Παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στις ΗΠΑ, καθώς τα σήματα για... τουμπάρισμα της οικονομίας γίνονται μάλλον πιο ισχυρά, λόγω της αναστάτωσης στο μικρομεσαίο τραπεζικό σύστημα.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Οι απαισιόδοξοι θεωρούν ότι βρισκόμαστε στην αρχή της εκδήλωσης της... πυρκαγιάς και πολύ σύντομα θα αρχίσει η αναστάτωση και στα μεγάλα "ψάρια". Επιμένουμε να επισημαίνουμε ότι όσο το πετρέλαιο θα δείχνει αδύναμο και με πτωτικές τάσεις, τόσο θα μεγαλώνει η ανησυχία για τα τεκταινόμενα στις ΗΠΑ και την ανάπτυξη της. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε ολόκληρο τον πλανήτη και φυσικά στην Ευρώπη, υπάρχουν "σκελετοί" στα χαρτοφυλάκια τραπεζών και funds, οπότε μια... σπίθα αρκεί να φέρει την καταστροφή, όπως αναφέρει και το σχετικό τηλεοπτικό μήνυμα κατά την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου...
Την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε τη δεύτερη μεγαλύτερη χρεοκοπία τράπεζας στην ιστορία των ΗΠΑ, αυτή της First Republic Bank, μετά τη Lehman Brothers το 2008. Πριν από 2 μήνες, είχε ξεκινήσει το γαϊτανάκι με τη Silicon Valley Bank και τη Signature Bank. Η κλιμάκωση του bank run (κατ΄ αναλογία, ας πούμε για μια κατάσταση όπως ζήσαμε με τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Βαρουφάκη το 2015...), μόνο άσχημα μαντάτα προμηνύει. Οι καταθέτες συνεχίζουν να μεταφέρουν αποταμιεύσεις και κεφάλαια από τις μικρές τράπεζες προς τις μεγαλύτερες, υπό τον φόβο "πανδημίας" πτωχεύσεων. Αρκεί και μόνο να επισημανθεί ότι μέσα σε λίγες μέρες οι καταθέτες και οι επιχειρηματικοί όμιλοι "σήκωσαν" από τη First Republc Bank, πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια! Το στέγνωμα της ρευστότητας της τράπεζας έφερε το λουκέτο και χρειάστηκε να κινητοποιηθούν τα... μεγάλα μέσα, με αποτέλεσμα την εξαγορά της από τη μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ, την JP Morgan, με τη στήριξη του Λευκού Οίκου.
Μέχρι στιγμής, η κατάρρευση των τριών τραπεζών στις ΗΠΑ ισοδυναμεί με την απώλειες της αξίας των 25 τραπεζών που χρεοκόπησαν μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008, η οποία στη συνέχεια επεκτάθηκε σαν λαίλαπα και συμπαρέσυρε και την Ελλάδα, με αποτέλεσμα την αναγκαστική προσφυγή σε καθεστώς ειδικού δανειακού προγράμματος με σκληρά μέτρα προσαρμογής. Μέχρι στιγμής υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να επιβεβαιωθεί το γνωστό ρητό των χρηματιστηρίων "Sell in May and go away" (πούλησε τον Μάιο και φύγε!). Αν μέχρι σήμερα έχουμε τη χρεοκοπία 3 τραπεζών ίσης αξίας με τις 25 που κατέρρευσαν το 2008, τότε από δω και πέρα, τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν απλά σε παιχνίδι με τη φλόγα (blame game), το οποίο μάλλον έχει να... κάψει πολύ κόσμο.
Μάλιστα, από τη στιγμή που η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα, αλλά και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προχώρησαν την προηγούμενη εβδομάδα σε νέα αύξηση των επιτοκίων κατά 0,25%, τότε, έχουμε πολλούς και βάσιμους λόγους για να ανησυχούμε. Το επιτόκιο του δολαρίου κινείται στο 5,25%, δηλαδή σε άκρως απαγορευτικά επίπεδα για τη ζήτηση ρευστότητας. Μπορεί αυτό το ποσοστό να αποτελεί το "ταβάνι" και εν μέρει να ικανοποιεί τις αγορές κάτι τέτοιο, ωστόσο, το ασταθές περιβάλλον στο περιφερειακό τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ, μάλλον έχει δημιουργήσει αρνητικές προσδοκίες, οι οποίες δύσκολα θα διαψευστούν...
