Δεν πρόλαβε να περάσει ούτε ένα 24ωρο από την επισήμως «οικειοθελή παραίτηση» του – καταδικασθέντα από το 2018, στις ΗΠΑ, για το μέγα σκάνδαλο της Halkbank – Μεχμέτ Χακάν Ατίλα από τη θέση του γενικού διευθυντή του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης, μέχρι ο Ταγίπ Ερντογάν να προχωρήσει στο επόμενο βήμα.
Το πρωί, μέσω διατάγματος και με συνοπτικές διαδικασίες, ο Τούρκος πρόεδρος ανακοίνωσε την «καρατόμηση» του διευθύνοντος συμβούλου του κρατικού Επενδυτικού Ταμείου (TWF) και τραπεζίτη καριέρας, Ζαφέρ Σονμέζ.
Ως αντικαταστάστη του όρισε έναν γνώριμό του από τα παλιά.
Πρόκειται για τον Σαλίμ Αρντά Ερμούτ: πρώην σύμβουλο Τύπου επί πρωθυπουργίας Ερντογάν, το 2005, πρώην επικεφαλής της Υπηρεσίας Υποστήριξης και Προώθησης Επενδύσεων στην Τουρκία και μέχρι πρότινος μέλος του Δ.Σ. του τουρκικού Επενδυτικού Ταμείου, το μέγεθος του οποίου αποτιμάται στα 33,5 δισεκατομμύρια δολάρια.
Κοινοί παρανομαστές
Ένας κοινός παρονομαστής μεταξύ των δύο απομακρυσθέντων και του νεοδιορισθέντα, αυτός είναι ο Μπεράτ Αλμπαϊράκ.
Ο παραιτηθείς αιφνιδίως τον περασμένο Νοέμβριο (επισήμως για λόγους υγείας) υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας και προεδρικός γαμπρός είχε διορίσει προσωπικά τους δύο «καρατομηθέντες».
Ήταν επίσης συμφοιτητής με τον νέο CEO του TWF, ο οποίος είχε υποβάλει μόλις τον περασμένο Νοέμβριο την παραίτησή του από το Δ.Σ. του κρατικού Επενδυτικού Ταμείου, ανήμερα της παραίτησης Αλμπαϊράκ.Έτερος συνδετικός κρίκος μεταξύ τους είναι η τουρκική τράπεζα Hulkbank.
Ως πρώην αναπληρωτής γενικός διευθυντής της, ο Ατίλα καταδικάστηκε προ τριετίας από δικαστήριο του Μανχάταν για τραπεζική απάτη, ξέπλυμα χρήματος και συνέργεια στη συστηματική παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων κατά του Ιράν, την περίοδο 2012-13.
Το 51,11% του μετοχικού κεφαλαίου της Hulkbank ανήκει, εν τω μεταξύ, στο TWF (όπως και το μεγαλύτερο μερίδιο του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης, το 10% του οποίου εξαγόρασε προσφάτως το Κατάρ).
Με το βλέμμα στις ΗΠΑ
Κατά πολλούς ουδόλως τυχαία, οι αλλαγές στα ανώτερα κλιμάκια των οικονομικών οργανισμών στην Τουρκία γίνονται καθώς η ίδια η Halkbank βρίσκεται πια στο «στόχαστρο» της αμερικανικής Δικαιοσύνης.
Στο κατηγορητήριο αναφέρεται ότι η τουρκική τράπεζα βοήθησε την Τεχεράνη να αποκτήσει πρόσβαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ, με τη συνέργεια «υψηλόβαθμων κυβερνητικών αξιωματούχων» στην Τουρκία και το Ιράν, ορισμένοι εκ των οποίων δωροδοκήθηκαν με δεκάδες εκατομμύρια δολάρια.
Κατηγορίες, που η Halkbank φυσικά αρνείται. Εάν όμως κριθεί ένοχη από την αμερικανική Διακαιοσύνη, οι κραδασμοί θα είναι ισχυρότατοι για ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Τουρκίας, επισημαίνει ο Βολφάγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της συμβουλευτικής εταιρείας Teneo Intelligence.
«Η Τουρκία πιθανόν θεωρεί την παραίτηση Ατίλα ως μία χειρονομία, όμως δεν έχει σημασία. Αυτή που κάθεται στο εδώλιο είναι η Hulkbank», λέει στους Financial Times, υπογραμμίζοντας την προοπτική να βρεθούν εκτεθειμένοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι.
Εάν, από την άλλη, στόχος των αλλαγών «είναι η αναγνώριση ότι πρέπει να εγκατασταθεί νέο προσωπικό σε βασικούς οργανισμούς», προσθέτει, δεν αρκούν απλά οι αντικαταστάσεις.
«Υπάρχει ένας μακρύς κατάλογος ζητημάτων. Mπορεί [στην Αγκυρα] να επιλέγουν την εύκολη λύση, αντί να αντιμετωπίζουν πιο σοβαρά προβλήματα».
Εν αναμονή ανακοινώσεων
Μέσα στην τελευταία εβδομάδα, εν τω μεταξύ, ο Ερντογάν προχώρησε σε αντικατάστααση και του προέδρου της Στατιστικής Υπηρεσίας της Τουρκίας (TUIK).
Οι νέες αλλαγές έρχονται να προστεθούν σε εκείνες του περασμένου έτους στο υπουργείο Οικονομικών και στη διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας.
Ο νέος διοικητής της, Νατσί Αγκμπάλ, έχει ήδη προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων στο 17% και δεν αποκλείεται την επόμενη εβδομάδα να ανακοινώσει νέα, καθώς η λίρα συνεχίζει να καταγράφει απώλειες και ο πληθωρισμός «καλπάζει».
Πριν από αυτές τις ανακοινώσεις, πάντως, αναμένονται με ενδιαφέρον αυτές από τον ίδιο Ερντογάν για ένα νέο οικονομικό πακέτο, με διακηρυγμένο στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη και την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων.
Αυτά, στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων που έχει εξαγγείλει ο Τούρκος πρόεδρος, για την ενίσχυση της αξιοπιστίας της χώρας του απέναντι στους επενδυτές.
Για να συμβεί, πάντως, αυτά, απαιτούνται πολλά. Και εντός, και εκτός των τουρκικών συνόρων.
Στο μεσοδιάστημα, στο Ακ Σαράι – στο προεδρικό μέγαρο του Ερντογάν – το τηλέφωνο δεν λέει ακόμη να χτυπήσει από την πρώτη κλήση του νέου ενοίκου του Λευκού Οίκου…