Την αναμόρφωση του συστήματος των τεκμηρίων διαβίωσης ταυτόχρονα με τη μεσοσταθμική τους μείωση κατά 30% αναλαμβάνει ειδική επιτροπή που συστήθηκε και πιάνει άμεσα δουλειά στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Ζητούμενο είναι ένας νέος τρόπος προσδιορισμού τόσο της τεκμαρτής δαπάνης που αφορά τα περιουσιακά στοιχεία όσο και του ελάχιστου ορίου τεκμηρίων διαβίωσης που πιάνει… σχεδόν τους πάντες.
Βασικός στόχος των παρεμβάσεων που θα προτείνει η επιτροπή (το πόρισμα που αναμένεται γύρω στον Απρίλιο θα περιέχει την εξάλειψη των στρεβλώσεων και των αδικιών που έχουν διαπιστωθεί τόσο στις δαπάνες διαβίωσης όσο και στην άδικη φορολόγηση λόγω περιουσιακών στοιχείων (παροχή σπιτιού, αυτοκινήτου κ.λπ.).
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνηση σχεδιάζει να προχωρήσει σε μια νέα φορολογική μεταρρύθμιση που στοχεύει στη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών ανάμεσα στα νοικοκυριά με την αλλαγή του τεκμαρτού τρόπου προσδιορισμού των φορολογητέων εισοδημάτων.
Το μέτρο των τεκμηρίων εφαρμόζεται επί 46 χρόνια, πιέζοντας ασφυκτικά και πολλές φορές άδικα σχεδόν 2 εκατομμύρια φορολογουμένους, κυρίως μισθωτούς και συνταξιούχους με χαμηλά εισοδήματα. Ο στόχος λοιπόν είναι να αντικατασταθούν με ένα νέο σύστημα εντοπισμού των πραγματικών εισοδημάτων των φορολογουμένων.
Σε κάθε περίπτωση η κατεύθυνση που έχει δοθεί, ήδη από την προεκλογική περίοδο, είναι τα νέα ποσά που θα προκύψουν να είναι μειωμένα μεσοσταθμικά κατά 30% σε σύγκριση με τα ισχύοντα σήμερα. Ωστόσο, οι κλίμακες αλλά και τα κριτήρια προσδιορισμού των ποσών των τεκμηρίων θα αλλάξουν προκειμένου αυτά να γίνουν δικαιότερα και αποτελεσματικότερα.
Σε αντιδιαστολή με θεωρήσεις περί «τσιμπίδας» στους ελεύθερους επαγγελματίες, τα τεκμήρια πιάνουν αριθμητικά περισσότερους μισθωτούς και συνταξιούχους. Τα στοιχεία δείχνουν ότι:
- 582.117 μισθωτοί δήλωσαν εισοδήματα 1,46 δισ. ευρώ και τελικά φορολογήθηκαν για εισοδήματα 2,85 δισ. ευρώ.
- 490.709 συνταξιούχοι δήλωσαν εισοδήματα 984,8 εκατ. ευρώ αλλά τα τεκμήρια φούσκωσαν τα εισοδήματά τους σε 2,29 δισ. ευρώ.
- 404.113 εισοδηματίες δήλωσαν εισοδήματα 208,22 εκατ. ευρώ αλλά φορολογήθηκαν για τεκμαρτά εισοδήματα 1,995 δισ. ευρώ.
- 217.159 ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι δήλωσαν εισοδήματα 370,66 εκατ. ευρώ αλλά εκλήθησαν να πληρώσουν φόρο για εισοδήματα 1,15 δισ. ευρώ.
- 109.731 φορολογούμενοι με αγροτική δραστηριότητα δήλωσαν 184,75 εκατ. ευρώ αλλά φορολογήθηκαν για 513,74 εκατ. ευρώ.
Ποιους «δαγκώνουν» τα τεκμήρια
Τα τελευταία στατιστικά στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων έδειξαν ότι:
– 582.117 μισθωτοί αν και δήλωσαν στη φορολογική τους δήλωση εισοδήματα ύψους 1,46 δις. ευρώ τελικά φορολογήθηκαν για εισοδήματα 2,85 δις. ευρώ.
– 490.709 συνταξιούχοι δήλωσαν εισοδήματα 984,8 εκατ. ευρώ αλλά η Εφορία τους φορολόγησε για εισοδήματα που συνολικά ανήλθαν σε 2,29 δις. ευρώ.
– 404.113 εισοδηματίες δήλωσαν εισοδήματα 208,22 εκατ. ευρώ. Ωστόσο φορολογήθηκαν λόγω των τεκμηρίων για εισοδήματα ύψους 1,995 δις. ευρώ.
– 217.159 ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι ενώ δήλωσαν εισοδήματα ύψους 370,66 εκατ. ευρώ, κλήθηκαν να πληρώσουν φόρο για εισοδήματα συνολικού ύψους 1,15 δισ ευρώ.
– 109.731 φορολογούμενοι με αγροτική δραστηριότητα εμφάνισαν στην Εφορία εισοδήματα 184,75 εκατ. ευρώ. Ωστόσο με την εφαρμογή των τεκμηρίων φορολογήθηκαν για εισοδήματα συνολικού ύψους 513,74 εκατ. ευρώ.
Τα τεκμήρια διαβίωσης ενεργοποιούνται σήμερα για:
1. Κατοικίες. Για την κύρια κατοικία του φορολογούμενου (ιδιόκτητη, μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρούμενη) το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση την επιφάνειά της με την ακόλουθη κλίμακα:
– μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
– από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
– από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
– από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.
– από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.
Για τους βοηθητικούς χώρους το τεκμήριο ανέρχεται σε 40 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Παράλληλα το τεκμήριο προσαυξάνεται κατά 40% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 70% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 5.000 ευρώ ανά τ.μ. και άνω.
Για τις μονοκατοικίες, τα παραπάνω ποσά αυξάνονται κατά 20% ενώ για τις δευτερεύουσες κατοικίες μειώνονται κατά 50%. Το τεκμήριο βαρύνει τους φορολογούμενους είτε είναι οι ίδιοι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών, είτε τα νοικιάζουν, είτε τους έχουν παραχωρηθεί δωρεάν.
2. Αυτοκίνητα. Το τεκμήριο διαμορφώνεται ανάλογα με τα κυβικά εκατοστά του αυτοκινήτου και ξεκινάει από τα 4.000 ευρώ για αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κυβικά εκατοστά. Ειδικότερα:
– Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε. ισχύει τεκμήριο 4.000 ευρώ.
– Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
– Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
3. Σκάφη αναψυχής. Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση τα μέτρα.
4. Πισίνες. Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση την επιφάνειά τους και το ύψος του είναι ανάλογο με το αν η πισίνα είναι εξωτερική ή εσωτερική.
5. Δίδακτρα. Λαμβάνεται υπόψη η δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία και εκπαιδευτήρια.
6. Βοηθητικό προσωπικό. Η δαπάνη για οικιακές βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.
7. Κόστος διαβίωσης. Η ελάχιστη ετήσια δαπάνη ορίζεται σε 3.000 ευρώ για τον άγαμο και σε 5.000 ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.