Αντιμέτωπο με την τέλεια καταιγίδα κινδυνεύει να βρεθεί το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, απειλώντας την παγκόσμια οικονομία ανάκαμψη και ανάβοντας... φωτιές σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Η χρεοκοπία των Silicon Valley Bank και Sigjnature Bank στις ΗΠΑ, οδηγεί χιλιάδες Αμερικανούς στα γκισέ των μικρών και περιφερειακών τραπεζών, υπό τον φόβο της κατάρρευσης, αν και οι καταθέσεις έως 250.000 δολάρια είναι εγγυημένες. Το bank run στις ΗΠΑ είναι προς όφελος των μεγάλων χρηματοπιστωτικών ομίλων, οι οποίοι βλέπουν ότι μπορούν να αυξήσουν τη ρευστότητα στα χαρτοφυλάκια τους, αλλά παράλληλα τρέμουν ένα ντόμινο χρεοκοπιών επιχειρήσεων, το οποίο θα οδηγήσει σε τσουνάμι στις αγορές.
Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά στις ΗΠΑ, "σκάει" η υπόθεση της ελβετικής Credit Suisse, όπου αραβικά κεφάλαια κατέχουν δεσπόζουσα θέση, ενώ οι μέτοχοι δεν προτίθεται να πληρώσουν τον λογαριασμό για τα "σπασμένα". Η τράπεζα έχει τεράστιο μέγεθος και είναι δύσκολο να καταρρεύσει, αλλά και εξίσου δύσκολο να ανακεφαλαιοποιηθεί. Οι ελβετικές τραπεζικές αρχές, χθες το βράδυ ανέφεραν ότι θα καλύψουν τις "τρύπες" του χρηματοοικονομικού ομίλου, για να μην επεκταθεί ο συστημικός κίνδυνος και στις υπόλοιπες τράπεζες της Ελβετίας και κατ΄ επέκτασιν της Ευρωζώνης.
Σε... αναμμένα κάρβουνα η ΕΚΤ
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ζήτησε απ΄ όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της Ευρωζώνης να γνωστοποιήσουν την έκθεση τους σε καταθέσεις, ομόλογα και άλλα προϊόντα, τόσο στην Ελβετία όσο και σε άλλες αγορές.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η δημοσιοποίηση τέτοιων στοιχείων, θα οδηγήσει σε ένα νέο σπιράλ πτώσης της αγοράς, καθώς η έκθεση είναι πολύ μεγάλη και θα βρεθούν... σκελετοί στις ντουλάπες και... ελέφαντες στα δωμάτια. Η Credit Suisse, μπορεί να εξελιχθεί σε "Lehman Brothers" της Ευρωζώνης, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τις οικονομίες. Τραγική ειρωνεία, είναι η απόφαση του Eurogroup για επιστροφή στον σφιχτό δημοσιονομικό "κορσέ" από το 2024, κάτι που μάλλον δεν θα είναι τόσο εύκολο. Οι εξελίξεις, ίσως είναι πολύ πιο ραγδαίες και σαρωτικές και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα αρχίσει να κλονίζεται συθέμελα, μεταφέροντας το πρόβλημα και στους υπόλοιπους οικονομικούς χώρους του πλανήτη.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλοι ψάχνουν για να βρουν τους... ελέφαντες μέσα στο δωμάτιο, ενώ όπως είναι φυσικό τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων έχουν πάρει την ανηφόρα και μετά από πάρα πολλά χρόνια "ξύπνησαν" τα CDS, δηλαδή, τα ασφάλιστρα κινδύνου έναντι χρεοκοπίας. Είναι ενδεικτικό ότι το CDS της Credit Suisse επανήλθε στα επίπεδα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα! Μέσα σε όλα αυτά, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες και ενδείξεις, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα προχωρήσει σήμερα σε νέα αύξηση του βασικού επιτοκίου του ευρώ κατά 0,50%, ως μοναδικό τρόπο να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, αλλά με ορατό τον κίνδυνο να "φουντώσει" ακόμη περισσότερο η φωτιά στο... σπίτι μας και να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Αν μη τι άλλο τα πράγματα έχουν αρχίσει και θυμίζουν ροντέο...
"Βουτιά" στα χρηματιστήρια, μεγάλη πτώση στο πετρέλαιο και άνοδος του χρυσού
Η πτώση της μετοχής της Credit Suisse κατά 24% σήμανε συναγερμό στις αγορές και οι αρμόδιες αρχές αποφάσισαν την αναστοιλή της.
Λίγο αργότερα, αποφασίστηκε η αναστολή διαπραγμάτευσης των μετοχών της γαλλικής Sosciete Generale και των ιταλικών Monte dei Paschi και Unicredit. Τα νέα ταξιδεύουν ταχύτατα και αρχίζει ο... πυρετός στα χρηματιστήρια, σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Ο Dow Jones, έχοντας να αντιμετωπίσει τις χρεοκοπίες των δύο περιφερειακών τραπεζών, αλλά και τον κίνδυνο για γενικευμένα "κανόνια", έκλεισε σε μία ακόμη συνεδρίαση με μεγάλες απώλειες 300 μονάδων, ενώ θετικό πρόσημο για την τιμή των... όπλων, κατέγραψε ο NASDAQ Αρνητικό το κλίμα και στον δείκτη των δεικτών, S&P 500.
Από την άλλη πλευρά, τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια έκλεισαν με απώλειες 3%, ενώ οι τραπεζικοί δείκτες έχασαν ακόμη και 7%. Στο ίδιο μήκος κύματος και το Χρηματιστήριο Αθηνών, το οποίο έκλεισε με απώλειε 4,55%, έχοντας να αντιμετωπίσει τις ισχυρές πιέσεις στους τραπεζικούς τίτλους, όπου ξένοι και εγχώριοι θεσμικοί επενδυτές μείωσαν τις θέσεις τους, "κλειδώνοντας" τα κέρδη των προηγούμενων μηνών και αναμένοντας να περάσει η μπόρα (;).
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, επανέρχονται τα σενάρια για ύφεση στις ΗΠΑ κσι στην Ευρωζώνη, κάτι το οποίο επέδρασε αρνητικά στις τιμές του πετρελαίου. Η τιμή του "μαύρου χρυσού" υποχώρησε κατά 5%, καθώς πολλοί διατηρούν αρνητικές προσδοκίες για την παγκόσμια ζήτηση, προφανώς επηρεασμένοι απ΄ όσα συμβαίνουν με την Credit Suisse, αλλά και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Το σκηνικό των ανατροπών συνεχίστηκε και στις χρηματαγορές, καθώς το ευρώ υποχώρησε έναντι των βασικών νομισμάτων, το ελβετικό φράγκο πιέστηκε και το δολάριο κέρδισε μερικούς πόντους. "Κερασάκι στην τούρτα" του... πύρινου σκηνικού είναι η νέα ενίσχυση του χρυσού, ο οποίος, αν αποδειχθεί ότι η κρίση είναι πολύ βαθιά, μπορεί να βρεθεί πολύ πάνω από τα 2.000 δολάρια ανά ουγκιά (βρίσκεται 3% χαμηλότερα από το συγκεκριμένο επίπεδο).
Οι προβλέψεις των ειδικών
Μέσα στο σκηνικό της κόλασης, έχει ιδιαίτερη αξία οι πρώτες πρώτες προσεγγίσεις από την πλευρά των ειδικών.
Έτσι, χθες είδαν το φως της δημοσιότητας, οι αναλύσεις κάποιων "γκουρού" των αγορών, οι οποίοι κινούνται στη γραμμή άσπρο-μαύρο,"ναι μεν, αλλά" και όλα τα... σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω! Ο πανικός για τις τραπεζικές χρεοκοπίες στις ΗΠΑ και η μετάδοση του... ιού στην Ευρώπη, ήταν φυσικό και επόμενο να... χτυπήσει δυνατά τις τραπεζικές μετοχές. Ο επικεφαλής της Black Rock, Λάρι Φινκ, έκανε λόγο για "βραδυφλεγή βόμβα" στις τράπεζες των ΗΠΑ, ενώ ο γνωστός Νουριέλ Ρουμπινί έκανε λόγο για την ευρωπαϊκή Lehman Brothers, με αφορμή το σοκ που προκάλεσε η Credit Suisse. Μάλιστα, ένας από τους πλέον διάσημους επενδυτές της Wall Street, ο Ρ. Κιγιοσάκι, θεωρεί δεδομένη την κατάρρευση της Credite Suisse, αν και όλα θα κριθούν από την παρέμβαση που θα επιχειρηθεί από την Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας, η οποία χθες δεσμεύτηκε ότι θα παράσχει κεφάλαια "αν χρειαστεί".
Από την άλλη πλευρά, ο Μάικλ Μπέρι, ο οποίος είχε προβλέψει την κρίση του 2008, πιστεύει ότι η τρέχουσα, η οποία εξελίσσεται λόγω της Silicon Valley Bank, μπορεί να αντιμετωπιστεί πολύ γρήγορα. Προφανώς, μάλλον δεν είχε εκτιμήσει συνολικά το πρόβλημα, βάζοντας στην εξίσωση την Credit Suisse. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κάποιοι ξέρουν και για τους "σκελετούς" που κρύβουν δεκάδες τραπεζικά ιδρύματα σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ έχουν αρχίσει να τους τρώνε τα σημάδια για την πορεία των επιτοκώιν και τις συνέπειες. Το πότε θα ξεκαθαρίσει το τοπίο για να ξέρουμε πού βαδίζουμε, μάλλον είναι άγνωστο...
Μας πήρε η μπάλα...
Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι μας βρήκε ο κορωνοϊός, ο οποίος άλλαξε πολλά δεδομένα σε ΗΠΑ και Ευρώπη, μετά αρχίσαμε σιγά σιγά να βγαίνουμε από τη στενωπό, αλλά μας... έλαχε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ακολούθως άρχισε να ξεφεύγει το πράγμα.
