεζικό σύστημα, η τράπεζα αναγκάζει τους εξαγωγείς να μετατρέψουν το 80% των εσόδων τους σε ρούβλια.
Αναστέλλει επίσης τη ροή συναλλάγματος που εγκαταλείπει τη χώρα περιορίζοντας την ικανότητα των μη κατοίκων να αποσύρουν κεφάλαια και τη δυνατότητα των Ρώσων να μεταφέρουν μετρητά πέρα από τα σύνορα.
«Νόμιμο ξέπλυμα»
Η κυβέρνηση έχει επίσης εισαγάγει ένα σύνολο πολιτικών για τη στήριξη της προσπάθειας της CBR να αντικαταστήσει τα παγωμένα αποθέματα. Το υπουργείο Οικονομικών εισήγαγε μια «αμνηστία κεφαλαίου» που επιτρέπει στους κατοίκους με αποταμιεύσεις στο εξωτερικό να τους φέρουν πίσω στη Ρωσία με λίγες ερωτήσεις σχετικά με φόρους ή εγκληματικές δραστηριότητες.
Την 1η Μαρτίου, ο πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν ανακοίνωσε προσωρινή απαγόρευση σε ξένους επενδυτές να πωλούν τα ρωσικά περιουσιακά τους στοιχεία. Και σε μεταγενέστερη ανακοίνωση, η κεντρική τράπεζα απαγόρευσε τη μεταφορά πληρωμών κουπονιών σε ξένους ιδιοκτήτες ομολόγων σε ρούβλι.
Μακροπρόθεσμες συνέπειες
Φυσικά, αυτές οι πολιτικές έκτακτης ανάγκης θα βλάψουν τη μακροπρόθεσμη ελκυστικότητα της Ρωσίας για τους επενδυτές — αλλά αυτό δεν αποτελεί πλέον πολιτική προτεραιότητα.
Η CBR δεν περίμενε ότι θα της επιβληθούν κυρώσεις τόσο γρήγορα, και σαφώς αναγκάστηκε να προετοιμάσει την απάντησή της βιαστικά, χωρίς να έχει τον χρόνο να σκεφτεί τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τα παγωμένα αποθέματά της.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι εταίροι τους δεν έχουν θέσει ακόμη όρους για την άρση των νέων κυρώσεων. Ελπίζουν ότι η οικονομική πίεση θα αναγκάσει τη Ρωσία να αποσύρει τα στρατεύματά της.