Τη διττή προσέγγιση έναντι της Τουρκίας που είχε επιδιώξει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και περιλαμβάνει θετικά μέτρα, αλλά και περιοριστικά μέτρα-κυρώσεις εφόσον η Τουρκία επαναλάβει μονομερείς ενέργειες και παραβατική συμπεριφορά έναντι κρατών-μελών, επιβεβαιώνει η Κοινή Δήλωση των «27» της ΕΕ.
Κυβερνητικές πηγές εκφράζουν την ικανοποίησή τους για το περιεχόμενο της κοινής δήλωσης των 27.
Η Κοινή Δήλωση «πατά» πάνω στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ, αλλά και στις προηγούμενες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που αφορούν την Τουρκία και τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Περιγράφουν μια διαδικασία με όρους και προϋποθέσεις (αιρεσιμότητα) με βάση και προηγούμενα συμπεράσματα. Και πέραν της όποιας θετικής ατζέντας, επαναλαμβάνουν το μήνυμα για περιοριστικά μέτρα και εργαλεία που έχει στη διάθεσή της η ΕΕ, εφόσον η Τουρκία επαναλάβει μονομερείς ενέργειες ή παραβατική συμπεριφορά που θίγει συμφέροντα κρατών-μελών της Ε.Ε.
Αναφορές υπάρχουν και στο μεταναστευτικό-προσφυγικό, καθώς η Τουρκία καλείται να συνεργαστεί για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και τις επιστροφές μεταναστών προς την Τουρκία με βάση την Κοινή Δήλωση Ε.Ε-Τουρκίας, η οποία, όπως αναφέρεται, θα πρέπει να εφαρμοστεί χωρίς διακρίσεις.
«Απέναντι» στις πρακτικές Ερντογάν οι περισσότεροι ηγέτες της Ε.Ε
Την πλήρη αντίθεσή τους απέναντι στις πολιτικές που εφαρμόζει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασαν οι περισσότεροι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεως τη Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το οποίο ενδέχεται να ολοκληρωθεί απόψε και να μην υπάρξει δεύτερη μέρα συνεδρίασης, όπως είχε προγραμματιστεί αρχικώς, οι «27» αποφάσισαν να θέσουν υπό επιτήρηση την Άγκυρα, τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο, εκφράζοντας εμπράκτως τις διαφωνίες τους αναφορικά με την απόφαση του Τούρκου προέδρου να αποσύρει την χώρα του από την διεθνή σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της βίας των γυναικών.
Λόγω της πανδημίας που πλήττει ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αποφάσισαν να μην συναντηθούν στις Βρυξέλλες αλλά να μιλήσουν μέσω τηλεδιάσκεψης, μία φόρμουλα που δεν επιτρέπει εξ ορισμού τις εις βάθος συζητήσεις.
Οι αποφάσεις αναφορικά με την Τουρκία αναβάλλονται μέχρι τον επόμενο Ιούνιο , ωστόσο άπαντες στις Βρυξέλλες περιμένουν το μήνυμα που θα στείλει ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Τζο Μπάιντεν ο οποίος θα συμμετάσχει στη Σύνοδο Κορυφής, καθώς σύμφωνα με την Ουάσινγκτον οι Βρυξέλλες θα πρέπει να βρουν ένα τρόπο ώστε να μην διακόψουν τους δεσμούς με την Άγκυρα.
Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι μίλησε ευθέως για την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών ώστε να φανεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς η απόφαση του Τούρκου προέδρου να αποχωρήσει από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης έχει προκαλέσει οργή σε πολλές κυβερνήσεις της ΕΕ αλλά και στις Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους ελάχιστοι πλέον εμπιστεύονται τον Τούρκο πρόεδρο καθώς ο ίδιος δεν σέβεται τις διεθνείς συμφωνίες. Παρά ταύτα τονίζουν ότι δεν θα πρέπει να γκρεμιστούν οι οποίες διπλωματικές γέφυρες.
«Τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα» ανέφερε Ευρωπαίος διπλωμάτης αναφορικά με τη στάση της Τουρκίας. «Δεν μπορούμε να πούμε ότι η Άγκυρα μας διευκολύνει ως Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά σε κάθε περίπτωση είμαστε σε αναμονή».
Το σχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Τουρκία συζητήθηκε μέχρι και την τελευταία στιγμή , καθώς ήταν πολύ δύσκολο να υπάρξει συναίνεση διότι η Κύπρος, η Ελλάδα αλλά και ως ένα βαθμό η Γαλλία θεωρούσαν ότι η ΕΕ κρατάει περισσότερα καρότα και ένα μικρό ραβδί απέναντι στην Άγκυρα.
