Η... Αποκάλυψη επί της γης στη Θεσσαλία δεν έχει ιστορικό προηγούμενο και αναπόφευκτα τα... λασπόνερα αυτής της θεομηνίας "λερώνουν" τα μεγέθη της οικονομίας, αλλά και την εικόνα της κυβέρνησης.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών πρέπει να ξαναγράψουν τον... μισό προϋπολογισμό από την αρχή και είναι σίγουρο ότι στο προσχέδιο που θα κατατεθεί στις 2 Οκτωβρίου στη Βουλή, θα υπάρχουν προσθήκες, αφαιρέσεις, τακτοποιήσεις και φυσικά ανατροπές. Το οριστικό σχέδιο του προϋπολογισμού στις αρχές Δεκεμβρίου αναμένεται να έχει ενσωματώσει το μεγαλύτερο μέρος του κόστους που προκύπτει, το οποίο θα αποτυπωθεί τόσο στις πραγματοποιήσεις του φετινού, όσο και στις προβλέψεις του επόμενου.
Τα απόνερα του... καταραμένου "Daniel", ο οποίος έσπειρε θάνατο και καταστροφή στη χώρα μας και "θερίζει" με χιλιάδες θανάτους στη Λιβύη, αγγίζουν τους πάντες. Ο πληθωρισμός αναπόφευκτα θα επηρεαστεί, το ίδιο και το ΑΕΠ. Δημοσιονομικά, το πρωτογενές πλεόνασμα και η κεκτημένη ταχύτητα λόγω τουρισμού θα δώσει το περιθώριο της κυβέρνησης να καταβάλει αποζημιώσεις και να προγραμματίσει νέα έργα την επόμενη χρονιά, ωστόσο, τα περιθώρια παροχών που υπήρχαν αρχικώς, τώρα φαίνεται ότι δεν υπάρχουν. Μην ξεχνάμε ότι από την επόμενη χρονιά μπαίνουμε και πάλι στον σφιχτό "κορσέ" του Συμφώνου Σταθερότητας και δεν υπάρχουν περιθώρια για... μαγκιές. Άλλωστε, η επενδυτική βαθμίδα είναι ένα κορυφαίο στοίχημα της οικονομικής πολιτικής, η οποία πρέπει να ισορροπήσει μεταξύ συγκεκριμένων δημοσιονομικών στόχων, απαιτήσεων των αγορών και κάλυψης κοινωνικών δαπανών και έκτακτων καταστάσεων. Πρόκειται για ένα τεράστιο στοίχημα για την κυβέρνηση και ο Κωστής Χατζηδάκης βρίσκεται αντιμέτωπος ίσως με τη μεγαλύτερη πρόκληση στην πολιτική του καριέρα. Καλείται σε μία ακόμη ειδική αποστολή που είναι για... κομάντο! Από τη μία θα διαγράφει έσοδα και από την άλλη θα προσθέτει δαπάνες. Και όλα αυτά με φόντο τις αγορές που πάντα θα μας περιμένουν στη... γωνία λόγω... βεβαρημένου παρελθόντος!
Στάση αναμονής
Το κόστος των τεράστιων ζημιών στη Θεσσαλία θα αποτυπωθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες, αλλά εκτιμούν ότι σε πρώτη φάση δεν θα επηρεάσει καθοριστικά τα μεγέθη του προϋπολογισμού.
Η κυβέρνηση καλείται να καταστρώσει σχέδιο για τις ανατιμήσεις που είναι σίγουρο ότι θα έρθουν συνεπεία του συγκεκριμένου γεγονότος. Η ανατροπή στα μακροοικονομικά μεγέθη μπορεί να είναι πιο μεγάλη το 2024, καθώς έχουμε μπροστά μας έναν χειμώνα που κρύβει πολλούς κινδύνους. Το φυσικό αέριο βρίσκεται σε σταθερά ανοδική πορεία και κινείται κοντά στην περιοχή των 40 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Από την άλλη πλευρά, δεν ξέρουμε τι και ποια άλλη συμφορά μας περιμένει και ως εκ τούτου, θα πρέπει να υπάρχει και σημαντικό αποθεματικό για την κάλυψη πιθανών έκτακτων δαπανών.
Οι αγορές προσπαθούν να τιμολογήσουν μια νέα κατάσταση, η οποία έχει αρνητικά αλλά και θετικά. Για παράδειγμα, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα μετά την αξιολόγηση από τον Καναδικό οίκο DBRS, μπορεί να είχε προεξοφληθεί, ωστόσο, το σοκ από τις καταστροφές στη Θεσσαλία, δεν αφήνει... αδιάφορους τους επενδυτές. Χθες, ο Γενικός Δείκτης στο Χρηματιστήριο έκλεισε με σχετικά ελεγχόμενη πτώση, αλλά διαμορφώθηκε στο χαμηλό 3 μηνών. Κάποιοι μπορεί να πουν ότι ίσχυσε το ρητό "αγόρασε στη φήμη και πούλησε στο γεγονός", ωστόσο, φαίνεται ότι αυτό το ρητό μπορεί να μην ισχύει και να επηρεάζεται η επενδυτική ψυχολογία από το εφιαλτικό σκηνικό των καταστροφών στη Θεσσαλία.
Τα Ελληνικά ομόλογα κινούνται κάτω από το 4% και μείωσαν τη διαφορά από τα Γερμανικά, αλλά και εδώ οι αναλύσεις δίνουν και παίρνουν. Η μείωση αυτή οφείλεται μάλλον στο γεγονός ότι η Γερμανία έχει εισέλθει σε υφεσιακό momentum, ενώ είναι σίγουρο ότι το spread των Ελληνικών τίτλων θα ήταν ακόμη μικρότερο αν δεν είχαν συμβεί όσα συνέβησαν στη Θεσσαλία. Χθες, η Goldman Sachs αναφερόμενη στις θετικές επιδράσεις στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα από την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, ανέφερε ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον ένας ακόμη οίκος για να μας αναβαθμίσει, προκειμένου οι αγορές να πειστούν ότι έχουμε κάνει τη μεγάλη ανατροπή.
Βαρύνουσα σημασία αποκτά η αξιολόγηση της προσεχούς Παρασκευής από τον οίκο Moody's, ο οποίος, υπό κανονικές συνθήκες αναμένεται να μας αναβαθμίσει τουλάχιστον κατά μία βαθμίδα, φέρνοντας μας πιο κοντά στην επενδυτική. Σημειώνεται ότι ο αμερικανικός οίκος μας έχει κατατάξει τρεις βαθμίδες κάτω από την επενδυτική, αλλά η αξιολόγηση του αξιόχρεου της Ελληνικής οικονομίας έχει πολύ μεγάλη σημασία, με φόντο τις καταστροφές στη Θεσσαλία. Αν η Moody's θεωρήσει ότι το κόστος των καταστροφών είναι ελεγχόμενο, τότε θα μας αναβαθμίσει. Αν όμως θεωρήσει ότι αποτελεί σημαντικό πρόβλημα και εμπόδιο στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής και τους στόχους της, τότε δεν αποκλείεται να μας καθηλώσει εδώ που βρισκόμαστε σήμερα. Είναι κάτι που δεν πρέπει να συμβεί. Γιατί αν συμβεί, αυτό σημαίνει πρακτικά ότι στις 20 Οκτωβρίου, ο οίκος Standard & Poor's, ο οποίος μας έχει κατατάξει μία βαθμίδα κάτω από την επενδυτική, μπορεί να... κωλώσει. Εμείς περιμένουμε ότι η S&P θα μας αναβαθμίσει, οπότε, θα υπάρχει και δεύτερος αναγνωρισμένος οίκος από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο οποίος, θα μας δώσει τη... σφραγίδα για να ενταχθούμε μετά από 13 χρόνια στο κλαμπ των αξιόχρεων. Έτσι, οι αγορές θα μας δουν πλέον με ακόμη καλύτερο μάτι. Στάση αναμονής και... Παρασκευή κοντή γιορτή!
Δυναμικό restart
Η έναρξη της δεύτερης θητείας Μητσοτάκη συμπίπτει με γεγονότα, τα οποία τραυματίζουν την εικόνα της κυβέρνησης, η οποία δεν έχει σηκώσει... κεφάλι από τις αρχές Ιουλίου.
Η παραίτηση Βαρβιτσιώτη, η προηγούμενη παραίτηση Μηταράκη εν μέσω πυρκαγιών και οι... γκρίνιες σχετικά με δυσλειτουργίες στην κρατική μηχανή κατά τη διαδικασία άσκησης των επιχειρήσεων πολιτικής προστασίας, διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για έναν ανασχηματισμό. Μάλιστα, κάποιοι θεωρούν ότι είναι αναπόφευκτες οι διορθωτικές κινήσεις μετά τη ΔΕΘ και ενόψει των Περιφερειακών και Δημοτικών Εκλογών. Πλήγμα για την κυβέρνηση αποτελεί και η αναβολή της ΔΕΘ, η οποία αν δεν συνέβαιναν όσα συνέβησαν στη Θεσσαλία, θα ήταν ένα... πάρτι, λόγω της αναβάθμισης του αξιόχρεου από τον Καναδικό οίκο DBRS. Τώρα, η αναβάθμιση αυτή "θάφτηκε" κάτω από τα λασπόνερα της Θεσσαλίας, ενώ η κυβέρνηση βρίσκεται με την... πλάτη στον τοίχο. Καλείται να απολογηθεί, ασχέτως της πρωτοφανούς έντασης των καιρικών φαινομένων και ταυτόχρονα είναι υποχρεωμένη να επανασχεδιάσει πολλά πράγματα στην οικονομία, αφού λάβει και το μήνυμα των αυτοδιοικητικών εκλογών στις 8 και 15 Οκτωβρίου.
