Νικητής στις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία αναδείχθηκε για άλλη μία φορά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος σύμφωνα με το επίσημο τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, στον δεύτερο γύρο που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 28 Μαΐου έλαβε ποσοστό 52,12%, έναντι 47,88% του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Όπως γράφει το protothema, η καθαρή επικράτηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον δεύτερο γύρο τού δίνει τη δυνατότητα να υλοποιήσει το σχέδιό του, ώστε να μείνει στη συνείδηση των Τούρκων ως ο «Ατατούρκ του 21ου αιώνα», αλλά και να συνεχίσει την πολιτική του στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, εντείνοντας ταυτόχρονα την επιθετική ρητορική του έναντι της Δύσης σε συνδυασμό με τη διεύρυνση των ανοιγμάτων που πραγματοποιεί σε χώρες όπως η Ρωσία και το Ιράν.
Πρώτος στην επαρχία Χατάι
Ο φονικός σεισμός της 6ης Φεβρουαρίου στην επαρχία Χατάι φαίνεται ότι δεν επηρέασε τους Τούρκους ψηφοφόρους, οι οποίοι ανέδειξαν πρώτο τον Ερντογάν με 50,13%. Ο Ερντογάν δήλωσε ότι ο δεύτερος γύρος των εκλογών ολοκληρώθηκε με την υποστήριξη του λαού, και ευχαρίστησε τους πολίτες που πήγαν να ψηφίσουν.
Επίσης, τόνισε ότι μοναδικός νικητής είναι η Τουρκία, ενώ δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα της αντιπολίτευσης θεωρεί υπεύθυνο τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου για τις κακές του επιδόσεις.
«Το έθνος μας μάς εμπιστεύτηκε την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας για τα επόμενα πέντε χρόνια», δήλωσε από την οροφή ενός λεωφορείου που ήταν σταθμευμένο μπροστά από την κατοικία του στην Κωνσταντινούπολη, κοντά στην οποία είχε συγκεντρωθεί ενθουσιώδες πλήθος.
«Αυτές οι εκλογές έδειξαν ότι κανείς δεν μπορεί να επιτεθεί στα κεκτημένα αυτού του έθνους», υπογράμμισε. «Θα τηρήσουμε όλες τις υποσχέσεις που δώσαμε στον λαό», συμπλήρωσε και επισήμανε ότι «κάθε εκλογή είναι μια αναγέννηση».
Για την πιο άδικη διαδικασία των τελευταίων ετών έκανε λόγο ο ηττημένος των εκλογών στην Τουρκία, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, σε δήλωσή του το βράδυ της Κυριακής. «Πέσαμε στην κυριαρχία του ενός, του ολιγάρχη», είπε για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προσθέτοντας ότι «δεν θα δαμάσει τη βούλησή μας».
Στην παρέμβασή του ο ηγέτης της συμμαχίας της αντιπολίτευσης είπε ότι δεν μπορούσε να μένει άπραγος όσο καταπατούσαν τα δικαιώματα του λαού. «Δεν θα επέτρεπα να χρεώνεται ο εργαζόμενος και να δεινοπαθεί ο αγρότης», είπε χαρακτηριστικά.
«Δεν άντεχα να είναι άδειο το ψυγείο του λαού», είπε ακόμη και τόνισε ότι πάντα αγωνιζόταν για το δίκαιο και θα συνεχίσει να αγωνίζεται για αυτό.
Η επόμενη μέρα για την Τουρκία
Aδιαμφισβήτητα μία από τις πρώτες μεγάλες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο Ερντογάν κατά τη διάρκεια της νέας του πενταετίας στην προεδρία της χώρας είναι η εξαιρετικά κακή κατάσταση της τουρκικής οικονομίας, με την τουρκική λίρα να έχει φτάσει στο ναδίρ και τον πληθωρισμό να καλπάζει. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένεται να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο το αφήγημα που καλλιεργεί τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με το οποίο για την οικονομική κατάρρευση της Τουρκίας δεν ευθύνονται οι επιλογές της οικονομικής και νομισματικής του πολιτικής, αλλά οι εχθρικές δυνάμεις του εξωτερικού που επιθυμούν την ανατροπή του.
Οπως αναφέρει, μιλώντας στο «ΘΕΜΑ», ο καθηγητής Γεωστρατηγικής στη Σχολή Εθνικής Αμυνας (ΣΕΘΑ) Γιώργος Φίλης, ο νέος Τούρκος πρόεδρος αναμένεται να αντιμετωπίσει δύο υπαρξιακά για τη χώρα και τον ίδιο ζητήματα. «Η οικονομική κατάρρευση αναμένεται να επιταχυνθεί, αφού οι πρόσφατοι σεισμοί επέφεραν στην Τουρκία ένα κόστος κυμαινόμενο από 100 έως 200 δισ. δολάρια. Κανένας συνδυασμός κεφαλαίων χωρίς τη συμμετοχή Δυτικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων δεν θα επιφέρει ουσιαστική ανακούφιση.
