Με ένα νέο "υβριδικό μοντέλο" θα δοκιμαστούν οι αντοχές των μεγάλων και σημαντικών ευρωπαϊκών τραπεζών το 2023, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες.
Δοκιμασία δύο φάσεων
Σύμφωνα με το γενικό περίγραμμα που μόλις δημοσιοποίησε η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ), τα stress test του 2023 θα πραγματοποιηθούν σε δύο φάσεις:
Η πρώτη θα περιλαμβάνει την αξιολόγηση των τραπεζών βάσει των στοιχείων που δίνουν οι ίδιες (top-down) και θα λαμβάνονται υπόψη οι κλάδοι όπου θα είναι εκτεθειμένες και άλλοι κίνδυνοι που σχετίζονται με τη δημιουργία των καθαρών εσόδων από χρεώσεις και προμήθειες.
Δηλαδή θα λαμβάνεται υπόψη το μοντέλο λειτουργίας τους, η έκθεσή τους σε άλλες μη χρηματοοικονομικές ή επενδυτικές επιχειρήσεις, σε κλάδους με υψηλότερους κινδύνους ή μεγαλύτερη ευαισθησία στα επιτόκια, όπως το real estate κ.λπ.
Η δεύτερη θα ξεκινά από παραμέτρους κινδύνου ανά τράπεζα βάσει των δυσμενών σεναρίων (bottom-up). Η προσέγγιση αυτή είναι εκείνη που ακολουθήθηκε μέχρι τα τελευταία stress test που διενεργήθηκαν το 2021.
Στόχος της αλλαγής αυτής είναι η ενσωμάτωση κινδύνων που δημιουργήθηκαν από την πανδημία και τη μεγάλη περίοδο χαμηλών και αρνητικών επιτοκίων, που μπορεί να επηρέασαν και το λειτουργικό μοντέλο των τραπεζών.
Για παράδειγμα, θα εξεταστούν οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τις διευθετήσεις των κόκκινων δανείων και η περίπτωση να έχουν υποεκτιμηθεί οι προβλέψεις. Επιπλέον, λόγω των χαμηλών επιτοκίων, οι τράπεζες δεν είχαν δυνατότητα αύξησης των επιτοκιακών εσόδων (έσοδα από δάνεια), με αποτέλεσμα να αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις με υψηλότερο ρίσκο με τοποθετήσεις στις αγορές.
Παράλληλα, θα ληφθούν υπόψη ξεχωριστά οι κίνδυνοι από έκθεση σε κλάδους, όπως των ακινήτων ή των επενδυτικών κεφαλαίων κ.ά. Οι κίνδυνοι αυτοί, που ενδεχομένως δεν έχουν ληφθεί υπόψη ή έχουν υποεκτιμηθεί από τις τράπεζες, θα αυξάνουν τις ανάγκες για τα κεφάλαια του λεγόμενου Πυλώνα 2. Τα κεφάλαια αυτά δεν ανήκουν στα εποπτικά.
Έσοδα από προμήθειες
Η νέα μεθοδολογία καλύπτει όλους τους τομείς κινδύνου και βασίζεται σε εκείνη που εκπονήθηκε για την ευρεία δοκιμή αντοχής της Ε.Ε. του 2021. Ορισμένες πτυχές της μεθοδολογίας έχουν βελτιωθεί με βάση τα διδάγματα από την άσκηση του 2021. Νέο χαρακτηριστικό είναι, για παράδειγμα, οι προβλέψεις για τα καθαρά έσοδα από αμοιβές και προμήθειες (NFCI).
Πρόκειται για το πρώτο βήμα για την αναθεώρηση του πλαισίου δοκιμών αντοχής σε επίπεδο Ε.Ε. προς μια υβριδική προσέγγιση (από κάτω προς τα πάνω και από πάνω προς τα κάτω).
Ξεχωριστά όρια για κεφάλαια
H δεύτερη μεγάλη αλλαγή στη νέα μεθοδολογία είναι ότι δεν θα υπάρχει ένα ενιαίο όριο για τα αναγκαία κεφάλαια. Για την άσκηση του 2023 δεν έχει οριστεί ενιαίο όριο κεφαλαίου, καθώς οι τράπεζες θα αξιολογούνται βάσει των σχετικών εποπτικών κεφαλαιακών δεικτών με στατικό ισολογισμό.
Τα αποτελέσματα των δοκιμών αντοχής θα χρησιμοποιηθούν ως δεδομένα στη διαδικασία εποπτικής εξέτασης και αξιολόγησης (Supervisory Review and Evaluation Process - SREP), στο πλαίσιο της οποίας λαμβάνονται αποφάσεις σχετικά με τους κατάλληλους κεφαλαιακούς πόρους των τραπεζών και τα μελλοντικά σχέδια για τα κεφάλαιά τους.
Μεγαλύτερο δείγμα
Η τρίτη αλλαγή προβλέπει την αύξηση του αριθμού των τραπεζών που θα πάρουν μέρος στην άσκηση του 2023. Η δοκιμή προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων σε επίπεδο Ε.Ε. το 2023 θα διεξαχθεί στο υψηλότερο επίπεδο ενοποίησης και θα καλύπτει 76 τράπεζες, εκ των οποίων οι 63 προέρχονται από τη ζώνη του ευρώ, γεγονός που αποτελεί αξιοσημείωτη αύξηση της κάλυψης σε σύγκριση με τις προηγούμενες ασκήσεις, στις οποίες συμμετείχαν περίπου 50 τράπεζες από την Ε.Ε. και τη Νορβηγία. Τα stress test του 2023 θα καλύπτουν το 75% του τραπεζικού κλάδου της Ε.Ε., περιλαμβανομένης της Νορβηγίας.
Η δοκιμασία αντοχής σε ολόκληρη την Ε.Ε. το 2023 ξεκινά και συντονίζεται από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή σε στενή συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ), τις αρμόδιες Aρχές (συμπεριλαμβανομένου του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού - SSM) και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Τα σενάρια, η μεθοδολογία, η ελάχιστη καθοδήγηση για τη διασφάλιση της ποιότητας, τα υποδείγματα και οι οδηγίες για τα υποδείγματα θα συμφωνηθούν από το εποπτικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής.
Το δυσμενές μακροοικονομικό σενάριο και τυχόν ειδικοί κλυδωνισμοί για τον τύπο κινδύνου που συνδέονται με το σενάριο θα αναπτυχθούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου και την ΕΚΤ, σε στενή συνεργασία με τις αρμόδιες Aρχές (εθνικές κεντρικές τράπεζες) και την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή.