Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή εξακολουθεί να παραμένει... ελεγχόμενα τεταμένη, ενώ την ίδια στιγμή, αυξάνονται οι πιθανότητες να εκλεγεί Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, ο Ντόναλντ Τραμπ, δημιουργώντας μεγαλύτερη αβεβαιότητα.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης κινείται κοντά στο ιστορικό υψηλό του, κάτι που αυξάνει τα περιθώρια για απότομη πτώση, εάν κάτι στραβώσει στο διεθνές περιβάλλον. Τα σενάρια των αναλυτών δίνουν και παίρνουν για την επόμενη μέρα και είναι σίγουρο ότι θα ξεκαθαρίσουν πολλά κατά το χρονικό διάστημα από τις 5 Νοεμβρίου, οπότε έχουμε τις εκλογές στις ΗΠΑ και έως τον Ιανουάριο, οπότε θα αναλάβει ο νέος πρόεδρος τα καθήκοντα του. Προς το παρόν φαίνεται ότι οι αγορές ποντάρουν σε ένα θετικό σενάριο, το οποίο προβλέπει την εξουδετέρωση και της Χεσμπολάχ από το Ισραήλ, χωρίς να υπάρξει εμπλοκή με το Ιράν. Για τον λόγο αυτό βλέπουμε το πετρέλαιο να κινείται στα επίπεδα των 75 δολαρίων το βαρέλι, που θεωρείται μια... λογική τιμή, η οποία δεν ενσωματώνει κάποιους ακραίους γεωπολιτικούς κινδύνους.
Σε περίπτωση εκλογής της Χάρις στο αξίωμα του Προέδρου των ΗΠΑ, θα συνεχιστεί η στήριξη προς τον Νετανιάχου στις επιχειρήσεις που διεξάγει ο ισραηλινός στρατός, χωρίς να υπάρξει εμπλοκή στο Ιράν, ενώ στο τραπέζι θα τεθεί πιο αποφασιστικά και το θέμα της εκεχειρίας στη Γάζα, αλλά και στον Λίβανο. Το κακό σενάριο προβλέπει όμως, ότι ακόμη και μετά από μια εκλογή της Κάμαλα Χάρις, ο Νετανιάχου δεν θα ησυχάσει αν δεν κάνει ζημιά στο Ιράν, με το τελευταίο να απαντά όμως στις επιθέσεις του Τελ Αβίβ.
Από την άλλη πλευρά, μια πιθανή εκλογή του Τραμπ, μπορεί να οδηγήσει σε στήριξη προς το Ισραήλ για να... ξεκαθαρίσει την κατάσταση στο Ιράν. Ταυτόχρονα, ο Τραμπ θα επιδιώξει να πιέσει τον Ζελένσκι στην Ουκρανία να συνθηκολογήσει με τους Ρώσους, αλλά, δεν θα διαστάσει να κηρύξει οικονομικό-εμπορικό πόλεμο στην Κίνα, κάνοντας τα πράγματα ακόμη περισσότερο... μαντάρα! Σε κάθε περίπτωση, τα όρια που θα θέσει ή θα κινηθεί ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, όποιος και αν είναι αυτός, θα καθορίσουν την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας και των αγορών.
Εξάλλου, σήμερα αρχίζουν οι εργασίες της κοινής συνόδου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας και έτσι το επίκεντρο των οικονομικών εξελίξεων θα βρίσκεται στην Ουάσιγκτον. Απομονώνοντας το οικονομικό σκέλος, το ΔΝΤ προβλέπει ανάκαμψη στις ΗΠΑ, αλλά πίεση σε Ευρωζώνη και Κίνα. Η επισήμανση των γεωπολιτικών κινδύνων είναι δεδομένη, οι ΗΠΑ θέτουν τους δικούς τους όρους στο Ισραήλ για να μην... ανατιναχθούν οι αγορές, ενώ στη Ρωσία ο Πούτιν προσπαθεί να βγει από την απομόνωση, δηλώνοντας ηχηρό παρών στη συνάντηση των ηγετών της ζώνης BRICS.
Η Δύση παραμένει αποφασισμένη να στηρίξει μέχρις εσχάτων τον Ζελένσκι για να έχει πιο ενισχυμένη θέση όταν κάποια στιγμή θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, για να υπάρξει συνθηκολόγηση. Το ίδιο ισχύει και για το Ισραήλ, υπό την προϋπόθεση ότι θα αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση που έχει ξεσπάσει στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά και στο νότιο Λίβανο. Σε κάθε περίπτωση, το πολύ καλό σενάριο για τις αγορές θέλει εκλογή της Κάμαλα Χάρις, κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, πλήρη εξουδετέρωση της Χαμάς και της Χεσμπολάχ από το Ισραήλ, χωρίς όμως να υπάρξει επίθεση στο έδαφος του Ιράν. Το κακό σενάριο περιλαμβάνει την εκλογή Τραμπ, κατάπαυση πυρός στην Ουκρανία, αλλά με ωφελημένο τον Πούτιν και ταυτόχρονα ανοικτό πόλεμο του Ισραήλ με το Ιράν.
Με βάση τα παραπάνω, αν επιβεβαιωθεί το καλό σενάριο, τότε δεν θα μπούμε σε περιπέτειες με τις τιμές του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να αποκλιμακώνεται και η πορεία των επιτοκίων στις δύο πλευρές του Ατλαντικού θα συνεχίσει να είναι πτωτική. Με ένα πολύ κακό σενάριο πρέπει να περιμένουμε εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου και αν ο χειμώνας είναι πολύ βαρύς, τότε θα δοκιμαστούν οι αντοχές μας, λόγω ανόδου της τιμής του φυσικού αερίου και κατ΄ επέκτασιν του ρεύματος. Εξάλλου, χθες είχαμε τη δημοσιοποίηση έκθεσης από την αμερικανική Goldman Sachs, όπου αναφέρεται ότι σε περίπτωση επικράτησης του Τραμπ, το ευρώ μπορεί να υποχωρήσει ακόμη και 10% έναντι του δολαρίου!
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην έκθεση του για τις προοπτικές των οικονομικών των κρατών, αναφέρει στη γενική εκτίμηση ότι έχουν κερδίσει τη μάχη με τον πληθωρισμό, αλλά υπάρχουν ακόμη πληθωριστικές προσδοκίες, λόγω της συνεχιζόμενης αύξησης των τιμών στις υπηρεσίες. Ωστόσο, αυτό που επισημαίνει το ΔΝΤ είναι ότι πρέπει να υπάρξει μέριμνα για να ηρεμήσουν οι γεωπολιτικές εντάσεις σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία, οι οποίες συνεχίζουν να απειλούν με νέες κρίσεις την παγκόσμια οικονομία. Αν το κουβάρι φαίνεται τόσο μπλεγμένο, τότε ας έχουμε υπομονή για να δούμε μέσα στις επόμενες εβδομάδες, προς τα πού πάμε. Κάποια στιγμή θα... ξεμπλεχτεί. Όμως, μπορεί να μας έρθει καμιά... ξώφαλτση από το... πουθενά και να τρέχουμε! Αυτό δεν μπορούμε να το δούμε τώρα, αλλά μπορούμε να δώσουμε αυξημένες πιθανότητες να μας συμβεί...
ΔΝΤ και Τράπεζα Ελλάδος αισιοδοξούν για την ελληνική οικονομία, αλλά βλέπουν και "γκρίζες ζώνες"
Θετικές δημοσιονομικές και μακροοικονομικές προβλέψεις, αλλά και καμπανάκι για την κερδοφορία των τραπεζών και το ισοζύγιο συναλλαγών, περιλαμβάνονται στην έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ενώ ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα είναι και η έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τραπέζης Ελλάδος, σχετικά με την εικόνα του τραπεζικού συστήματος.
Ειδικότερα, το ΔΝΤ βλέπει ανάπτυξη 2,3% φέτος και 2% το 2025, με παράλληλη υποχώρηση του πληθωρισμού, αλλά όχι της ανεργίας. Τα ποσοστά αυτά είναι διπλάσια από τα αντίστοιχα της Ευρωζώνης, αλλά ο διεθνής οργανισμός δεν αλλάζει τη μεσομακροπρόθεσμη πρόβλεψη του για την ανάπτυξη, καθώς εκτιμά ότι λόγω του δημογραφικού και της κατακερματισμένης αγοράς εργασίας, θα κινηθεί με ρυθμό 1,3% έως το 2029. Σε σχέση με το ισοζύγιο συναλλαγών προβλέπει ότι το έλλειμμα θα μειωθεί φέτος στο 6,5% του ΑΕΠ, στο 5,3% το 2025 και στο 3,4% το 2029. Σε σχέση με την κερδοφορία των τραπεζών, το Ταμείο επισημαίνει ότι αυτή κινείται σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα, ωστόσο, οι διοικήσεις των τραπεζών πρέπει να έχουν το... νου τους, καθώς βρισκόμαστε σε περιβάλλον μείωσης των επιτοκίων και ως εκ τούτου, τα περιθώρια θα περιοριστούν και θα υπάρξει επιβράδυνση της κερδοφορίας.
Από την άλλη, η Τράπεζα Ελλάδος στην έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας βλέπει ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι σε καλύτερη θέση σε σχέση με το παρελθόν ώστε να αντιμετωπίσουν πιθανές διαταραχές, αλλά πρέπει να μειώσουν σημαντικά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και να αυξήσουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας. Σημειώνεται ότι ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων βρίσκεται στο 6,9%, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος στο 2,3%. Από την άλλη, ο Συνολικός Δείκτης Κεφαλαίων παρέμεινε αμετάβλητος στο 18,8%, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κινείται στο 19,9%.
Επίσης, η ΤτΕ στέλνει προς την κυβέρνηση το μήνυμα ότι οι προοπτικές των ελληνικών τραπεζών είναι θετικές, ωστόσο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη μακροοικονομική πορεία της χώρας, η οποία επηρεάζεται και από εξωγενείς παράγοντες. Στην έκθεση αναφέρεται ότι η περαιτέρω όξυνση των γεωπολιτικών κινδύνων μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά, ενώ μια απότομη ανατιμολόγηση των περιουσιακών στοιχείων στις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίων μπορεί να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, επηρεάζοντας αναλόγως και την ελληνική. Τέλος, η ΤτΕ ζητεί τη θωράκιση του τραπεζικού συστήματος, το οποίο μπορεί να κινδυνεύσει σοβαρά λόγω της κλιματικής αλλαγής και πιθανών κυβερνοεπιθέσεων. Κρατάμε τα θετικά και ελπίζουμε σε βελτίωση των αρνητικών...
Τι πρέπει να προβληματίσει τον Μητσοτάκη από τώρα με βάση τις δημοσκοπήσεις
Το πολιτικό σκηνικό αναμφίβολα παρουσιάζει αξιοσημείωτες μεταβολές, καθώς δημοσκοπικά παγιώνεται το ΠΑΣΟΚ στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με ζητούμενο την ημέρα της νέας διάσπασης του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να επιβεβαιωθεί αυτό και αριθμητικά στη Βουλή.
Το ΠΑΣΟΚ έχει πάρει δημοσκοπική ανάσα, ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στα Τάρταρα και σπαράσσεται, ενώ σήμερα θα έχουμε στη Βουλή την πρώτη κόντρα μεταξύ Μητσοτάκη-Ανδρουλάκη, σε συζήτηση προ ημερησίας διατάξεως με αφορμή το τέλος της αντιπυρικής περιόδου. Αυτό που φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις είναι ότι το ΠΑΣΟΚ θα βελτιώσει τη θέση του, χωρίς ωστόσο, να αποτελεί εναλλακτική πρόταση εξουσίας. Βέβαια, ως εναλλακτική πρόταση στα... χαρτιά προβάλλει το ΠΑΣΟΚ, αλλά απέχει πολύ από τη Νέα Δημοκρατία.
Ωστόσο, αυτό που προβληματίζει σε σχέση με την κυβέρνηση είναι το γεγονός ότι υποχωρεί σημαντικά στην καταλληλότητα για την πρωθυπουργία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Alco για λογαριασμό του τηλεοπτικού σταθμού Alpha, το ποσοστό του πρωθυπουργού έχει υποχωρήσει στο 27%, ενώ πριν από ένα χρόνο ήταν κοντά στο 40%! Στη δεύτερη θέση βρίσκεται ο Ανδρουλάκης με 10%, δηλαδή, η διαφορά είναι πολύ μεγάλη, ωστόσο, δεν είναι τόσο μεγάλη όσο ήταν πριν όταν γίνονταν συγκρίσεις Μητσοτάκη-Τσίπρα και Μητσοτάκη-Κασσελάκη.
Η φθορά του Μητσοτάκη συμβαδίζει με τα ποσοστά της Νέας Δημοκρατίας, αλλά αντανακλά και τη μετατόπιση ψηφοφόρων προς τα δεξιά. Αυτή τη στιγμή, η Νέα Δημοκρατία εμφανίζεται με ποσοστά χωρίς αναγωγή, μεταξύ 21%-27%. Την ίδια στιγμή, η Ελληνική Λύση, η Φωνή Λογικής και η Νίκη συγκεντρώνουν ποσοστά περί το 18%! Αναμφίβολα, το θέμα της ακρίβειας και τα ζητήματα της υγείας αφαιρούν πόντους από την κυβέρνηση και τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η Αριστερά έχει τα χάλια της, ενώ αυτοί που πιστεύουν ότι κανένας δεν είναι κατάλληλος για την πρωθυπουργία, αντιστοιχούν στο 37% των ερωτηθέντων. Πέρυσι, ο Μητσοτάκης είχε αποδοχή κοντά στο 40% και στη δεύτερη θέση με ποσοστό κοντά στο 27% ήταν ο "Κανένας".
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν δείχνει να κινδυνεύει από τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ Νίκο Ανδρουλάκη, ωστόσο, φαίνεται ότι χάνει πολύτιμο κεφάλαιο. Οι χαμηλές "πτήσεις" για τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι ένα σαφές μήνυμα ότι το 2027 δεν υπάρχει περίπτωση αυτοδυναμίας της Νέας Δημοκρατίας. Από τη στιγμή που το κυβερνών κόμμα δεν συζητά για αλλαγή του εκλογικού νόμου, τότε είναι σαφές ότι ο Μητσοτάκης δεν μπορεί να αναζητήσει εταίρο πέραν του ΠΑΣΟΚ, ασχέτως εάν στο τελευταίο υπάρχει κάθετη άρνηση. Βέβαια, βρισκόμαστε πολύ μακριά από τις εκλογές του 2027 και πάρα πολλές φορές αυτό που λέγεται προεκλογικά δεν ισχύει μετεκλογικά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Μητσοτάκης πρέπει να βγει αποφασιστικά μπροστά και να βάλει το δικό του αποτύπωμα στην ανάκαμψη της ΝΔ, πριν είναι αργά και οδηγηθούμε σε ακυβερνησία. Ο καιρός θα δείξει...