«Την εκτίμηση ότι είναι καλό να βρισκόμαστε σε επιφυλακή για τη γρίπη των χοίρων αλλά δεν πρέπει να πανικοβαλλόμαστε», διατυπώνει ο καθηγητής Μικροβιολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων των Ζώων στο Τμήμα Κτηνιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Σπύρος Κρήτας, με αφορμή τις σχετικές επισημάνσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αναφορικά με την κινεζική μελέτη για το νέο στέλεχος του ιού της γρίπης των χοίρων που ενέχει τον κίνδυνο πρόκλησης ανθρώπινης πανδημίας.
«Ούτως ή άλλως τώρα και με την Covid -19, αυτή η εγρήγορση που δημιουργήθηκε στον κόσμο θα μας προετοιμάσει και για μελλοντικές πανδημίες, εφόσον αυτές προκύψουν», αναφέρει. Ωστόσο, θεωρεί ότι «προς το παρόν δεν υπάρχει κάτι ανησυχητικό στον συγκεκριμένο ιό» και εξηγεί ότι σε κάθε περίπτωση, για να εκδηλωθεί μια πανδημία, πρέπει να συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις.
Η πρώτη είναι η μεταπήδηση ενός στελέχους από το ζώο στον άνθρωπο και το δεύτερο η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο. «Καλά κάνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και οι επιστήμονες βρίσκονται σε επιφυλακή. Και εμείς παρακολουθούμε το θέμα, αλλά δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας», προσθέτει.
Με αφορμή, άλλωστε, την αύξηση του πληθυσμού των αγριογούρουνων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, εκτιμά ότι το γεγονός αυτό δεν αυξάνει τον κίνδυνο από τη γρίπη των χοίρων, καθώς - όπως επισημαίνει - «οι γρίπες όπως και η Covid είναι ιοί που μεταδίδονται με τον αέρα και δεν είναι εύκολο να μεταδοθούν σε ανοιχτό πεδίο».
Δεδομένου ότι τα αγριογούρουνα ζουν στην ύπαιθρο, ο κίνδυνος αυτός είναι μικρός ενώ το ενδιαφέρον των επιστημόνων εστιάζεται περισσότερο στη γρίπη των πτηνών και των χοίρων που εκτρέφονται σε μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες.
Τι είπε ο Ηλίας Μόσιαλος
Ο καθηγητής του LSE, Ηλίας Μόσιαλος, με ανάρτησή του στο Facebook απαντάει στο ερώτημα αν θα πρέπει να ανησυχούμε για μία δεύτερη πανδημία από τη νέα γρίπη των χοίρων.
Αναλυτικά η ανάρτηση του κ. Μόσιαλου:
«Διάφορα άρθρα στα ΜΜΕ αναφέρουν έναν νέο ιό πανδημικής γρίπης που ανακαλύφθηκε στην Κίνα. Ένα νέο στέλεχος της γρίπης είναι μεταξύ των κορυφαίων απειλών από ασθένειες που παρακολουθούν οι ειδικοί, ειδικά όταν ο κόσμος προσπαθεί να τερματίσει την τρέχουσα πανδημία COVID-19.
Ο ιός αυτός σύμφωνα με τα δημοσιεύματα αναδύθηκε πρόσφατα, μεταδίδεται μεταξύ χοίρων, αλλά ίσως να μπορεί να μολύνει και τους ανθρώπους. Καθώς είναι νέο στέλεχος, οι άνθρωποι θα μπορούσαν να έχουν μικρή ή καθόλου ανοσία στον ιό.
Ας δούμε πιο προσεκτικά τη δημοσίευση.
Το δημοσιευμένο επιστημονικό άρθρο (doi.org/10.1073/pnas.1921186117) αναφέρεται σε ένα πρόγραμμα που παρακολουθεί και εξετάζει στελέχη γρίπης σε χοίρους στην Κίνα από το 2011-2018. Ένα νέο στέλεχος της γρίπης H1N1, γνωστό ως G4, εμφανίστηκε κάποια στιγμή και μέχρι το 2016 έγινε το κυρίαρχο στέλεχος στους χοίρους.
Οι ερευνητές εκφράζουν την ανησυχία πως θα μπορούσε να μεταλλαχθεί περαιτέρω και να εξαπλωθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Δεν αξιολογείται ως άμεσο πρόβλημα αλλά συστήνεται στενή παρακολούθηση και εφαρμογή μέτρων για τον έλεγχο του ιού στους χοίρους, καθώς και στενή παρακολούθηση των χοιροτρόφων και των εργαζομένων στα εργοστάσια συσκευασίας χοιρινού κρέατος.
Δηλαδή, πρόκειται για νέο ιό;
Όχι, πρόκειται ένα ιό που σύμφωνα με τη μελέτη μολύνει πολύ συχνά τους χοίρους ήδη από το 2016. Επίσης να υπογραμμίσουμε πως ενώ στη δημοσίευση αναφέρεται πως είναι πλέον το κυρίαρχο στέλεχος, το δείγμα πληθυσμού χοίρων που εξετάστηκε περιλάμβανε 10 από τις 22 επαρχίες της Κίνας.
Γιατί εκφράστηκε λοιπόν ανησυχία πως μπορεί να εξαπλωθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο και πρέπει να παρακολουθείται στενά;
Καταρχήν, όταν πολλά στελέχη ιών της γρίπης μολύνουν τον ίδιο χοίρο, μπορούν να ανταλλάξουν γονίδια μεταξύ τους, με τυχαίο γενετικό ανασυνδυασμό.
Μια γρίπη μπορεί να μεταδοθεί στους ανθρώπους εάν μετά από τέτοιο τυχαίο γενετικό ανασυνδυασμό, δημιουργηθεί ένας νέος ιός, που φέρει στοιχεία γονιδίων από μια γρίπη των χοίρων και μιας ανθρώπινης γρίπης.
Το στέλεχος G4 της γρίπης H1N1, στο οποίο αναφερόμαστε, έχει προκύψει ως μείγμα τριών στελεχών με στοιχεία από ιούς της γρίπης των πτηνών, των ανθρώπων και των χοίρων.
Δηλαδή, το ανησυχητικό σημείο εδώ είναι πως μεταξύ γονιδιακών στοιχείων από στελέχη γρίπης θηλαστικών, υπάρχουν στοιχεία ενός ιού της γρίπης των πτηνών, στον οποίο οι άνθρωποι δεν έχουν ανοσία.
Πόσο ανησυχητική όμως είναι αυτή η εξέλιξη;
Ας δούμε το ζήτημα με ηρεμία. Το νέο στέλεχος μοιάζει με τη γρίπη των χοίρων του 2009 και όπως θυμόμαστε, αυτή η πανδημία ήταν λιγότερο θανατηφόρα από ότι αρχικά φοβόμασταν, κυρίως επειδή πολλοί ηλικιωμένοι είχαν κάποια ανοσία σε αυτό τον ιό, πιθανώς λόγω της ομοιότητάς του με άλλους ιούς της γρίπης που κυκλοφορούσαν.
Εκείνος ο ιός (που ονομάζεται A/H1N1pdm09) καλύπτεται τώρα από το ετήσιο εμβόλιο γρίπης για να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι προστατεύονται.
Έχουμε ως τώρα στοιχεία μετάδοσης του ιού;
Στο άρθρο αναφέρονται δυο περιστατικά μετάδοσης του ιού από χοίρους σε ανθρώπους, τα οποία όμως δεν κατέληξαν σε περαιτέρω μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Η μελέτη επίσης όμως αναφέρει πως ανιχνεύτηκαν αντισώματα στο στέλεχος G4 στο 4,4% των 230 ατόμων που μελετήθηκαν σε τυχαία νοικοκυριά, ενώ το ποσοστό ανεβαίνει περίπου στο 10% σε αυτούς που εργάζονται με χοίρους.
Αντιμετωπίζουμε λοιπόν την αρχή μιας διπλής πανδημίας, COVID-19 και γρίπης; Όχι άμεσα
Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι το στέλεχος G4 μεταδίδεται μεταξύ ανθρώπων, παρότι κυκλοφορεί στους χοίρους από το 2016. Το ίδιο το επιστημονικό άρθρο δεν περιγράφει μια άμεση απειλή για το ευρύ κοινό, παρά τα πρωτοσέλιδα σε διάφορα ΜΜΕ και τις αναφορές στα τηλεοπτικά δελτία.
Αυτό είναι το βασικό πλαίσιο στο πρέπει να κινηθεί η ανάλυση όσων διαβάζουμε στα ΜΜΕ.
Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;
Οι έλεγχοι θα πρέπει να εντατικοποιηθούν, ειδικά εάν εμφανιστούν εστίες μολύνσεων σε χοιροτρόφους και εργαζομένους στα εργοστάσια συσκευασίας χοιρινού κρέατος. Αλλά να θυμόμαστε πως αυτός ο ιός θα πρέπει να μεταλλαχθεί για να εξαπλωθεί εύκολα σε ανθρώπους, και αυτό μπορεί να μην συμβεί ποτέ.
Εάν συμβεί;
Έχουμε την τεχνογνωσία να φτιάχνουμε εμβόλια για ιούς της γρίπης. Θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στο εποχιακό εμβόλιο.
Αυτή είναι λοιπόν η ιστορία του στελέχους G4. Αξίζει μεν να παρακολουθείται από τους ειδικούς της δημόσιας υγείας, αλλά δεν υπάρχει άμεση απειλή για μια νέα πανδημία».