Διχασμένη η Τουρκία οδηγείται σε δεύτερες κάλπες στις 28 Μαϊου για την εκλογή προέδρου μετά τον πρώτο γύρο που ανέδειξε νικητή αλλά όχι πρόεδρο τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η προεκλογική εκστρατεία αλλά και το αμφίρροπο αποτέλεσμα της κάλπης έχει επηρεάσει τις αγορές. Οι τουρκικές μετοχές κατέρρευσαν 6,4% τη Δευτέρα πριν προκαλέσουν διακοπή των συναλλαγών στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης. «Δύο εβδομάδες αβεβαιότητας είναι ένα σενάριο που δεν αρέσει περισσότερο στις αγορές», δήλωσε ο Cagri Kutman, ειδικός στις τουρκικές αγορές στην KNG Securities.
Το αποτέλεσμα της Κυριακής σηματοδοτεί μια τεράστια νίκη για τον Ερντογάν, δήλωσε ο Emre Peker, διευθυντής Ευρώπης του Eurasia Group, σε σημείωμα που έστειλε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. “Ο πρόεδρος είναι πιθανό να εκμεταλλευτεί την υψηλή δημοτικότητά του, την αιφνιδιαστική νίκη του στο κοινοβούλιο και τα πλεονεκτήματα της κατεστημένης εξουσίας για να εξασφαλίσει την επανεκλογή του στον δεύτερο γύρο”.
Ο Ερντογάν κέρδισε το 49,4% των ψήφων, ενώ ο Κιλιτσντάρογλου εξασφάλισε υποστήριξη 45%, υπολειπόμενο του ορίου του 50% που απαιτείται για να αποφευχθεί ο δεύτερος γύρος. Ο τρίτος υποψήφιος, ο Σινάν Ογκάν, έλαβε 5,2% και αποκλείστηκε από την κούρσα. Τυπικά δεν πρόκειται για νίκη, αλλά ούτε για ήττα του Ερντογάν που δήλωσε πεπεισμένος μπροστά σε μια θάλασσα υποστηρικτών του μέσα στη νύχτα πως «θα υπηρετήσει τη χώρα για ακόμη πέντε χρόνια». Την πεποίθησή του εξέφρασε και ο αντίπαλός του, υποσχόμενος στους δικούς του υποστηρικτές πως «θα νικήσουμε οπωσδήποτε στον δεύτερο γύρο», επικαλούμενος την «ανάγκη της κοινωνίας για αλλαγή».
Ο Ερντογάν, ο μακροβιότερος ηγέτης της χώρας, έχει διαμορφώσει το μέλος του ΝΑΤΟ σε περιφερειακή δύναμη που διαδραματίζει αυξανόμενο ρόλο από την Ουκρανία έως τη Συρία.
Διατήρησε μάλιστα ισχυρή υποστήριξη σε μεγάλο μέρος της περιοχής που επλήγη από τους καταστροφικούς σεισμούς του Φεβρουαρίου που άφησαν πίσω τους περισσότερους από 50.000 νεκρούς. Οι επιζώντες και τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι δεν ανταποκρίθηκε επαρκώς στην καταστροφή. Αλλά οι όλο και πιο ασταθείς οικονομικές πολιτικές άφησαν τον Ερντογάν ευάλωτο, αφού μια κρίση πληθωρισμού πέρυσι ξεκοίλιασε τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών.
Ο Κιλιτσντάρογλου κατέβαινε με την υπόσχεση να αποκαταστήσει το κράτος δικαίου, να διορθώσει τους τεταμένους δεσμούς με τη Δύση και να επιστρέψει στην οικονομική ορθοδοξία. Πριν από τις εκλογές της Κυριακής, πολλές δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι ο Κιλιτσντάρογλου είχε προβάδισμα έναντι του Ερντογάν. “Αν το έθνος μας λέει δεύτερος γύρος, το σεβόμαστε”, δήλωσε ο Κιλιτσντάρογλου μετά την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων τη Δευτέρα. “Ο Ερντογάν δεν μπόρεσε να πάρει τα αποτελέσματα που επιθυμούσε”.
Οπως σχολιάζει το Bloomberg εκπληκτική εμφάνιση του Σινάν Ογκάν, του τρίτου υποψηφίου στην κούρσα της Κυριακής, ο οποίος κατέβηκε με αντιμεταναστευτική πλατφόρμα, ήταν ένας βασικός παράγοντας που απέτρεψε τους επικρατέστερους από το να εξασφαλίσουν την απόλυτη πλειοψηφία.
Ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να συμπεριφερθεί ο Ογκάν στον δεύτερο γύρο θα μπορούσε να αλλάξει την ψήφο προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Σε δηλώσεις του αργά την Κυριακή, ο Όγκαν επέκρινε τις αντισυμβατικές οικονομικές απόψεις του Ερντογάν και απέφυγε να υποστηρίξει κάποιον από τους δύο πρώτους υποψήφιους.
Διέκοψε στο άνοιγμα τις συναλλαγές το Χρηματιστήριο Κωνσταντινούπολης
Το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης διέκοψε μετά το άνοιγμα τις συναλλαγές αφού ο βασικός δείκτης του κατέγραψε σήμερα πτώση 6,38% στις συναλλαγές πριν από την έναρξη της συνεδρίασης, μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών, τα στήθος με στήθος αποτελέσματα του οποίου οδηγούν σε δεύτερο γύρο. Η εντολή για τη διακοπή των συναλλαγών εκδόθηκε στις 09:55 (ώρα Ελλάδας) και ξεκίνησε εκ νέου στις 10:30 (ώρα Ελλάδας). Ο δείκτης του τραπεζικού τομέα είχε σημειώσει πτώση κατά 9,54% όταν διακόπηκαν οι συναλλαγές στο χρηματιστήριο.
Σε υψηλό εξαμήνου τα CDS
Σε υψηλό έξι μηνών εκτινάχθηκε σήμερα το κόστος της ασφάλισης έναντι χρεοκοπίας της γειτονικής Τουρκίας, έπειτα από μία αμφιλεγόμενη -σύμφωνα με το Reuters– εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη του προέδρου της χώρας. Το πενταετές spread ανταλλαγής πιστωτικής αθέτησης της Τουρκίας εκτινάχθηκε κατά 105 μονάδες βάσης από τα επίπεδα της Παρασκευής, σε 597 μονάδες, σύμφωνα με την S&P Global Market Intelligence, το υψηλότερο, δηλαδή, από τον Νοέμβριο του 2022.
Στη δίνη μεγαλύτερων πιέσεων και έντονης μεταβλητότητας εισέρχεται η τουρκική λίρα, καθώς το χθεσινό αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών οδηγεί σε επαναληπτικές κάλπες σε δύο εβδομάδες.
Κατά τη διάρκεια των συναλλαγών στα ασιατικά χρηματιστήρια, η λίρα υποχωρούσε ελαφρώς, καθώς οι κρατικές τράπεζες παρενέβησαν για να διατηρήσουν την ισοτιμία κοντά στο 19,65 ανά δολάριο ΗΠΑ.
Πιέσεις στη λίρα
Στη δίνη μεγαλύτερων πιέσεων και έντονης μεταβλητότητας εισέρχεται η τουρκική λίρα, καθώς το χθεσινό αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών οδηγεί σε επαναληπτικές κάλπες σε δύο εβδομάδες.
Κατά τη διάρκεια των συναλλαγών στα ασιατικά χρηματιστήρια, η λίρα υποχωρούσε ελαφρώς, καθώς οι κρατικές τράπεζες παρενέβησαν για να διατηρήσουν την ισοτιμία κοντά στο 19,65 ανά δολάριο.
Η ισοτιμία έκλεισε στις 19,58 λίρες ανά δολάριο την Παρασκευή, με τη συνολική πτώση από τις αρχές του έτους για το νόμισμα στο 4,5%. Η κεντρική τράπεζα αρνήθηκε να προβεί σε κάποιο σχόλιο αναφορά με τη συναλλαγματική ισοτιμία.
Ο πρόεδρος Ερντογάν θα βρεθεί ξανά αντιμέτωπος με τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, στον επαναληπτικό γύρο της 28ης Μαΐου, καθώς αμφότεροι απέτυχαν να συγκεντρώσουν χθες Κυριακή το 50% των συνολικών ψήφων που απαιτούνταν για τη νίκη.
Νωρίς το πρωί της Δευτέρας και με καταμετρημένο πάνω από το 98% των ψήφων, ο Ερντογάν συγκέντρωνε το 49,3% των ψήφων, ενώ ο Κιλιτσντάρογλου συγκέντρωσε το 45%.
Κι ενώ είναι ακόμα πιθανόν για τον Ερντογάν να ανακηρυχθεί νικητής από τον πρώτο γύρο, το πιο πιθανόν είναι οι δεύτερες κάλπες.
«Αν διατηρηθούν αυτά τα αποτελέσματα, θα είναι ένα από τα χειρότερα αποτελέσματα για τις αγορές», δήλωσε ο Ογκεντάι Τοπκιουλάρ, διαχειριστής κεφαλαίων στη RAM Capital SA. «Θα υπάρχει ασάφεια για τις επόμενες δύο εβδομάδες».
Το τουρκικό νόμισμα βρίσκεται υπό πίεση από τότε που ο Ερντογάν ακολούθησε μια σειρά ανορθόδοξων πολιτικών από το 2018, συμπεριλαμβανομένων των μειώσεων των επιτοκίων για την ενίσχυση της ανάπτυξης (ακόμη και εν μέσω αυξανόμενου πληθωρισμού), των ελέγχων της συναλλαγματικής ισοτιμίας και της κρατικής παρέμβασης.
Οι αθέατες παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας στην αγορά έχουν ανέλθει σε σχεδόν 177 δισ δολάρια τους τελευταίους 16 μήνες, σύμφωνα με εκτίμηση του Bloomberg Economics.
«Οι επόμενες δύο εβδομάδες είναι πιθανό να είναι οι πιο τεταμένες στην τουρκική πολιτική σκηνή, από τότε που το AKP και ο Ερντογάν ήρθαν στην εξουσία πριν από δύο δεκαετίες», ανέφερε ο Πιότρ Ματίς, ανώτερος αναλυτής νομισμάτων στην In Touch Capital Markets στο Λονδίνο. «Οι παρασκηνιακές παρεμβάσεις στο συνάλλαγμα είναι πιθανό να συνεχιστούν τις επόμενες δύο εβδομάδες για να διατηρηθεί η λίρα σχετικά σταθερή».
Αναλυτές της JPMorgan και της HSBC δήλωσαν ότι αναμένουν ότι η λίρα θα υποτιμηθεί σε περίπου 24-25 ανά δολάριο. Η Goldman Sachs ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ότι η αγορά τιμολογεί μια «απότομη υποτίμηση», είναι δύσκολο όμως να προβλεφθεί το πότε ακριβώς θα συμβεί αυτό.
Στροφή πολιτικής
Η συμμαχία της αντιπολίτευσης του Κιλιτσντάρογλου έχει υποσχεθεί να αντιστρέψει πολλές από τις οικονομικές πολιτικές της σημερινής κυβέρνησης, να επαναφέρει μια πολιτική επιτοκίων παρόμοια με εκείνη άλλων χωρών και να διορίσει έναν «αυτόνομο» επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας. Αντίθετα, ο Ερντογάν έχει διώξει τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας από το 2019, επιδιώκοντας ολοένα και χαμηλότερο κόστος δανεισμού.
Οι συνολικές τοποθετήσεις ξένων επενδυτών σε τουρκικές μετοχές και ομόλογα ήταν κάτω από 24 δισ. δολάρια την Παρασκευή πριν από την ψηφοφορία, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg. Πριν από μια δεκαετία ήταν στα 152 δισεκατομμύρια δολάρια.
Μια πολιτική στροφή θα είναι κρίσιμη για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των ξένων επενδυτών και την αντιστροφή μέρους των εκροών ύψους 11 δισ. δολαρίων τα τελευταία πέντε χρόνια, σύμφωνα με το Bloomberg Intelligence.
Οι κυβερνητικές προσπάθειες για τη στήριξη της λίρας έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα της κεντρικής τράπεζας και έχουν αφήσει το νόμισμα σε «μη βιώσιμα υψηλά επίπεδα», σύμφωνα με τον Νικ Σταντμίλερ, επικεφαλής του τμήματος προϊόντων της Medley Global Advisors στη Νέα Υόρκη.
«Δεν μπορούν να αντέξουν για πάντα και μια σοβαρή υποτίμηση είναι πιθανή τα επόμενα δύο τρίμηνα», είπε. «Σε πρώτη φάση, θα περίμενα ότι η κυβέρνηση θα αυστηροποιήσει τους ελέγχους, οι οποίοι ήδη εφαρμόζονται σιωπηρά, για να αποτραπεί μια περαιτέρω φυγή κεφαλαίων».