Ο Ερντογάν θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ της συνέχισης της πολιτικής χαμηλών επιτοκίων και αύξησης του ΑΕΠ, αλλά με πλήρη κατάρρευση της λίρας και καμία βοήθεια από τη Δύση, ή της αύξησης των επιτοκίων, κατάρρευσης εταιρειών και νοικοκυριών, συρρίκνωσης του ΑΕΠ αλλά σταθεροποίησης της λίρας, μέσω της βοήθειας από τους Δυτικούς», υποστηρίζει ο κ. Φίλης προσθέτοντας ότι ο Ερντογάν θα πρέπει να κατευνάσει όλους εκείνους στο εσωτερικό και στη Δύση αναφορικά με τη νέα του θητεία. «Η κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία καθιστά αναγκαία για την Ουάσινγκτον την επιβεβαίωση ότι η Τουρκία δεν θα διολισθήσει στο ευρασιατικό στρατόπεδο.
Ένα ακόμη ζήτημα που αναμένεται επίσης να ενσκήψει στην Τουρκία είναι και ο περιορισμός της δημοκρατίας, αλλά και η ετεροβαρής σχέση μεταξύ εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, δεδομένου ότι λόγω της συμπεριφοράς του Ερντογάν ως «σουλτάνου», αλλά και των δυνατοτήτων που του δίνει το προεδρικό σύστημα, η τουρκική Εθνοσυνέλευση θα καταστεί διακοσμητική, κι αυτό παρά το γεγονός ότι την πλειοψηφία την έχει το κυβερνών κόμμα.
Οπως επισημαίνει με δήλωσή του στο «ΘΕΜΑ» ο Ιωάννης Παπαφλωράτος, νομικός – διεθνολόγος και καθηγητής στρατιωτικών σχολών, «ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εάν ολοκληρώσει τη θητεία του το 2028, θα έχει παραμείνει στα ηνία της χώρας του επί 24 και πλέον έτη. Επομένως, θα γίνεται πλέον λόγος για “εποχή Ερντογάν”. Βεβαίως, ουδείς μπορεί να προδικάσει το τελικό αποτύπωμα που θα αφήσει στην Ιστορία, καθώς είναι αντιμέτωπος με μια σειρά σοβαρών προκλήσεων. Η πρώτη εξ αυτών συνίσταται στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και την ανοικοδόμηση των σεισμόπληκτων περιοχών.
Υπενθυμίζεται ότι δύο παρόμοια θέματα βοήθησαν στην ανάδειξή του στην πρωθυπουργία, τον Μάρτιο του 2003. Μια άλλη πρόκληση είναι οι σχέσεις του με τη Δύση, τόσο με τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και με την Ευρωπαϊκή Ενωση, οι οποίες θα γίνονται όλο και πιο πολύπλοκες όσο συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία. Τέλος, έχει να διαχειριστεί τις εξελίξεις στον Καύκασο, στη Λιβύη και την Ανατ. Μεσόγειο, ενώ το αφήγημα της “Γαλάζιας Πατρίδας” θα δημιουργήσει αναπόφευκτα νέα ένταση με την Ελλάδα στο Αιγαίο».
Μία ακόμη σημαντική πρόκληση πάντως, την οποία αναμένεται πως θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο Ερντογάν, έχει να κάνει με τη διαχείριση των σχέσεών του με τη Ρωσία, σε συνάρτηση και με τις πιέσεις που ήδη αντιμετωπίζει από την πλευρά της Δύσης και ιδιαίτερα των Ηνωμένων Πολιτειών, προκειμένου να κόψει τον ομφάλιο λώρο που ενώνει τις δύο πλευρές. Πρόκειται για κάτι καθόλου εύκολο για τον Ερντογάν, λόγω και της «ειδικής σχέσης» που έχει η Αγκυρα με τη Μόσχα.
Δεδομένης άλλωστε της κακής κατάστασης της τουρκικής οικονομίας ο «σουλτάνος» δεν έχει και πολλά περιθώρια να ενταχθεί πλήρως στο μέτωπο που έχουν δημιουργήσει οι χώρες της Δύσης έναντι της Ρωσίας, έπειτα από την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά ούτε και να συμμορφωθεί με τις εκκλήσεις της Ουάσινγκτον για κυρώσεις στη Μόσχα.
Ενδεικτικά να σημειώσουμε πως οι εμπορικές συναλλαγές Τουρκίας – Ρωσίας διπλασιάστηκαν στα 68,19 δισ. δολάρια το 2022 από 34,73 δισ. δολάρια το 2021, ενώ νωρίτερα το 2023 ο Πούτιν μείωσε τις τιμές εξαγωγών του ρωσικού φυσικού αερίου στην Τουρκία, κίνηση που θεωρήθηκε πως έγινε σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τις εκλογικές προοπτικές του Ερντογάν.
Τι σημαίνει η νίκη Ερντογάν για Ελλάδα και Ευρώπη
Στην αξιοποίηση ζητημάτων που ενδιαφέρουν την Τουρκία, όπως το εμπόριο και η παγωμένη τελωνειακή ένωση, θα πρέπει να προχωρήσει η ΕΕ μετά τη νίκη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σύμφωνα με Έλληνες και Κύπριους ευρωβουλευτές, που μίλησαν στην εκπομπή «Συμβαίνει στην Ευρώπη» της ΕΡΤ, με αφορμή τις εκλογές στην Τουρκία.
Κατά το κοινό συμπέρασμά τους, οι ευρωτουρκικές σχέσεις βρίσκονται στο σημείο μηδέν, συνεπώς η ΕΕ θα πρέπει να διαμορφώσει ένα νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο σχέσεων, μέσα στο οποίο θα συζητηθούν και θέματα που αφορούν την Ελλάδα και την Κύπρο, με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο.