Ο περιορισμός της γραφειοκρατίας, η παροχή ισχυρών νομοθετικών κινήτρων και εργαλείων, αλλά και η ταχύτερη προσέλκυση κεφαλαίων από το εξωτερικό, αποτελούν τους στόχους του νέου θεσμικού πλαισίου για τις Στρατηγγικές επενδύσεις.
Το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή και παρουσιάστηκε από τον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη και τον αναπληρωτή υπουργό Νίκο Παπαθανάση, οι οποίοι έκαναν λόγο για μια μεγάλη μεταρρύθμιση. Μεταξύ των διατάξεων περιλαμβάνονται νέα κίνητρα για τους επενδυτές, νέες διαδικασίες για επιτάχυνση στην αδειοδότηση και υλοποίηση των στρατηγικών επενδύσεων αλλά και νέες κατηγορίες επενδύσεων που θα μπορούν να ενταχθούν στο ειδικό καθεστώς των Στρατηγικών Επενδύσεων. Είχε προηγηθεί η δημόσια διαβούλευσή του ενώ τη Δευτέρα 22 Νοεμβρίου θα εισαχθεί προς επεξεργασία στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής.
Με το νομοσχέδιο:
- Επικαιροποιείται το θεσμικό πλαίσιο υλοποίησης των Στρατηγικών Επενδύσεων (ν.4608/2021), προκειμένου να απλοποιηθούν και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αξιολόγησης και υλοποίησης αυτών και επέρχονται τροποποιήσεις στα εξής κατά βάση σημεία:
α. Επαναπροσδιορίζονται οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια που πρέπει να πληρούν τα επενδυτικά σχέδια, για την ένταξή τους στις επιμέρους κατηγορίες των Στρατηγικών Επενδύσεων.
β. Διευρύνεται η έννοια των Στρατηγικών Επενδύσεων της κατηγορίας «Εμβληματικές Επενδύσεις», με την υπαγωγή σ’ αυτές επενδυτικών σχεδίων εξαιρετικής σημασίας, τα οποία προωθούν μεταξύ άλλων την πράσινη οικονομία, την καινοτομία, την τεχνολογία καθώς και την οικονομία χαμηλού ενεργειακού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
γ. Συστήνεται τριμελής επιτροπή, για τον χαρακτηρισμό ενός επενδυτικού σχεδίου ως «Εμβληματική Επένδυση Εξαιρετικής Σημασίας», τα μέλη της οποίας είναι επιστήμονες εγνωσμένου κύρους ποικίλων ειδικοτήτων. Με κ.υ.α. συγκροτείται η εν λόγω επιτροπή, ορίζονται τα μέλη της καθώς και οι αναπληρωτές αυτών, ο χρόνος θητείας τους, η αποζημίωσή τους, καθώς και οι όροι λειτουργίας της.
δ. Επικαιροποιείται το θεσμικό πλαίσιο σχετικά με τις i) πολεοδομικές ρυθμίσεις για την πραγματοποίηση Στρατηγικών Επενδύσεων σε χώρους εντός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων και ii) ρυθμίσεις για τη διαδικασία παραχώρησης της χρήσης αιγιαλού και παραλίας στον φορέα πραγματοποίησης της Στρατηγικής Επένδυσης.
ε. Τροποποιούνται και συμπληρώνονται οι διατάξεις σχετικά με το κίνητρο χωροθέτησης, για την πραγματοποίηση Στρατηγικών Επενδύσεων στα εξής κατά βάση σημεία:
– παρέχεται η δυνατότητα ένταξης στην επένδυση έως μιας (1) μη όμορης έκτασης, εφόσον σωρευτικά : i) καλύπτει λιγότερο του πενήντα τοις εκατό (50%) επί της συνολικής έκτασης του βασικού ακινήτου της επένδυσης, ii) δεν είναι απαραίτητη για την εξασφάλισης αρτιότητας – οικοδομησιμότητας του βασικού ακινήτου και iii) έχει μέγιστη απόσταση με το έτερο ακίνητο ενάμισι (1,5) χιλιόμετρο,
– ορίζεται σε μηδέν κόμμα οκτώ (0,8) ο ανώτατος επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης και σε εξήντα τοις εκατό (60%) το ανώτατο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης, για τις επενδύσεις στον τομέα κατασκευής κέντρων δεδομένων και τεχνολογικής υποστήριξης επιχειρήσεων και λοιπών συνοδευτικών δραστηριοτήτων.
στ. Παρατίθενται τα φορολογικά κίνητρα, τα οποία κατά βάση είναι αυτά που προβλέπονται από το ισχύον πλαίσιο (άρθρο 12 του ν. 4608/2019).
ζ. Παρέχεται η δυνατότητα στον φορέα της επένδυσης, για την έκδοση των απαιτούμενων περιβαλλοντικών αδειών και εγκρίσεων να χρησιμοποιεί Πιστοποιημένους Αξιολογητές από το Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του άρθρου 16 του ν. 4014/2011.
η. Εισάγεται, αποκλειστικά για τα επενδυτικά σχέδια που εντάσσονται στην κατηγορία «Εμβληματικών Επενδύσεων Εξαιρετικής Σημασίας» των Στρατηγικών Επενδύσεων, η δυνατότητα λήψης και ενισχύσεων, διαζευκτικά ή σωρευτικά, με τη μορφή της επιχορήγησης, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης και της επιδότησης του κόστους δημιουργούμενης απασχόλησης.
θ. Προβλέπεται ότι η χρηματοδότηση των κινήτρων ενίσχυσης δαπανών στρατηγικών επενδύσεων προέρχεται κατά προτεραιότητα, από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (Ε.Σ.Π.Α.) 2021-2027, λοιπούς χρηματοδοτικούς οργανισμούς και εν συνεχεία από το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης.
ι. Η παρακολούθηση της υλοποίησης κάθε εγκεκριμένης, από τη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων (Δ.Ε.Σ.Ε.), επενδυτικής πρότασης πραγματοποιείται με έλεγχο από ορκωτό ελεγκτή ή πιστοποιημένο ιδιωτικό φορέα καθώς και από έναν εμπειρογνώμονα από το Μητρώο Πιστοποιητών Αξιολογητών, το οποίο τηρείται στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας, εφόσον η επενδυτική πρόταση περιλαμβάνει έρευνα και ανάπτυξη. (Σήμερα το εν λόγω έργο διεκπεραιώνεται από ανεξάρτητο χρηματοοικονομικό και τεχνικό ελεγκτή εγγεγραμμένο σε Ειδικό Μητρώο).
ια. Προβλέπεται η έντοκη επιστροφή των καταβληθέντων ποσών σε περίπτωση μη τήρησης των όρων χρήσης των κινήτρων ενίσχυσης δαπανών Στρατηγικών Επενδύσεων, για λόγους που αποδίδονται στον φορέα.
ιβ. Καθορίζεται σε δεκαπέντε (15) έτη κατ’ ανώτατο όριο ο συνολικός χρόνος υλοποίησης μιας Στρατηγικής Επένδυσης. Μετά την παρέλευση του προαναφερόμενου χρονικού ορίου δύναται να επιβάλλονται οι προβλεπόμενες κυρώσεις.
ιγ. Επανακαθορίζεται η σύνθεση του διαιτητικού δικαστηρίου, αναφορικά με την επίλυση διαφορών επί Στρατηγικών Επενδύσεων, μεταξύ του φορέα επένδυσης και του Δημοσίου. (άρθρα 1-22)
Τροποποιήσεις στους κανόνες χωροθέτησης
- Τροποποιούνται οι διατάξεις του ν.3986/2011 αναφορικά με τους κανόνες χωροθέτησης και τις γενικές χρήσεις γης δημοσίων ακινήτων.
Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων:
α. Προστίθενται νέες κατηγορίες χρήσεων γης, στις οποίες μπορούν να υπάγονται δημόσια ακίνητα, που βρίσκονται σε περιοχές εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων και εκτός ορίων οικισμών προ του 1923 ή κάτω των 2.000 κατοίκων και αφορούν την κατασκευή:
– μόνιμων εγκαταστάσεων για κινηματογραφικές παραγωγές (studios), σε ακίνητα που έχουν ως γενικό προορισμό τουρισμό – αναψυχή, επιχειρηματικά πάρκα, θεματικά πάρκα – εμπορικά κέντρα – αναψυχή ή μεταφορικές, τεχνικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές υποδομές και λειτουργίες,
– κέντρων δεδομένων και τεχνολογικής υποστήριξης επιχειρήσεων και λοιπών συνοδευτικών δραστηριοτήτων (Data Centers), όταν τα ακίνητα έχουν ως γενικό προορισμό μεταφορικές, τεχνικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές υποδομές και λειτουργίες.
β. Ορίζεται ότι, και τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) καθώς και τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) δημοσίων ακινήτων, μπορούν να τροποποιούνται με τα προεδρικά διατάγματα έγκρισης αυτών.
– Επανακαθορίζεται η διαδικασία μεταβολής της έκτασης, των ορίων και του περιεχομένου του Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων (Ε.Σ.Χ.Α.Δ.Α.) και ορίζεται σε 20% της αρχικά οριοθετηθείσας έκτασης (αντί 15% που ισχύει), το επιτρεπόμενο ποσοστό μεταβολής των ορίων (μείωση ή αύξηση) της έκτασης του Ε.Σ.Χ.Α.Δ.Α.
Εισάγονται ειδικότερες ρυθμίσεις σχετικά με τη μεταβολή της έκτασης και των ορίων του Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (Ε.Σ.Χ.Α.Σ.Ε.) υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις.
γ. Θεωρούνται ως δημόσια κτήματα και τα ακίνητα που ανήκουν στα εποπτευόμενα από το Κράτος εκκλησιαστικά ιδρύματα ιδιωτικού δικαίου, που ιδρύονται με π.δ. και επί των οποίων η επένδυση χαρακτηρίζεται ως στρατηγική, σύμφωνα με το οικείο νομοθετικό καθεστώς. (άρθρα 23-25)
- Επιτρέπεται η δημιουργία ξενοδοχείων συνιδιοκτησίας και στις ζώνες ανάπτυξης τουρισμού – αναψυχής, των περιοχών οργανωμένων υποδοχέων τουριστικών δραστηριοτήτων, οι οποίες εγκρίνονται με τα Ε.Σ.Χ.Α.Σ.Ε. του άρθρου 11 του Ν.4608/2019 ή του άρθρου 24 του Ν.3894/2010, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. (άρθρο 26)
- Ορίζεται η αρμόδια Υπηρεσία, για την έκδοση της προέγκρισης οικοδομικής άδειας (άρθρο 35, ν.4495/2017) των επενδυτικών σχεδίων που έχουν ενταχθεί στις Στρατηγικές Επενδύσεις καθώς και για αυτά που έχουν υποβληθεί προς αξιολόγηση στην «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.». (άρθρο 27)
- Παρατίθενται οι εξουσιοδοτικές, μεταβατικές και καταργούμενες διατάξεις του Μέρους Α’ του υπό ψήφιση σχεδίου νόμου.
Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, προβλέπονται τα ακόλουθα:
– Με Κοινή Υπουργική Απόφαση καθορίζεται το ύψος και ο τρόπος καταβολής της αποζημίωσης του ορκωτού ελεγκτή και του πιστοποιημένου εμπειρογνώμονα, για την παρακολούθηση της υλοποίησης κάθε εγκεκριμένης επενδυτικής πρότασης.
