Τη δεύτερη θέση ανάμεσα στα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ στην απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων του ΕΣΠΑ καταλαμβάνει η χώρα μας με βάση τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μάλιστα η Ελλάδα έρχεται πρώτη στη σχετική κατάταξη τόσο στην απορρόφηση των πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ-ERDF) όσο και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ-ESF).
Βελτιώσεις του θεσμικού πλαισίου
Με αφορμή τα παραπάνω στοιχεία ο αρμόδιος υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης δηλώνει στο «Βήμα»:
«Από τον Ιούλιο του 2019 που αναλάβαμε ως κυβέρνηση, στο ΕΣΠΑ 2014-2020 υπήρξε σημαντική πρόοδος, τόσο στην ενεργοποίηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, όπως αποτυπώνεται στις εντάξεων έργων, όσο και στην υλοποίηση αυτών με βάση τις συμβάσεις και τις δαπάνες. Συγκεκριμένα, τον Ιούλιο του 2019 παραλάβαμε το ΕΣΠΑ με εντάξεις έργων σε ποσοστό 84% και σήμερα ξεπεράσαμε το 140%, ενώ αντίστοιχα οι δαπάνες των ενταγμένων έργων ανέρχονται σε 12,3 δισ. ευρώ, ποσοστό 57% έναντι του αντίστοιχου 23% τον Ιούλιο του 2019. Η εικόνα αυτή», συνεχίζει, «είναι αποτέλεσμα μιας σειράς συντονισμένων ενεργειών του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, οι οποίες ενδεικτικά αφορούν σε βελτιώσεις του θεσμικού πλαισίου, την απλοποίηση διαδικασιών ένταξης και παρακολούθησης, τη συνεχή παρακολούθηση της προόδου σε επίπεδο έργου μέσω σχεδίων δράσης, την κινητοποίηση και ενεργοποίηση συναρμόδιων υπουργείων και Περιφερειών, την ομαλή χρηματοδότηση των έργων μέσω του ΠΔΕ, καθώς και την στοχευμένη αναθεώρηση των ΕΠ του ΕΣΠΑ τον Ιούνιο και τον Νοέμβριο του 2020 με την ανακατανομή πόρων μεταξύ των ΕΠ αλλά και το 2021 για αξιοποίηση των πόρων του REACT EU».
Υψηλοί ρυθμοί απορρόφησης
Ο υφυπουργός τονίζει, επίσης, πως από τον Ιούλιο του 2019 μέχρι και τον περασμένο Μάιο τα αιτήματα πληρωμών ανήλθαν στα 10,3 δισ. ευρώ. Και εξηγεί: «Κατά το διάστημα Ιουλίου 2019 – Μαΐου 2021 εγκρίθηκαν και εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ νέα έργα συνολικού προϋπολογισμού 11,5 δισ. ευρώ, ενώ υπογράφθηκαν συμβάσεις ύψους 9,2 δισ. ευρώ, ενισχύοντας την απασχόληση και την οικονομία. Η αύξηση του ποσοστού δαπανών κατά 33 ποσοστιαίες μονάδες αντιστοιχεί σε πραγματικές πληρωμές της τάξεως των 7,3 δισ. ευρώ. Οι υψηλοί ρυθμοί απορρόφησης αντικατοπτρίζονται και στα αυξημένα αιτήματα πληρωμής προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αθροιστικά για το 2020 υποβλήθηκαν αιτήματα συνολικού ύψους 4,3 δισ. ευρώ. Σημειώνεται πως πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσό ετήσιων αιτημάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020. Το έτος 2019 είχε κλείσει συνολικά με αιτήματα πληρωμής ύψους 1,67 δισ. ευρώ. Αθροιστικά μέχρι τον Μάιο του 2021 έχουν υποβληθεί αιτήματα πληρωμών συνολικού ύψους 10,3 δισ. ευρώ».
Πόροι για στήριξη της οικονομίας
Βέβαια στο διάστημα αυτό έπρεπε να αντιμετωπιστούν και οι επιπτώσεις της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης και συνεπαγόμενης οικονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία της COVID-19. Διατέθηκαν μέσω των ΕΠ του ΕΣΠΑ 2014-2020 συνολικοί πόροι της τάξεως των 6,8 δισ. ευρώ για την άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης, οι οποίοι αξιοποιήθηκαν σε ένα ευρύ πλέγμα δράσεων υγειονομικής και κοινωνικοοικονομικής στόχευσης, με κυριότερες:
- Δράσεις Κρατικών Ενισχύσεων συνολικού ύψους μεγαλύτερου των 5,7 δισ. ευρώ, που αφορούν την παροχή εγγυήσεων, την επιδότηση επιτοκίου, σε επιστρεπτέα προκαταβολή σε ΚΑΔ που επλήγησαν από την οικονομική κρίση και σε ενίσχυση του κεφαλαίου κίνησης σε ΜμΕ που επλήγησαν από την πανδημία.
- Προμήθειες αναγκαίου υγειονομικού εξοπλισμού και πρόσληψη νοσηλευτικού προσωπικού και γιατρών της τάξεως των 340 εκατ. ευρώ.
- Δράσεις οικονομικής ενίσχυσης αυτοαπασχολουμένων και μικρών εταιρειών μέχρι 20 εργαζομένων, συνολικού ύψους περίπου 420 εκατ. ευρώ.
Η επιτυχία της συμβολής των Διαρθρωτικών Ταμείων στην καταπολέμηση των συνεπειών της πανδημίας αποτυπώνεται και στα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το ΕΠ Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) 2014-2020, που αποτελεί το τομεακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα μέσω του οποίου ενισχύεται η επιχειρηματικότητα, οι συνολικές δαπάνες πήγαν από τα 705 εκατ. ευρώ (Ιούλιος 2019) στα 4,9 δισ. ευρώ (Μάιος 2021), με απορρόφηση δηλαδή που ξεπερνά το 82,5%, συμβάλλοντας καθοριστικά στο να κατέχει η Ελλάδα την πρώτη θέση σε απορρόφηση πόρων από το ΕΤΠΑ σε όλη την ΕΕ. Η συνολική διαθέσιμη δαπάνη του Προγράμματος, μέσω διαχειριστικών ενεργειών μας, αυξήθηκε από τα 4,4 δισ. στα 6,4 δισ. ευρώ, δίνοντας τη δυνατότητα ενεργοποίησης πρόσθετων νέων δράσεων για τη στήριξη των επιχειρήσεων.
Eρχεται το νέο Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης
Στο νέο Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης που «έχει ήδη έρθει» δίνει το βάρος του ο υφυπουργός για τις Δημόσιες Επενδύσεις και το ΕΣΠΑ, Γιάννης Τσακίρης.
Ο κ. Τσακίρης έκανε γνωστό ότι το νέο ΕΣΠΑ θα εγκριθεί άμεσα, στις αρχές του Ιουλίου θα έχει υπογραφεί, προκειμένου να ξεκινήσουν το φθινόπωρο οι σχετικές προσκλήσεις και χρηματοδοτήσεις. «Θέλουμε να είναι πιο απλουστευμένο», σημείωσε σχετικά, προσθέτοντας: «Σκεφτόμαστε μεγάλες, εμβληματικές προσκλήσεις. Ο,τι είναι πιο ώριμο θα χρηματοδοτείται, δεν θα περιμένουμε όταν ωριμάσει κάτι».Ο ίδιος σημείωσε ότι αναμένεται μια «γέφυρα» μεταξύ παλαιού και νέου ΕΣΠΑ τους επόμενους μήνες. Υπάρχει μια καλή ροή σχετικά με τους πόρους, με μικρά χρηματοδοτικά κενά, πρόσθεσε, ωστόσο υπογράμμισε ότι «έχουμε μείνει πίσω ως χώρα όσον αφορά την πολιτική με το ΕΣΠΑ. Για αρκετές προγραμματικές περιόδους χάναμε το βήμα μας. Για παράδειγμα, τα δίκτυα φυσικά αερίου εκτός πόλεων δεν χρηματοδοτούνται πλέον, αφού το αέριο για την ΕΕ θεωρείται πλέον ορυκτό καύσιμο».
Αναφορικά με τη συνδυαστική χρηματοδότηση, ανέφερε: «Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι εμπροσθοβαρές και το ΕΣΠΑ έχει μεγαλύτερο περιθώριο. Οπότε, όλα τα έργα μπορούν συνδυαστικά να χρηματοδοτηθούν όπως πρέπει».
«Το έλλειμμα ρευστότητας στην Ελλάδα ήταν τρομακτικό όλους αυτούς τους μήνες του lockdown και της πανδημίας. Χωρίς το ΕΣΠΑ θα είχαμε πρόβλημα, ήταν πολύ σημαντική η βοήθειά του. Χρηματοδότησε μέχρι και δράσεις Υγείας» ανέφερε.