Με τους αγρότες να έχουν ξεσηκωθεί σε σχεδόν όλη την Ευρώπη με ογκώδεις διαδηλώσεις και μπλόκα από τη χώρα μας μέχρι τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Ρουμανία, τις Κάτω Χώρες, ακόμα την Ελβετία και τη Μάλτα, προκύπτουν πολλά ερωτήματα για το πώς ξεκίνησαν όλα, αλλά και πώς θα γεφυρωθεί η κατάσταση που κοντεύει να «τινάξει» στον αέρα την εφοδιαστική αλυσίδα.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Η ιστορία των σημερινών διαμαρτυριών μπορεί να αναχθεί στην Πράσινη Συμφωνία του 2019, η οποία περιελάμβανε σημαντικές αλλαγές για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας. Ο σκοπός της συμφωνίας ήταν η απεξάρτηση από τον άνθρακα και η ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής οικονομίας και πρότεινε ορισμένες σοβαρές αλλαγές στις πολιτικές με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Ωστόσο, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής απέτυχαν να συμπεριλάβουν στις αλλαγές σε αυτό που ονομάζεται σκέψη δεύτερης τάξης, δηλαδή τον αντίκτυπο στους αγρότες. Η συνεχιζόμενη αναταραχή έχει συμβάλει στην επιβράδυνση όλων των μεγάλων οικονομιών της Ευρώπης, δημιουργώντας τα θεμέλια μιας μεγάλης κρίσης.
«Όλη αυτή η πόλωση θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν είχαν βρεθεί λύσεις»
Διαμαρτυρία αγροτών στην Ιταλία
Μάλιστα ανάμεσα στις πολλές στρατηγικές που προτάθηκαν ήταν και η στρατηγική, «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» που εισήγαγε δύο βασικούς στόχους που σχετίζονται με τον γεωργικό τομέα στην Ευρώπη:
- Να μειωθεί η χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων κατά 50%.
- Να καταστεί το 25% της γεωργίας βιολογική μέχρι το 2030
Λόγω της υπαρξιακής απειλής που προκαλεί η περιβαλλοντική υποβάθμιση, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία εξακολουθεί να στοχεύει στη διασφάλιση της βιωσιμότητας της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων.
Πρόσφατες εξελίξεις
Τον περασμένο Νοέμβριο, οι πολιτικοί της ΕΕ απέρριψαν το προτεινόμενο νομοσχέδιο για τη «Βιώσιμη χρήση των φυτοφαρμάκων», το οποίο αποτελούσε μία από τις εξέχουσες ρήτρες της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο». Παρόλο που το νομοσχέδιο αποσκοπούσε στην προώθηση της βιολογικής καλλιέργειας, δεν κατάφερε να δει το φως της δημοσιότητας.
Οι αντιδράσεις προήλθαν όχι μόνο από τους αγρότες αλλά και από τους δεξιούς πολιτικούς που πίστευαν ότι το νομοσχέδιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αρνητικές επιπτώσεις στις αποδόσεις των καλλιεργειών, διαταράσσοντας έτσι την παραγωγή τροφίμων. Η κύρια γεωργική ομάδα της ΕΕ, COPA-COGECA, επέκρινε σφόδρα το νομοσχέδιο.
«Ας μην ξεχνάμε ότι αυτή η πρόταση ήταν εξ αρχής ιδεολογική, χωρίς καμία σχέση με την πραγματικότητα της γεωργίας, προτείνοντας μη ρεαλιστικές μεταβάσεις χωρίς την απαραίτητη χρηματοδότηση», ανέφερε η ομάδα.
«Ας μην ξεχνάμε ότι όλη αυτή η πόλωση θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν είχαν βρεθεί λύσεις χωρίς το ιδεολογικό πείσμα μερικών υπευθύνων λήψης αποφάσεων», προσέθεσε.
Η τρέχουσα κατάσταση
Σε πολλά μέρη της Ευρώπης, οι διαμαρτυρίες έχουν κλιμακωθεί με οδοφράγματα, αντανακλώντας την οργή για την άνοδο των τιμών, τους χαμηλούς μισθούς και τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς της ΕΕ. Ο ανταγωνισμός στην τοπική βιομηχανία τροφίμων επιδεινώνει περαιτέρω την κατάσταση, αφήνοντας λίγες ελπίδες στους αγρότες.