Η έκρηξη των τιμών της ενέργειας οδήγησε σε μεγάλη επιβάρυνση του πληθωρισμού, τροφοδοτώντας ταυτόχρονα και την άνοδο των τιμών των τροφίμων, ενώ οι κεντρικές τράπεζες τρέχουν και δεν φτάνουν για να αυξήσουν τα επιτόκια και να βάλουν "φρένο" στο "τέρας"! Η αύξηση των επιτοκίων οδηγεί με τη σειρά της σε αύξηση του κόστους δανεισμού και ανατροπή του σχεδιασμού εκατομμυρίων επιχειρήσεων παγκοσμίως. Έτσι, πολλές από αυτές θα βρεθούν σε φάση αθέτησης πληρωμών, τα τραπεζικά συστήματα θα "χτυπήσουν κόκκινο", η χρηματοδότηση των επενδύσεων θα καταστεί εξαιρετικά δυσχερής και το πρόβλημα θα περάσει στην πραγματική οικονομία με την απώλεια θέσεων εργασίας και την ύφεση.
Αν οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι θέσουν σε πλήρη ισχύ τις... μηχανές της παρέμβασης για να ανακόψουν την πορεία προς τον... γκρεμό, αυτό είναι κάτι που θα φανεί τις επόμενες μέρες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το φθηνό και εύκολο χρήμα που δόθηκε τα προηγούμενα χρόνια και κυρίως μέσα στην περίοδο του κορωνοϊού, έχει αρχίσει να εξελίσσεται σε... μάστιγα. Θα μαζευτεί η κατάσταση ή έρχονται και χειρότερα; Θα δείξει...
Η κρίση και οι παρενέργειες στην Ελλάδα
Η Ελλάδα δεν είναι εκτεθειμένη άμεσα σε αυτήν την τραπεζική κρίση, αλλά μπορεί να εκτεθεί έμμεσα και μάλιστα γράφοντας μεγάλο κόστος από τη στιγμή που όλοι οι μεγάλοι χρηματοοικονομικοί όμιλοι θα εγγράφουν ζημιές ή μείωση των κερδών τους.
Κίνδυνος για τις καταθέσεις δεν υφίσταται, το Ελληνικό δανειακό πρόγραμμα της φετινής χρονιάς έχει ολοληρωθεί κατά το ήμισυ, οι δανειακές ανάγκες είναι πολύ μικρές (15 δισ. ευρώ, εκ των οποίων έχουν αντληθεί τα 7,5 δισ. ευρώ), οι τράπεζες είναι καλά θωρακισμένες καθώς έχουν ενισχύσει την κερδοφορία τους και τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι πλέον σε μονοψήφιο ποσοστό. Όπως δήλωσε χθες στον λογαριασμό του στο Τικ Τοκ, ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού, Αλεξ Πατέλης, δεν υπάρχει κίνδυνος ούτε για τις καταθέσεις, καθώς αυτές είναι εγγυημένες έως τα 100.000 ευρώ. Άλλωστε, σύμφωνα με στοιχεία της Τραπέζης Ελλάδος, το 99,4% των καταθετών είναι κάτω από αυτό το ποσό, ενώ δεν υπάρχει και θέμα να ζήσουμε στιγμές σαν το καλοκαίρι του 2015, μπροστά στα ΑΤΜ. Άλλωστε, οι ηλεκτρονικές συναλλαγές έχουν υποκαταστήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό το χρήμα σε φυσική μορφή, ενώ η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ανοικτή γραμμή διοχέτευσης ρευστότητας από την ΕΚΤ, εφόσον χρειαστεί κάτι τέτοιο. Οι Ελληνικές τράπεζες από το 2019 έως σήμερα έχουν επιτύχει θεαματικά αποτελέσματα. Μέχρι εδώ όλα καλά...
Από την άλλη πλευρά όμως, δεν γίνεται να αγνοούμε το γεγονός ότι υπάρχουν οι μεγάλοι χρηματοοικονομικοί όμιλοι που επενδύουν ή θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα, καθώς και οι εγχώριοι όμιλοι, οι οποίοι θα κάνουν... κράτει, εάν η παγκόσμια οικονομία κινείται σε ένα περιβάλλον μεγάλης αβεβαιότητας. Επενδύσεις θα ανασταλούν, η χρηματοδότηση μέσω δανείων είναι απαγορευτική, ενώ όταν το κλίμα χαλάει, τότε η... παγωμάρα μεταφέρεται και στις επιμέρους αγορές, επηρεάζοντας τη ζήτηση για ακίνητα, για αγορές, για διακοπές κ.ο.κ. Εξυπακούεται ότι αν συνεχιστεί αυτή η αβεβαιότητα και το προσεχές διάστημα, θα έχουμε ζητήματα με τις εξαγωγές μας, καθώς και με τη φετινή τουριστική κίνηση και τη διάθεση των επισκεπτών να δαπανήσουν χρήματα. Όταν έξω έχει μπόρα, κοιτάζεις να προφυλαχθείς με κάθε τρόπο. Όποιος είναι έξω την ώρα της μπόρας, τότε ο σώζων εαυτόν σωθήτω...