Την επανεκκίνηση της διαδικασίας λήψης αναγκαστικών μέτρων είσπραξης, ήτοι κατασχέσεων και πλειστηριασμών, προς οφειλέτες του ΕΦΚΑ θέτει ως έναν από τους βασικούς άξονες δράσης του το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), με στόχο την είσπραξη 1,19 δισ. ευρώ εντός του 2022.
Ηδη τα χρέη προς τον ΕΦΚΑ ξεπέρασαν τα 41 δισ. ευρώ και στο επιχειρησιακό σχέδιο δράσης του ΚΕΑΟ προβλέπεται η εντατικοποίηση των προσπαθειών είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών και κατά συνέπεια η αύξηση των εσόδων.
Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζεται η αποστολή τουλάχιστον 300.000 ατομικών ειδοποιητηρίων, με στόχο την ενημέρωση των οφειλετών για τις δυνατότητες διακανονισμού της οφειλής τους σε έως 12 μήνες ή άμεσης εξόφλησης του χρέους.
Αναλυτικά, η διαδικασία προβλέπει ότι εάν ο οφειλέτης δεν ανταποκριθεί στο κάλεσμα για διακανονισμό των οφειλών σε 12 δόσεις (πάγια ρύθμιση) ή εξόφληση του χρέους εντός 3 μηνών, το ΚΕΑΟ θα κινήσει τις διαδικασίες αναγκαστικών μέτρων.
Η λήψη αναγκαστικών μέτρων είσπραξης ενεργοποιείται επίσης εντός 70 ημερών ύστερα από απώλεια ρύθμισης. Να σημειωθεί ότι από τον Μάρτιο του 2020 και μέχρι πρότινος το ΚΕΑΟ είχε «παγώσει» κάθε διαδικασία αναγκαστικών μέτρων είσπραξης, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί λόγω της πανδημίας και των εμφανών επιπτώσεών της στην εγχώρια οικονομία.
Το σχέδιο δράσης
Πλέον, στο νέο σχέδιο προτάσσει την εντατικοποίηση των δράσεων για την αύξηση των εισπράξεων, ενώ παράλληλα θα επιδιώκει την αποτροπή νέων οφειλών, την προτροπή των οφειλετών για ένταξη και παραμονή σε διακανονισμό, καθώς και τη συστηματική παρακολούθηση της συμμόρφωσης των εντασσόμενων στις ρυθμίσεις.
Μάλιστα, προβλέπεται και μεταφορά από τη Γενική Διεύθυνση Εισφορών του e-ΕΦΚΑ στο ΚΕΑΟ της αρμοδιότητας χορήγησης ασφαλιστικής ενημερότητας, καθώς και βεβαίωσης οφειλής για μεταβίβαση ακινήτου και ήδη πραγματοποιούνται οι σχετικές διοικητικές διαδικασίες. Από το σχέδιο δράσης, δε, προκύπτει ότι αναμένεται νομοθετική ρύθμιση, ώστε η έκδοση των εν λόγω αποδεικτικών θα γίνεται λαμβάνοντας υπόψη μόνο τις βεβαιωμένες στο ΚΕΑΟ ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Να σημειωθεί, βέβαια, ότι στα αναγκαστικά μέτρα που λαμβάνονται από το ΚΕΑΟ υπάρχει διαστρωμάτωση ανάλογα με την παλαιότητα και το ύψος της οφειλής. Ετσι, προτεραιότητα για λήψη μέτρων δίνεται στις πιο πρόσφατες οφειλές, οι οποίες έχουν θεωρητικά υψηλότερη εισπραξιμότητα. Παράλληλα, εντατικότερες προσπάθειες για αναγκαστική είσπραξη γίνονται για όσους έχουν υψηλές οφειλές (π.χ. άνω των 200.000 ευρώ). Για τον σκοπό αυτό, ήδη, στο νέο οργανόγραμμα του ΚΕΑΟ προβλέφθηκε ξεχωριστό τμήμα για τη διαχείριση των μεγάλων οφειλετών, ώστε να υπάρχει συνεχής και στενή παρακολούθησή τους.
Αξιολόγηση οφειλετών
Επιπλέον, με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν στο πληροφοριακό σύστημα αξιολογείται το προφίλ του οφειλέτη. Στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη είναι και η αξιοπιστία και η γενικότερη συμπεριφορά του οφειλέτη σε σχέση με την εκπλήρωση των τρεχουσών και των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του. Για παράδειγμα, η καταβολή των τρεχουσών εισφορών και η παράλληλη καταβολή ανελλιπώς κάθε μήνα εύλογου ποσού έναντι της οφειλής λαμβάνεται υπόψη υπέρ του οφειλέτη. Αντίθετα, η συνεχής ένταξη σε ρυθμίσεις και απώλεια αυτών αποδυναμώνουν το προφίλ αξιοπιστίας του. Σημαντική δράση είναι και η ανάλυση των αποτελεσμάτων της κατηγοριοποίησης των οφειλών σύμφωνα με τη βιωσιμότητά τους (Triage). Συνολικά, στο τέλος του 2021 οι οφειλές προς τον ΕΦΚΑ που είχαν διαβιβαστεί στο ΚΕΑΟ ήταν 41,020 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων, 20,8 δισ. ευρώ ή 50,27% αφορά χρέη προς το πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και ακολουθούν οι οφειλές προς τον τ. ΟΑΕΕ (12,82 δισ. ευρώ ή 31,25%).
Η πλειονότητα των οφειλετών είναι μη μισθωτοί με οφειλές για τα έτη από το 2017 και μετά. Προσοχή, όμως. Δεν είναι νέοι οφειλέτες.
Πρόκειται στις περισσότερες περιπτώσεις για μη μισθωτούς που είχαν ήδη ενταχθεί παλαιότερα στο ΚΕΑΟ για τις οφειλές τους στους τέως ασφαλιστικούς φορείς στους οποίους ασφαλίζονταν, όμως με τη δημιουργία του ΕΦΚΑ εντάχθηκαν σε νέο μητρώο οφειλέτη.
Σε ετήσια βάση, οι οφειλές αυξήθηκαν στο τέλος του 2021 κατά 3,5 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 1,9 δισ. ευρώ αφορούν κύριες οφειλές και τα 1,6 δισ. πρόσθετα τέλη. Η αύξηση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι λόγω των έκτακτων μέτρων για τη διαχείριση της πανδημίας, οι οφειλές των μη μισθωτών για τη χρονική περίοδο από 1.2020 έως 9.2021 διαβιβάστηκαν στο ΚΕΑΟ τον Δεκέμβριο 2021.
Οι ρυθμίσεις
Οσο για τις ρυθμίσεις, στο τέλος του 2021 οι συνολικές ενεργές ήταν 481.411 και το ρυθμισμένο ποσό 5,14 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά 337.628 οφειλέτες ολοκλήρωσαν τη ρύθμιση και αποπλήρωσαν στο ΚΕΑΟ χρέος ύψους 1,77 δισ. ευρώ.
Η ρύθμιση των 120 δόσεων του 2019 εξακολουθεί να κατέχει την πρώτη θέση στη διαδικασία είσπραξης, καθώς οι ενεργές και ολοκληρωμένες ρυθμίσεις του Ν. 4611/2019 έφτασαν στο τέλος Δεκεμβρίου 2021 τις 506.518 για οφειλές 4,11 δισ. ευρώ. Οσο για την πρόσφατη ρύθμιση των 72 δόσεων, φαίνεται πως μόλις 10.121 οφειλέτες συμμετέχουν, με στόχο την αποπληρωμή οφειλών της τάξης των 42,18 εκατ. ευρώ.