Το τελικό σχέδιο της Κοινής Δήλωσης για Ελλάδα- Τουρκία
Η ΕΕ δεν δίνει «λευκή επιταγή» στην Τουρκία. Πρόκειται για μια διαδικασία σταδιακή (σε φάσεις), αναλογική και αναστρέψιμη. Τα όποια θετικά μέτρα δηλαδή μπορούν να αναστραφούν εφόσον η Τουρκία επανέλθει σε παραβατικές συμπεριφορές. Και σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία θα πρέπει να δείξει συνέπεια και συνέχεια και θα συνεχίσει να αξιολογείται, καθώς οι όποιες αποφάσεις παραπέμπονται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου.
«Συζητήσαμε για την κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο και τις ευρωπαϊκές σχέσεις με την Τουρκία, καλωσορίζοντας την Έκθεση Μπορέλ», αναφέρει το τελικό σχέδιο της κοινής δήλωσης των ηγετών . Όπως είναι γνωστό, το σχέδιο άλλαξε αρκετές φορές, προκειμένου να γίνει σαφής η γραμμή του «μαστίγιου και καρότου» προς την Άγκυρα. Και το κείμενο συνεχίζει:
«Σημειώνουμε το στρατηγικό ενδιαφέρον της ευρωπαϊκής Ένωσης για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην ανατολική Μεσόγειο και στην ανάπτυξη μίας αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία.
Χαιρετίζουμε την πρόσφατη αποκλιμάκωση στην ανατολική Μεσόγειο , που έγινε μέσω της διακοπής των παράνομων γεωτρητικών δραστηριοτήτων , την επανέρναρξη των διμερών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και τις επικείμενες συνομιλίες για το κυπριακό υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.
Εφόσον διατηρηθεί η σημερινή αποκλιμάκωση και δεσμευτεί δημιουργικά η Τουρκία συμμορφωνόμενη με τις προϋποθέσεις που είχαν αποφασιστεί σε προηγούμενα Ευρωπαϊκά Συμβούλια ώστε να ισχυροποιηθεί περαιτέρω η πρόσφατη , πιο θετική δυναμική ,η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να δεσμευτεί με την Τουρκία με έναν σταδιακό,αντιστρεπτό και αναλογικό τρόπο στην εμβάθυνση της συνεργασίας σε διάφορα πεδία κοινού ενδιαφέροντος και να λάβει περαιτέρω αποφάσεις στην Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου.
Συγκεκριμένα,στο κείμενο αναφέρεται ότι σε περίπτωση που τηρηθούν τα παραπάνω, το Συμβούλιο θα καλέσει την Κομισιόν να ξεκινήσει συζητήσεις με την Τουρκία για την διευθέτηση των σημερικών δυσκολιών στην Τελωνειακή Ένωση. Παράλληλα, το συμβούλιο δηλώνει έτοιμο για υψηλού επιπέδου διάλογο με την Άγκυρα για θέματα όπως η δημόσια υγεία, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας , όπως και περιφερειακά θέματα, τα οποία ωστόσο δεν καταγράφει. Επίσης, το Συμβούλιο δηλώνει ότι καλεί την Κομισιόν να διευρύνει την συνεργασία με την Τουρκία σχετικά με την κινητικότητα των προσώπων.
Και το κείμενο συνεχίζει , με μία σαφή αναφορά στο ενδεχόμενο περαιτέρω κυρώσεων προς την Άγκυρα ,σε περίπτωση που επαναλάβει τις τακτικές κλιμάκωσης στην ανατολική Μεσόγειο: «Καλούμε την Τουρκία να απέχει από επανάληψη των προκλήσεων ή μονομερείς ενέργειες εκτός διεθνούς δικαίου. Επαναβεβαιώνουμε την αποφασιστικότητα της Ε.Ε, σε περίπτωση τέτοιων ενεργειών, να χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία και τις επιλογές που έχουμε στη διάθεσή μας προκειμένου να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας και τα συμφέροντα των κρατών μελών μας,όπως και για να περιφρουρήσουμε την σταθερότητα στην περιοχή».
Επίσης, στο κείμενο υπάρχει ξεκάθαρη αναφορά στην στήριξη της πενταμερούς για το κυπριακό και η Ευρωπαϊκή Ένωση , όπως είχαν πράξει νωρίτερα και οι ΗΠΑ, επαναλαμβάνει ότι τάσσεται υπέρ μίας επίλυσης του θέματος στην βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ , που προβλέπουν - όπως είναι γνωστό - μία διζωνική , δικοινοτική Ομοσπονδία και όχι μία «λύση» δύο κρατών , την οποία προωθεί η Άγκυρα.
Δείτε ΕΔΩ το τελικό σχέδιο συμπερασμάτων στην Αγγλική γλώσσα