Η δυσχερής θέση των αγροτών δεν συνδέεται μόνο με τα συγκεκριμένα μέτρα κρατικής πολιτικής, αλλά αποτελεί επίσης μια προσπάθεια να αψηφήσουν τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς της ΕΕ και το όραμα βιωσιμότητας.
Ενδεικτικό είναι πως οι αγρότες στη Γερμανία διαμαρτύρονται για το σχέδιο της κυβέρνησης να περικόψει τις επιδοτήσεις για το ντίζελ, οι αγρότες στη Γαλλία διαμαρτύρονται για τους υπερβολικούς κανονισμούς όσον αφορά τις γεωργικές τους δραστηριότητες, οι αγρότες στις Κάτω Χώρες διαμαρτύρονται για τα περιβαλλοντικά σχέδια της κυβέρνησης, τα οποία αποσκοπούν στη μείωση του ζωικού κεφαλαίου προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων.
Επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία
Η αναταραχή αυτή έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να διαταράξει τη γεωργική οργάνωση σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά να προκαλέσει αναστάτωση και στον τομέα των μεταφορών που είναι υπεύθυνη για την παράδοση διαφόρων αγαθών, με αποτέλεσμα να σταματήσει η συνολική αλυσίδα εφοδιασμού και να επηρεαστεί η οικονομία στο σύνολό της.
Οι οργισμένες διαδηλώσεις, οι συγκρούσεις με την αστυνομία, τα πανεθνικά λουκέτα, τα μπλόκα στους δρόμους και οι μαζικές διαμαρτυρίες θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις και στον εμπορικό και μεταποιητικό τομέα.
Διαμαρτυρία αγροτών στη Θεσσαλονίκη
Επιπλέον, οι αγρότες στοχεύουν τώρα και τα λιμάνια με στόχο να προκαλέσουν διαταραχή στις υποδομές της εφοδιαστικής αλυσίδας, επηρεάζοντας και εκεί τις δραστηριότητες. Πρόσφατα, κατά τη διάρκεια μιας από τις διαμαρτυρίες στο Βέλγιο, το λιμάνι του Ζεεμπρούγκε αποκλείστηκε από τους αγρότες έως και 36 ώρες στο πλαίσιο των ευρύτερων ευρωπαϊκών κινητοποιήσεων.
Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του περασμένου έτους, η Ευρώπη είχε να αντιμετωπίσει εκτεταμένες ζημιές σε δάση και καλλιέργειες λόγω πλημμυρών και πυρκαγιών. Κατά συνέπεια, πολλοί αγρότες έχασαν το ζωικό κεφάλαιο και τις καλλιέργειες τους και υπέστησαν σοβαρές οικονομικές απώλειες.
Προτού η Ευρώπη προλάβει να ανακάμψει από τις οικονομικές επιπτώσεις, οι ενέργειες των αγροτών επιδεινώνουν περαιτέρω τα προβλήματα επιβαρύνοντας την οικονομική υποδομή των επιμέρους χωρών και ελαχιστοποιώντας τη δυνατότητα ανάκαμψης της γεωργικής υποδομής.
Οι διαδηλώσεις έχουν τη δυνατότητα όχι μόνο να προκαλέσουν την παρακμή του εθνικού οικονομικού τοπίου αλλά και να επηρεάσουν την οικονομία σε επίπεδο ΕΕ.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η ΕΚΤ: «Η οικονομία της ευρωζώνης θα συνεχίσει να είναι αδύναμη βραχυπρόθεσμα, αλλά αναμένεται να ανακάμψει αργότερα φέτος».
Η πορεία προς τα εμπρός
Για να γεφυρωθεί το χάσμα, η ΕΕ πρέπει να καταλήξει σε συμφωνία για να εξασφαλίσει δίκαιες τιμές για τους αγρότες, ώστε η μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία να είναι ομαλή και σταθερή.
Λαμβάνοντας υπόψη τον διεθνή ανταγωνισμό, οι αγρότες πρέπει να έχουν δίκαιη εισοδηματική ασφάλεια, ώστε να μπορούν και αυτοί να επωφεληθούν από το όραμα της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ.