Πολίτης προσέφυγε στην Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη (ΣτΠ) προκειμένου να διερευνηθεί η νομιμότητα της κράτησης ποσοστού που υπερβαίνει το 50% από τη μηνιαία χορηγηθείσα σύνταξή του με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης.
Ειδικότερα, όπως επισημαίνει ο πολίτης, από τον Ιανουάριο του 2022 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022 η Δ΄ Δ/νση Απονομής Συντάξεων & Εφάπαξ Δημοσίου Τομέα παρακρατούσε από τη μηνιαία σύνταξή του το ποσό 351 € για διατροφή, βάσει κατασχετηρίου εις χείρας τρίτου, δυνάμει δικαστικής απόφασης του 2021 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Μεσολογγίου, ενώ για το 2023 εκδόθηκε νέο κατασχετήριο, δυνάμει δικαστικής απόφασης του 2022 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Μεσολογγίου, και το παρακρατηθέν ποσό από τη μηνιαία σύνταξη ανήλθε σε 695,55 €.
Το γεγονός ότι ήδη διενεργείται μηνιαία κράτηση από τη σύνταξη του πολίτη 336 € λόγω σύναψης δανειακής σύμβασης με το Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων, το συνολικό ποσό που παρακρατείται από τη σύνταξη είναι περίπου 1032 ευρώ. Μάλιστα ως ποσοστό της κύριας σύνταξης είναι περίπου 70% με αποτέλεσμα το ποσό που λαμβάνει μηνιαίως ο πολίτης ως κύρια σύνταξη να έχει περιοριστεί στα 119,44 €.
Μετά την παρέμβαση του ΣτΠ, ο e-ΕΦΚΑ προχώρησε στην μείωση της παρακράτηση της μηνιαίας σύνταξης, λόγω διατροφής, αναπροσαρμόζεται στο 25% επί του συνόλου της μηνιαίας του καταβαλλόμενης σύνταξης του.
Ειδικότερα ο Συνήγορος του Πολίτη σε έγγραφό του προς τον e-ΕΦΚΑ επισήμανε ότι:
1. Από τις διατάξεις του α.ν. 1453/1938, του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων, αλλά και του ΚΠολΔ, προκύπτει ο γενικός κανόνας του ακατάσχετου και ανεκχώρητου μισθών και συντάξεων. Ειδικές όμως διατάξεις, που κατ’ εξαίρεση επέτρεπαν την κατάσχεση και εκχώρηση των συντάξεων, όπως αυτή του άρθρ. 1 του α.ν. 1453/1938, του άρθρ. 7 του ν.4202/1929 αλλά και της παρ. 1 του άρθρ. 9 του ν.δ. 3783/1957, το οποίο παραπέμπει στις διατάξεις του ν. 4202/1929, φαίνεται ότι διατηρήθηκαν σε ισχύ και μετά την εισαγωγή του ΚΠολΔ, σύμφωνα με την παρ. 20 του άρθρ. 52 του Εισ.Ν.ΚΠολΔ., καθόσον αφορούν θέματα που δεν ρυθμίζονται σ’ αυτόν. Έτσι, ως προς τους δημοσίους υπαλλήλους, στην παρ. 2 του άρθρ. 1 του ν. 1453/1938 προβλέπεται ότι επιτρέπεται εκχώρηση και κατάσχεση των αποδοχών, συντάξεων, και μερισμάτων μέχρι 25% για έξοδα διατροφής και μέχρι 25% λόγω χρεών προς οργανισμούς δημοσίου δικαίου από δάνεια που έχουν συναφθεί χωρίς παροχή εμπράγματης ασφάλειας. Η δυνατότητα αυτή αφορά αποκλειστικά δάνεια χορηγούμενα από οργανισμούς δημοσίου δικαίου. Κατ’ ακολουθίαν εν όψει της στενής γραμματικής διατύπωσης της άνω διάταξης, δεν είναι εκ του νόμου επιτρεπτή, η εν λόγω προς τις Τράπεζες εκχώρηση, εφόσον οι Τράπεζες είναι ανώνυμες εταιρείες μη υπαγόμενες στο Δημόσιο Τομέα.
2. Περαιτέρω στο άρθρ. 62 του ν. 2214/1994 προβλέπεται ότι για την εξυπηρέτηση και ασφάλεια των χορηγουμένων από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων τοκοχρεωλυτικών δανείων για την απόκτηση
πρώτης κατοικίας, προς τους δημοσίους υπαλλήλους, τους συνταξιούχους και τους λοιπούς δικαιούμενους, κατά την κείμενη νομοθεσία, κάθε δανειζόμενος υποχρεούται να εκχωρεί υπέρ του δανειστού μέχρι τα 6/10 όλων γενικά των τακτικών μηνιαίων απολαβών του (μισθός, επιδόματα, μηνιαία αναλογία δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα, ΔΕΒΕΕΤ, κλπ). Η ισχύς της ανωτέρω διάταξης επεκτάθηκε και στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο σύμφωνα με το άρθρ. 19 του ν. 2322/1995.
3. Ακολούθως, με το μόνο άρθρο της υπ’ αριθ. 2/19843/0094 απόφασης του αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, μειώθηκε σε 3/10 το προβλεπόμενο από τις περιπτώσεις α και β της παραγράφου 1 και την παράγραφο 3 του άρθρ. 62 του ν. 2214/1994 ποσοστό των υποχρεωτικά εκχωρουμένων εκάστοτε τακτικών μηνιαίων απολαβών ή της κύριας και επικουρικής συντάξεως και όλων γενικά των μερισμάτων και άλλων παροχών των ασφαλιστικών ταμείων των δανειζομένων για την εξυπηρέτηση και ασφάλεια των χορηγουμένων από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων τοκοχρεολυτικών δανείων του στεγαστικού τομέα.
Συμπερασματικά, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, μπορεί να παρακρατηθεί μέχρι το 25% της σύνταξής του για διατροφή και αντίστοιχα 25% για δάνεια χορηγούμενα από οργανισμούς δημοσίου δικαίου που δύναται να φτάσει μέχρι το 30% όλων γενικά των τακτικών μηνιαίων απολαβών για την αποπληρωμή δανείων για την απόκτηση πρώτης κατοικίας.
Στην περίπτωση του συνταξιούχου του Δημοσίου που προσέφυγε στην Ανεξάρτητη διαπιστώθηκε ότι η παρακράτηση της σύνταξης, εις χείρας τρίτου, για διατροφή, υπερέβαινε το προβλεπόμενο από τις ειδικές διατάξεις όριο.
Η άποψη του Συνηγόρου του Πολίτη έγινε αποδεκτή από τον e-ΕΦΚΑ και η παρακράτηση της μηνιαίας σύνταξης, λόγω διατροφής, αναπροσαρμόζεται στο 25% επί του συνόλου της μηνιαίας του καταβαλλόμενης σύνταξης, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των Ταμείων και λοιπών ασφαλιστικών οργανισμών που συμμετέχουν σε αυτήν.