– Συγκροτούνται, με ΚΥΑ τα όργανα ελέγχου της Γενικής Γραμματείας Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα για την παρακολούθηση και τον έλεγχο υλοποίησης των επενδύσεων, που έχουν ενταχθεί στις Στρατηγικές Επενδύσεις του ν.3894/2010 ή έχουν υποβληθεί προς αξιολόγηση στην «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.», κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. Με όμοια απόφαση προβλέπονται η διαδικασία ελέγχου, οι αμοιβές των ανωτέρω ελεγκτών, κ.λπ.
– Οι φορείς των επενδυτικών σχεδίων, τα οποία έχουν υποβληθεί προς αξιολόγηση στην «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» και για τα οποία δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση της Δ.Ε.Σ.Ε., δύνανται να τροποποιήσουν τις αιτήσεις τους, προκειμένου να ενταχθούν στις οριζόμενες κατηγορίες Στρατηγικών Επενδύσεων και να λάβουν τα προβλεπόμενα σε εκάστη κατηγορία κίνητρα. Στην περίπτωση αυτή οι ανωτέρω φορείς υποβάλλουν νέα αίτηση καταβάλλοντας στην «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.», πέραν του προβλεπόμενου ποσού της διαχειριστικής αμοιβής, εκ νέου ποσοστό εικοσιπέντε τοις εκατό (25%) επί αυτής ως διαχειριστική αμοιβή, για τη νέα αίτηση, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. (άρθρα 28-30)
Επίσης με τις τροποποιήσεις ή συμπληρώσεις που φέρνει τον νέο νομοσχέδιο στις διατάξεις του ν. 4399/2016 προωθούνται τα εξής :
– αυξάνονται οι περιπτώσεις των επενδυτικών σχεδίων που ενισχύονται βάσει του ανωτέρω νόμου καθώς και των επενδυτικών σχεδίων σε ειδικές περιοχές,
– μειώνεται το ποσό του επιλέξιμου ύψους επενδυτικών σχεδίων και επανακαθορίζεται η διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης, ειδικά, για τις αναφερόμενες Περιφερειακές Ενότητες,
– προβλέπεται, σε περίπτωση υπέρβασης της οριζόμενης προθεσμίας για τον έλεγχο των επενδυτικών έργων από την Επιτροπή Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων [αποτελούμενη από τρία (3) έως πέντε (5) μέλη, αντί από τρία (3) που ισχύει σήμερα], δυνατότητα ανάθεσης σε ανεξάρτητο ορκωτό – ελεγκτή, προκειμένου να ολοκληρωθεί ο έλεγχος των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα,
– επανακαθορίζονται η διαδικασία και τα όργανα ελέγχου της επένδυσης καθώς και τα ποσοστά υλοποίησης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου αυτής, οι λόγοι για τους οποίους υποβάλλεται, με πρωτοβουλία του φορέα, αίτημα τροποποίησης των όρων της απόφασης υπαγωγής, η προθεσμία για την έκδοση της απόφασης πιστοποίησης της ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης κ.λπ.,
– συστήνεται με υ.α. Μητρώο Ορκωτών Ελεγκτών – Λογιστών για τον έλεγχο των αποτελεσμάτων των αξιολογήσεων επενδυτικών σχεδίων, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. Με κ.υ.α. καθορίζεται η αποζημίωση των ορκωτών ελεγκτών – λογιστών για τη διενέργεια του σχετικού ελεγκτικού έργου.
– μεταβάλλεται το ποσοστό πιστοποίησης του συνολικού κόστους των επενδυτικών δαπανών για τις διακριτές κατηγορίες επενδυτικών σχεδίων,
– προβλέπεται ως υποχρεωτική η ηλεκτρονική υποβολή των δικαιολογητικών για τις επενδύσεις που έχουν υπαχθεί στους αναπτυξιακούς νόμους. (άρθρα 31-43)
Αλλοδαπές εμποροβιομηχανικές εταιρείες
Το νομοσχέδιο τροποποιεί και το θεσμικό πλαίσιο αναφορικά με την εγκατάσταση αλλοδαπών εμποροβιομηχανικών εταιρειών στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα:
- Προσδιορίζεται για τις εν λόγω εταιρείες ο τρόπος υπολογισμού της ελάχιστης υποχρέωσης για το ύψος των ετήσιων δαπανών τους, σε περίπτωση που η περίοδος αναφοράς είναι μικρότερη των δώδεκα (12) μηνών.
– Επιτρέπεται η χορήγηση προσωρινής άδειας εγκατάστασης στις εν λόγω εταιρείες, με την επιφύλαξη ως προς το εφαρμοζόμενο περιθώριο κέρδους.
– Περιλαμβάνονται ειδικές ρυθμίσεις αναφορικά με τον τρόπο υπολογισμού του περιθωρίου κέρδους σε περίπτωση χορήγησης προσωρινής άδειας εγκατάστασης.
– Ρυθμίζονται θέματα σχετικά με την αρμοδιότητα εισηγήσεων και γραμματειακής υποστήριξης της – ήδη υπάρχουσας – Επιτροπής Ελέγχου του εφαρμοζόμενου σε κάθε εταιρεία ποσοστού κέρδους, καθώς και αποζημιώσεων των μελών της.
– Προστίθεται ως απαραίτητο δικαιολογητικό στα συνυποβαλλόμενα με την αίτηση υπαγωγής στο θεσμικό πλαίσιο αναφορικά με την εγκατάσταση αλλοδαπών εμποροβιομηχανικών εταιρειών στην Ελλάδα, η έκθεση ορκωτού ελεγκτή – λογιστή από το Δημόσιο Μητρώο, το οποίο τηρείται από την Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (Ε.Λ.Τ.Ε.).
– Προβλέπεται η εφαρμογή του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (Π.Σ.Κ.Ε.) για το σύνολο των διαδικασιών σχετικά με την εγκατάσταση αλλοδαπών εμποροβιομηχανικών εταιρειών στην Ελλάδα.
– Καταργείται η υποχρέωση πρόσληψης (κατ’ ελάχιστον) εκατόν πενήντα (150) εργαζομένων για το πρώτο έτος μετά τη χορήγηση της ενίσχυσης, ως προϋπόθεση για τη χορήγηση των παρεχόμενων ενισχύσεων-κινήτρων για την εγκατάσταση αλλοδαπών εμποροβιομηχανικών εταιρειών στην Ελλάδα. (άρθρα 45-48)
Με το υπό ψήφιση νομοσχέδιο επίσης τίθενται οι μεταβατικές και καταργούμενες διατάξεις αναφορικά με τις ιδιωτικές επενδύσεις, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται:
- i) η κατάργηση της δυνατότητας ένταξης στις ειδικές κατηγορίες ενισχύσεων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που πληρούσαν συγκεκριμένα κριτήρια, όπως η αύξηση της απασχόλησης σε συγκεκριμένο κατ’ ελάχιστον ποσοστό πριν την αίτηση υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου στις διατάξεις του νόμου για την ενίσχυση των επενδύσεων,
- ii) η κατάργηση έκδοσης υπουργικής απόφασης ως προϋπόθεσης για την περαιτέρω εξειδίκευση του είδους των επιχειρήσεων, των οποίων τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται σε έναν από τους κλάδους Τεχνολογίας, Πληροφορικής, Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) και αγροδιατροφής, ως κύριο κλάδο δραστηριότητάς τους, και οι οποίες δύναται να λαμβάνουν ειδικές κατηγορίες ενισχύσεων,
iii) η κατάργηση της υπαγωγής των αθλητικών εγκαταστάσεων στα καθεστώτα ενισχύσεων του ν. 4399/2016. (άρθρα 49-50)