Η πρώτη φορά που ο Φραντσέσκο Μπριγκάντι ήρθε σε επαφή με τον μυστηριώδη κόσμο των λόμπι ήταν το 2003, όταν μετακόμισε στις Βρυξέλλες, έχοντας σπουδάσει νομικά στην πατρίδα του την Ιταλία, με το όνειρο μίας καριέρας στις διεθνείς σχέσεις.
«Όταν μετακόμισα στις Βρυξέλλες, ανακάλυψα την ύπαρξη πολλών γραφείων εκπροσώπησης (δημόσιων και ιδιωτικών) προς την ΕΕ» περιγράφει στο newmoney. «Ήταν γραφεία ευρωπαϊκών περιφερειών, εμπορικά επιμελητήρια από διάφορες χώρες, ΜΚΟ, γραφεία μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών και διάφορες ευρωπαϊκές βιομηχανικές ενώσεις που εκπροσωπούν όλους τους τομείς (αυτοκινητοβιομηχανία, τηλεπικοινωνίες, χημικά, χρηματοπιστωτικά, κ.λπ.). Ανακαλύπτοντας την ύπαρξη μιας τέτοιας μαζικής παρουσίας γραφείων που αλληλεπιδρούν με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, κατάλαβα τι σημαίνει lobbying» μας είπε.
Ο ίδιος ο Φραντσέσκο Μπριγκάντι δεν άργησε να γίνει μέρος αυτού του συστήματος. Από ένα γραφείο εκπροσώπησης ιταλικής περιφέρειας, πέρασε σε διάφορους οργανισμούς με αντικείμενο κυρίως τα εργατικά και συνταξιοδοτικά θέματα και το 2017 ίδρυσε μια νέα ευρωπαϊκή ένωση για τον τομέα της ασφάλισης και των συνταξιοδοτικών ταμείων: την Cross Border Benefits Alliance-Europe (CBBA-Europe), της οποίας είναι γενικός γραμματέας. Αυτή την περίοδο εργάζεται σε μία πρόταση για νέα νομοθεσία που θα προβλέπει τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού συνταξιοδοτικού φορέα -διαφορετικού και συμπληρωματικού προς τα υφιστάμενα εθνικά συνταξιοδοτικά ταμεία.
Τον ρωτήσαμε, λοιπόν, τι ακριβώς κάνει ένας λομπίστας.
«Στην πραγματικότητα οι οργανώσεις άσκησης πίεσης (lobbying organizations), που αποκαλούμε επίσης ομάδες συμφερόντων (interest groups) ή ενδιαφερόμενους φορείς (stakeholders) που δραστηριοποιούνται στις Βρυξέλλες είναι σε μεγάλο βαθμό καταχωρημένες στο Ευρωπαϊκό Μητρώο Διαφάνειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής» μας είπε. «Σε αυτό το Μητρώο, το οποίο είναι μια βάση δεδομένων, ο καθένας μπορεί να δει ποια συμφέροντα επιδιώκονται, από ποιους και με ποιους προϋπολογισμούς. Όσον αφορά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εάν ένας λομπίστας χρειάζεται σήμα (ή πάσο) για να εισέλθει στο κτίριο αυτό, πρέπει να υποβάλει ειδική αίτηση περιγράφοντας όλα τα κύρια χαρακτηριστικά της οργάνωσής του, και να εκθέσει τα συμφέροντα που εκπροσωπεί κ.λπ. Εν ολίγοις, ένας λομπίστας που εισέρχεται σε αυτό το κτίριο είναι γνωστός μέσω της βάσης δεδομένων του Κοινοβουλίου.
Οι αλληλεπιδράσεις μας με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ είναι αρκετά αμοιβαίες. Πράγματι, μερικές φορές οι λομπίστες ζητούν συναντήσεις με τους ιθύνοντες της ΕΕ, αλλά κάποιες άλλες φορές είναι ο ευρωπαίος νομοθέτης (ιδίως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή) που ζητά τη γνώμη των ομάδων συμφερόντων πριν λάβει μια απόφαση ή αναλάβει μια πρωτοβουλία για ένα συγκεκριμένο θέμα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση συχνά διοργανώνει δημόσιες διαβουλεύσεις, ομάδες εργασίας, δημόσιες ακροάσεις κ.λπ. προκειμένου να κατανοήσει τις πιθανές επιπτώσεις μιας νέας πρωτοβουλίας της ΕΕ στον κλάδο, στους καταναλωτές, στους εργαζόμενους κ.λπ.
Φυσικά, στο τέλος της διαδικασίας, ο νομοθέτης της ΕΕ θα λάβει τη δική του αυτόνομη τελική απόφαση. Αλλά τουλάχιστον, οι αρχές της ΕΕ θα έχουν ακούσει διαφορετικές απόψεις και θέσεις και, κυρίως, θα έχουν λάβει μια εξαιρετική ποσότητα πληροφοριών και δεδομένων που ελπίζουμε ότι θα τους βοηθήσουν να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις.
Αυτό που θέλω να πω είναι ότι οι λεγόμενοι λομπίστες (ή ενδιαφερόμενοι φορείς ή ομάδες συμφερόντων) είναι συνήθως ειδικοί στα αντίστοιχα θέματα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ μας συμβουλεύεται: Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και πολιτικοί δεν μπορούν να είναι πάντα πλήρως ειδικοί σε όλα.» εξηγεί ο Φρ. Μπριγκάντι.
Qatargate: «Εμπλέκονται και άλλοι ευρωβουλευτές»
Το σκάνδαλο του Qatargate έχει προκαλέσει σοκ στους εκατοντάδες λομπίστες που δραστηριοποιούνται στις Βρυξέλλες.
«Δεν γνωρίζω προσωπικά τον κ. Παντσέρι καθώς δεν είχα ποτέ την ευκαιρία να συζητήσω μαζί του ή με τους βοηθούς του για θέματα του επαγγελματικού μου ενδιαφέροντος» μας είπε ο Φραντσέσκο Μπριγκάντι. «Το ίδιο ισχύει και για την Εύα Καϊλή. Φυσικά, δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι εμπλέκονται σε ένα τέτοιο σκάνδαλο».
Ωστόσο, ως Ιταλός και ο ίδιος, δεν κρύβει την ενόχλησή του για το γεγονός ότι αρκετοί από τους εμπλεκόμενους στο σκάνδαλο Qatargate είναι Ιταλοί.
Όσον αφορά τη διαφθορά στις Βρυξέλλες, παραδέχομαι ότι δεν έχω νιώσει ποτέ την ύπαρξή της. Ακόμη και αυτό το σκάνδαλο αποδεικνύει κατά κάποιον τρόπο ότι είναι πολύ δύσκολο να ελέγξει ή να επηρεάσει κανείς μια τόσο πολύπλοκη διαδικασία λήψης αποφάσεων, όπου τρεις διαφορετικές οντότητες (Επιτροπή, Κοινοβούλιο και Συμβούλιο) θα πρέπει να συμφωνούν ταυτόχρονα.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο επιμένω ότι οι λομπίστες είναι σίγουρα σημαντικοί και χρήσιμοι, αλλά ποτέ δεν θα καταφέρουν να καθορίσουν μόνοι τους τις αποφάσεις που λαμβάνει η ΕΕ.»
Τόσο ο ίδιος ο Μπριγκάντι όσο και πολλοί συνάδελφοί του έχουν επιδοθεί σε μία εκστρατεία ενημέρωσης για να αποβάλλουν τη «ρετσινιά» που φέρνει στον κλάδο τους το Qatargate.
«Ανησυχώ πολύ για την εικόνα και τη φήμη που μπορεί να δημιουργήσει η κοινή γνώμη για τους λομπίστες. Υπάρχει μια προφανής σύγχυση μεταξύ της έννοιας του νομικά αναγνωρισμένου επαγγέλματος του λομπίστα στις Βρυξέλλες και της διαφθοράς ή της εμπορίας επιρροής (influence peddling), που δεν είναι παρά εγκλήματα. Με άλλα λόγια, η ανησυχία μου είναι μια λανθασμένη και απλουστευτική ταύτιση αυτών που κάνουν λόμπινγκ και αυτών που εμπλέκονται σε διαφθορά γιατί τα δύο αυτά δεν έχουν τίποτα κοινό.»
Με αφορμή το Qatargate, ευρωβουλευτές ζητάνε να γίνει πιο «στενή» η παρακολούθηση των εκατοντάδων ΜΚΟ που έχουν ξεφυτρώσει όχι μόνο στο Βέλγιο αλλά στο σύνολο της ΕΕ. Ο Φρ. Μπριγκάντι σημειώνει ότι με ρυθμίσεις δεν λύνεται το πρόβλημα της διαφθοράς.
«Όπως είπα, υπάρχει ήδη ένα Ευρωπαϊκό Μητρώο Διαφάνειας, το οποίο στοχεύει ακριβώς στην παροχή όλων αυτών των πληροφοριών» μας εξήγησε. «Θα με εξέπληττε αν οι ευρωβουλευτές που διεκδικούν αυτούς τους κανονισμούς αγνοούσαν την ύπαρξή του. Τούτου λεχθέντος, αυτό το Μητρώο θα μπορούσε να καταστεί υποχρεωτικό, ακόμη και αν αυτή τη στιγμή υπάρχουν ήδη 12.420 εγγεγραμμένοι σε αυτή τη βάση δεδομένων. Βεβαίως, αν θεωρηθεί ότι θα απαιτηθούν νέοι κανονισμοί για να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια, δεν νομίζω ότι κάποιος στις Βρυξέλλες θα αντιταχθεί σε αυτό. Οι επαγγελματίες λομπίστες στις Βρυξέλλες δεν έχουν τίποτα να κρύψουν. Αν μια ΜΚΟ που υποτίθεται ότι προωθεί τα ανθρώπινα δικαιώματα (για παράδειγμα η ΜΚΟ “όπως η “Καταπολέμηση της Ατιμωρησίας” (“Fight Impunity”) που ίδρυσε ο κ. Παντσέρι) παρέχει ψευδή στοιχεία και αποκρύπτει τους πραγματικούς χρηματοδότες και στόχους της, βρισκόμαστε στο πεδίο των ποινικών αδικημάτων. Για να το θέσουμε διαφορετικά, θα πιστεύαμε πραγματικά ότι μια οργάνωση που χρηματοδοτείται μυστικά από μια κυβέρνηση ή από κάποια παρακλάδια της, όπως οι μυστικές υπηρεσίες, προκειμένου να επιδιώξει ανομολόγητους και παράνομους στόχους, θα μπορούσε πραγματικά να ανακαλυφθεί μέσω οποιασδήποτε νέας ρύθμισης, χωρίς την παρέμβαση των δικαστικών εξουσιών;»
Μάλιστα ο Φρ. Παντσέρι περνά στην αντεπίθεση και σημειώνει ότι αυστηρότερες ρυθμίσεις πρέπει να εφαρμόζονται για όσους κατέχουν αξιώματα στην ΕΕ.
«Το ίδιο σκεπτικό θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε νέες πιθανές ρυθμίσεις για τους ευρωβουλευτές και τους Ευρωπαίους αξιωματούχους. Κατ’ αρχήν, όλοι υπόκεινται σε νομικά ανώτατα όρια για την αξία των δώρων που λαμβάνουν, τα οποία αν ξεπερνούν το όριο θα πρέπει να αρνηθούν. Ωστόσο, εάν οι ανταλλαγές αυτές γίνονται συνειδητά κακόπιστα και με εγκληματικούς σκοπούς, καμία άλλη ρύθμιση της ΕΕ εκτός από τους ποινικούς νόμους και τις έρευνες των αρχών δεν θα είναι σε θέση να αποτρέψει. Ίσως , αντίθετα, θα ήταν χρήσιμο να ανοίξει μια συζήτηση σχετικά με αν πρέπει οι πρώην πολιτικοί να αρχίζουν δραστηριότητες άσκησης πίεσης αμέσως μετά τη λήξη της θητείας τους. Ο λόγος είναι ότι ένας πρώην πολιτικός -ειδικά μετά την τελευταία του θητεία- θα έχει προφανώς μεγάλη επιρροή και προνομιακή προσωπική πρόσβαση στους άλλους φορείς λήψης αποφάσεων που είναι οι προηγούμενοι συνάδελφοί του.»