Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ δικαίωσε σήμερα (3 Φεβρουαρίου) τη Γερμανία, στην υπόθεση που αφορούσε τον Θησαυρό του Οίκου των Βελφ (Γουέλφων), μια σημαντική συλλογή μεσαιωνικών έργων τέχνης που αγόρασε το ναζιστικό καθεστώς από Εβραίους εμπόρους.
Οι εννέα δικαστές έκριναν ομόφωνα ότι η αμερικανική Δικαιοσύνη, λόγω της αρχής της εθνικής κυριαρχίας δεν μπορεί να παρέμβει στη διαμάχη μεταξύ του Βερολίνου και των απογόνων αυτών των εμπόρων. Οι ενάγοντες ζητούσαν αποζημίωση ύψους 250 εκατ. δολαρίων για την «εξαναγκαστική πώληση» των έργων τέχνης, πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Ως κράτος, θα αισθανόμασταν έκπληξη, ενδεχομένως θα ξεκινούσαμε και διαδικασίες αντιποίνων, αν ένα γερμανικό δικαστήριο επιδίκαζε εκατομμύρια δολάρια σε Αμερικανούς για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διέπραξε η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών πριν από χρόνια. Δεν υπάρχει λόγος να είναι διαφορετική η αντίδραση της Γερμανίας αν τα αμερικανικά δικαστήρια κρίνουν αυτήν την υπόθεση», ανέφεραν στο σκεπτικό τους.
Βαρύτιμοι σταυροί, περίτεχνα χρυσά αντικείμενα, πολύτιμες λειψανοθήκες
Η δικαστική διαμάχη αφορούσε διάφορα εκκλησιαστικά αντικείμενα που φιλοτεχνήθηκαν από τον 11ο μέχρι τον 14ο αιώνα και σήμερα εκτίθενται σε μουσείο του Βερολίνου.
Λίγο πριν το Κραχ του 1929, τρεις Εβραίοι έμποροι έργων τέχνης από τη Φραγκφούρτη αγόρασαν τον θησαυρό αυτόν από τον δούκα του Μπράουνσβαϊχ, απόγονο του Οίκου των Βελφ. Παρόλο που η αγορά την εποχή εκείνη είχε κατακρημνιστεί, κατάφεραν να πουλήσουν τον μισό σε Αμερικανούς συλλέκτες.
Το 1935, δύο χρόνια αφότου κατέλαβε την εξουσία ο Αδόλφος Χίτλερ, αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν τα περίπου 40 αντικείμενα που τους απέμεναν στο κρατίδιο της Πρωσίας, επικεφαλής του οποίου ήταν τότε ο ιδρυτής της Γκεστάπο, Χέρμανγκ Γκέρινγκ.
«Ίσως ο μεγαλύτερος κλέφτης έργων τέχνης όλων των εποχών»
«Ήταν απλώς αδύνατον το 1935 για έναν Εβραίο έμπορο […] να συνάψει μια έντιμη συμφωνία με κάποιον που ίσως υπήρξε ο μεγαλύτερος κλέφτης έργων τέχνης όλων των εποχών», είχε δηλώσει τον Δεκέμβριο ο Τζεντ Λάιμπερ, εγγονός ενός από αυτούς τους εμπόρους.
Οι απόγονοι των τριών εμπόρων ζήτησαν το 2014 αποζημίωση από το γερμανικό κράτος. Ωστόσο, μια επιτροπή που συστάθηκε για τον σκοπό αυτόν, έκρινε ότι η τιμή της πώλησης αντικατόπτριζε τις συνθήκες της αγοράς έργων τέχνης εκείνη την περίοδο. Οι κληρονόμοι στράφηκαν τότε στα αμερικανικά δικαστήρια, βασιζόμενοι σε έναν νόμο του 1976, που απαγορεύει στις ΗΠΑ να διώκουν στα αστικά δικαστήρια μια ξένη κυβέρνηση, εκτός από τις περιπτώσεις απαλλοτρίωσης.
Η Γερμανία από την πλευρά της προσέφυγε για να σταματήσει αυτή τη διαδικασία, με το επιχείρημα ότι ο συγκεκριμένος νόμος δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε αυτήν την περίπτωση, αφού επρόκειτο για μια πώληση μεταξύ Γερμανών, σε γερμανικό έδαφος.
Το Ανώτατο Δικαστήριο δικαίωσε το Βερολίνο.