Από τη στιγμή που βλέπουμε το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης να είναι στον... κόσμο του και την αγορά εργασίας να είναι σε άλλη διάσταση, έχουμε πάρα πολλούς λόγους να ανησυχούμε για μια κατρακύλα, η οποία θα προκαλέσει δυσμενέστατες συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία. Τουλάχιστον, εμείς εδώ εις τας Ευρώπας φαίνεται ότι πιάνουμε "ταβάνι" βασικού επιτοκίου του ευρώ στο 3,25%, για να περιορίσουμε την πίεση, η οποία μάλλον δεν έχει φανεί, αλλά είναι εξαιρετικά πιθανό να μας έρθει... έτσι ξαφνικά! Και αν μέσα στο χρηματιστηριακό, τραπεζικό και οικονομικό παίγνιο βάλουμε και ολίγη... από γεωπολιτικό, τότε είνια εξαιρετικά πιθανό από το δεύτερο εξάμηνο να βρεθούμε αντιμέτωποι με νέες... καταιγίδες!
Παράγων πολύ μεγάλης αστάθειας η Τουρκία;
Την προσεχή Κυριακή έχουμε τις εκλογές στην Τουρκία και αυτή τη στιγμή μπορεί να έχει το προβάδισμα ο Κιλιτσντάρογλου, αλλά ο Ερντογάν δεν θα πέσει... αμαχητί και ούτε έχει πει την... τελευταία του λέξη.
Ένα πρόεδρος που έχει δημιουργήσει το δικό του καθεστώς εδώ και 20 χρόνια, αποτελώντας αυτή τη στιγμή "μαύρο πρόβατο" για τη Δύση, θα επιχειρήσει να παρουσιαστεί ως ήρωας σε έναν λαό, ο οποίος έχει οδηγήσει τον αντιαμερικανισμό σε άλλο επίπεδο. Το πρωτοσέλιδο του παγκοσμίου εμβέλειας και κύρους βρετανικού περιοδικού Economist με τίτλο "Σώστε τη δημοκρατία, Ο Ερντογάν πρέπει να φύγει. Ψηφίστε!" έχει προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου αναστάτωση στη γειτονική χώρα, η οποία βρίσκεται με το ένα... πόδι στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καθώς είναι ένα "σουρωτήρι" που για να στεγανοποιηθεί, πρέπει να βρει πολλές δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Το κόστος των τεράστιων ζημιών δεν μπορεί να ξεπεραστεί με μερικά δισεκατομμύρια των Καταριανών και με την πλήρη... απροθυμία του Πούτιν, ο οποίος έχει και αυτός τα... στριμωξίδια του! Ο Ερντογάν βρήκε την ευκαιρία για να πουλήσει αντιαμερικανισμό, ενώ με μια ανάρτηση του στο Twitter προειδοποίησε ότι "Δεν θα επιτρέψουμε η εσωτερική πολιτική μας να καθοδηγείται και την εθνική βούληση να επηρεάζεται από τα εξώφυλλα περιοδικών, τα οποία είναι ο επιχειρησιακός μηχανισμός παγκόσμιων δυνάμεων". Τι να εννοεί άραγε ο... ποιητής;
Η χθεσινή άρον άρον απομάκρυνση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, από χώρο όπου μιλούσε στην περιφέρεια του Ερζερούμ, λόγω απειλής από φανατικούς μουσουλμάνους που ανήκουν στην ακροδεξιά, δεν αποτελεί καλό σημάδι για το βράδυ της προσεχούς Κυριακής. Κάποιοι είπαν ότι το πρωτοσέλιδο του Economist, μπορεί να αποτελεί και μια έμμεση στήριξη προς τον Ερντογάν, προκειμένου να συσπειρώσει περισσότερο του αντιδυτικούς οπαδούς του, αλλά μάλλον, αυτή η εκδοχή πάσχει. Η Δύση έχει αποφασίσει να απαλλαγεί από τον Ερντογάν, αλλά αυτό, δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με την ψήφο του τουρκικού λαού. Αν ο Ερντογάν χάσει, τότε πολλά μπορούν να συμβούν, σε μια άλλη εκδοχή του "Εξπρές του Μεσονυχτίου".
Η αντιπολίτευση φοβάται "μαγείρεμα" στις εκλογές και πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι πιθανόν να δούμε... ανεπιθύμητες καταστάσεις, όπου ο Ερντογάν θα μιλάει για "πραξικόπημα" των δυτικών, εφόσον ηττηθεί, ενώ η αντιπολίτευση, αν χάσει, θα φάει τα... μουστάκια της μέσα και έξω από το... παλάτι. Κάπου εκεί θα αρχίσουν να έρχονται στη μνήμη οι σκηνές από την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 και όλοι πρέπει να προσευχηθούμε να μην έχουμε τραγικές εξελίξεις στη γειτονική χώρα. Γιατί αν η Τουρκία μπει σε μια εσωτερική διαμάχη, τότε θα καταρρεύσει και πιο γρήγορα, πριν προλάβουν οι δυτικοί να κινητοποιηθούν και να... ελέγξουν την κατάσταση, μέσω οικονομικής κηδεμονίας και αναγκαστικής εισόδου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Ο Ερντογάν, σύμφωνα με τους δυτικούς, πρέπει να απομακρυνθεί γιατί αποτελεί εμπόδιο στη νέα πολιτική της Δύσης απέναντι στον Πούτιν. Ο Ερντογάν είναι πολύ σκληρός για να πεθάνει και είτε χάσει, είτε κερδίσει, η Τουρκία μπορεί να εισέλθει σε μια δίνη, η οποία θα έχει τεράστιες οικονομικές συνέπειες και επιπτώσεις. Μια καταρρέουσα Τουρκία, όπου θα υπάρξει εμφυλιοπολεμικό κλίμα, θα γίνει πιο εσωστρεφής και μάλλον θα είναι δύσκολο αν εξάγει την κρίση προς την Ελλάδα. Αν κερδίσει η αντιπολίτευση τις εκλογές, μέχρι να αποκτήσουν τον έλεγχο του κράτους θα έχουν έρθει οι επόμενες εκλογές. Αλλά ακόμη και σε μια τέτοια περίπτωση, ουδείς μπορεί να προβλέψει τις αντιδράσεις ενός χαμένου Ερντογάν. Από την άλλη θα είναι δύσκολη η επικράτηση ηρεμίας, εφόσον ηττηθεί η αντιπολίτευση και υπάρχουν ενδείξεις νοθείας.
Η Τουρκία ήδη έχει καταρρεύσει οικονομικά και ίσως αποτελέσει συστημικό κίνδυνο για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, επιδρώντας αρνητικά στη λειτουργία αναδυόμενων οικονομιών και αγορών. Οι... απορίες μας θα λυθούν με το αποτέλεσμα της κάλπης, αλλά ίσως αυτό το αποτέλεσμα να είναι η απαρχή για κάτι που θα είναι δυσάρεστο σε πολλά επίπεδα...
"Μάχη" μέχρις... 21ης Μαίου και βλέπουμε
Το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία είναι κάτι που μπορεί να επιδράσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στις δικές μας εκλογές, οι οποίες διεξάγονται μία εβδομάδα αργότερα.
Μια πιθανή αναταραχή στην Τουρκία θα ευνοήσει ακόμη περισσότερο τη Νέα Δημοκρατία και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, καθώς ο μέσος σκεπτόμενος ψηφοφόρος θα είναι ακόμη πιο... υποψιασμένος, κάνοντας τη σύγκριση μιας αυτοδύναμης κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας με άλλα κόμματα που θα επιδιώξουν να συγκροτήσουν κυβέρνηση και έρχονται από το... πουθενά. Οι δημοσκοπήσεις αρχίζουν και δίνουν και πάλι "αέρα" στη Νέα Δημοκρατία, ενώ στην "αριστερή πολυκατοικία" υπάρχει μεγάλη γκρίνια και γενικώς όλοι είναι εναντίον όλων. Το κυβερνών κόμμα βλέπει το παιχνίδι της αυτοδυναμίας να έχει ανοίξει και πάλι για τα καλά, με φόντο τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, η οποία τοποθετείται χρονικά για τις 2 Ιουλίου. Όμως, ας δούμε τι θα γίνει στις 21 Μαίου και μετά θα δούμε όλα τα υπόλοιπα...
Ο Τσίπρας βλέπει ότι χάνει πολύτιμους συμμάχους από τα αριστερά καθώς ο Βαρουφάκης στήνει το δικό του... μαγαζί και δεν θέλει να μπλέξει με περιπέτειες συγκυβέρνησης (αφήστε που κάτι τέτοιο θεωρείται... εξωγαλαξιακό), ενώ ο Κουτσούμπας λέει προς ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ ότι... "δεν σφάξανε"! Τσίπρας και Ανδρουλάκης ερίζουν για το ποιος αποτελεί συνέχεια του Ανδρέα Παπανδρέου (εδώ γελάμε δυνατά...) και ο Μητσοτάκης μέσα από αυτό το σκηνικό αλληλοκατηγοριών και ασυνεννοησίας ποντάρει στον φόβο των σκεπτόμενων και κυρίως των κεντροαριστερών ψηφοφόρων, προκειμένου να εξασφαλίσει ένα σημαντικά υψηλό ποσοστό στις 21 Μαίου, που θα συνδυαστεί με μεγάλη διαφορά έναντι του ΣΥΡΙΖΑ.
Γενικώς, όλα θυμίζουν έναν... αχταρμά και μέσα στις επόμενες 12 ημέρες της φουλ προεκλογικής εκστρατείας, ίσως δούμε πολλά. Να δούμε τι θα προκύψει και από τη μεθαυριανή παράθεση μονολόγων που θα έχουμε στην ΕΡΤ, όπου οι πολιτικοί αρχηγοί των 6 κομμάτων της προηγούμενης Βουλής, ίσως φωτίσουν κάποιες πτυχές της επόμενης μέρας, οι οποίες θα κάνουν τη διαφορά στην κάλπη. Είτε στην πρώτη, είτε στη δεύτερη...