Η διαμόρφωση θετικού momentum στην οικονομία, όσο θα πηγαίνουμε προς τον χειμώνα είναι μια δύσκολη υπόθεση. Σε πρώτη φάση, οι πολίτες που επλήγησαν πρέπει να πάρουν μια πρώτη ισχυρή δόση ανακούφισης από τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από τον ίδιο τον πρωθυπουργό την περασμένη Κυριακή. Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να διαταραχθεί το momentum που μας είχε θέσει σε τροχιά επενδυτικής αναβάθμισης τους τελευταίους μήνες. Και δεν είναι μόνο αυτά. Σ΄ αυτά πρέπει να προστεθεί και το... άγχος για τις επιδόσεις στις προσεχείς εκλογές. Αν τα αποτελέσματα δεν είναι και τόσο... σόι, παρά την ανυπαρξία αντιπολίτευσης, τότε, είναι σίγουρο ότι οι αγορές θα αυξήσουν τον βαθμό επιφυλακτικότητας.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης καλείται να αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες μέσα σε ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα. Πρέπει να δώσει ελπίδα στους ανθρώπους που καταστράφηκαν, αλλά ταυτόχρονα, δεν πρέπει να ανατρέψει τις ισορροπίες στην οικονομία. Πρέπει να αντιμετωπίσει το ζήτημα της ακρίβειας, αλλά το περιβάλλον μετά τις καταστροφές είναι ακόμη πιο εχθρικό. Επιπλέον, είναι σίγουρο ότι ο Μητσοτάκης έχει μετανιώσει για πολλές από τις επιλογές που έκανε στο κυβερνητικό σχήμα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι πρέπει να λάβει σημαντικές αποφάσεις και να γυρίσει το κλίμα. Δεν γίνεται αλλιώς. Παίζει χωρίς αντίπαλο και θα ήταν "αμαρτία" να... αναστήσει πολιτικά αυτούς που "θάφτηκαν" κάτω από τα λασπόνερα του λαϊκισμού, του τυχοδιωκτισμού και των fake news.
Η χώρα πρέπει να βρει τον δρόμο της για να αντιμετωπίσει προκλήσεις, οι οποίες θα γίνονται ολοένα και περισσότερες. Για να γίνει αυτό χρειάζεται στιβαρή πολιτική που θα ασκείται με σχέδιο και στόχους, αλλά και με αποφασιστικότητα. Έτσι, όπως διαμορφώνονται συνεχώς οι εξελίξεις, μεγαλώνει το βάρος για τη σημερινή κυβέρνηση. Με "χειρουργικές" κινήσεις ο Μητσοτάκης καλείται να επαναφέρει το θετικό momentum σε όλα τα επίπεδα. Για να γίνει αυτό, πρέπει να συνειδητοποιήσουν στην κυβέρνηση ότι μέχρι τις εκλογές του 2027, δεν πρέπει να υπάρχουν σε εξέλιξη σοβαρές εκκρεμότητες. Πρέπει να ξεκινήσουν δυναμικά από τώρα για να είναι έτοιμοι και να λάβουν νέα ανανεωμένη λαϊκή εντολή το 2027. Η χώρα έχει πρόσωπο προς τα έξω και δεν μπορεί να μπει σε κίνδυνο ως προς την πολιτική σταθερότητα. Ο Μητσοτάκης πρέπει να διαμορφώσει προϋποθέσεις νέας νίκης στις επόμενες εκλογές.
Ο φόβος ότι μπορεί από... ατύχημα να ξαναπέσει η χώρα στα χέρια ανίκανων και αστείων τύπων είναι κάτι που πρέπει να το έχουμε υπόψιν μας. Μπορούμε να οργιζόμαστε, να εξοργιζόμαστε, να γκρινιάζουμε, να φωνάζουμε, να ζητάμε, να απαιτούμε, αλλά ας μην έχουμε την ψευδαίσθηση ότι υπάρχει κάποια εναλλακτική επιλογή, η οποία θα μας φέρει καλύτερες μέρες ή θα περιορίσει τις ζημιές όταν συμβαίνουν αρνητική γεγονότα. Αυτό ας το έχουμε στο μυαλό μας, το οποίο οφείλουμε πάντα να το έχουμε καθαρό και σε ισορροπία...